A RESEARCH ON THE DEVELOPMENT, PROBLEMS AND APPLIED POLICIES OF THE TURKISH AGRICULTURE (1839-1950)

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 11, 70 - 84, 15.07.2017

Kerem Karabulut , Hikmet Akyol

Öz

In this study, it is aimed to study the general situation and developmental stages of Turkish agriculture. In other
words, the main goal of this study is to unveil how the agricultural landscape was in the last period of Ottoman
Empire and the early years of foundation of young Turkish Republic, and to determine how the developments
of agriculture were. In this respect, the developments of agricultural sector and the problems they faced in
afore-mentioned periods are determined, and the policies that were applied for solutions to afore-mentioned
problems are aimed to scrutinize.

Anahtar Kelimeler

Turkish agriculture, agriculture in Ottoman Empire, agriculture sector in Republic period

TÜRK TARIMININ GELİŞİMİ, SORUNLARI VE UYGULANAN POLİTİKLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (1839-1950)

Öz

Bu araştırmada 1839 yılından 1950’ye kadar olan dönemde Türk tarımının içinde bulunduğu genel durum ve
geçirdiği gelişim aşamaları incelenmeye çalışılmıştır. Yani araştırmanın temel amacı Osmanlı
İmparatorluğu’nun son dönemi ile Cumhuriyetin kuruluş yıllarındaki tarımsal görüntünün nasıl olduğunun
görülmesi ve Türk tarımında yaşanan gelişmelerin hangi yönde olduğunun saptanmaya çalışılmasıdır. Bu
doğrultuda konu edilen dönemlerdeki tarım sektörünün yaşamış olduğu gelişmeler ve maruz kaldığı sorunlar
tespit edilmiş olup, söz konusu sorunlara çözümüne yönelik hangi politikaların uygulandığı irdelenmeye
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Tarımı, Osmanlı’da Tarım

Kaynakça

• Aruoba, Çelik (1982),” Türkiye’nin Tarımsal Yapısı ve Tarıma Yönelik Politikalar”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 513, Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye'nin Ekonomik Gelişmesi Semineri, 79-87.
• Aydemir, Şevket Süreyya (2013), İkinci Adam (1938-1950), İkinci Cilt, On ikinci Basım, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Balta, Ecehan (2002), “1945 Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu: Reform mu Karşı Reform mu”, Praksis, 5, 277-298.
• Baskıcı, Murat (2003), “Osmanlı Tarımında Makineleşme:1870-1914”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58-1, 29-53.
• Başağaç Gül, Raziye Tamay (2004), “Türkiye’de iki Dünya Savaşı Arasında Veteriner Hekimliği Hizmetleri ve Hayvancılık Politikaları Üzerinde Araştırmalar”, Osmanlı Tarihi Araştırmaları, 15, 227–255.
• Birtek, Faruk ve Keyder, Çağlar (1975), “Agriculture and the state:An inquiry into agricultural differentiation and political alliances: The case of Turkey”, The Journal of Peasant Studies, 2 (4), 446-467.
• Boratav, Korkut (1990), Türkiye İktisat Tarihi:1908-2009, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 3.Baskı, Ekim.
• Bülbül, İrfan (2006), “İkinci Dünya Savaşının Türkiye’de Sosyal Hayata Olumsuz Yansımaları”, İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 9, 1-50.
• Cankaya, Mete (2013), “Cumhuriyet Dönemi’nde Tarım Alet Ve Makineleri Teknolojileri, Demir Çelik Üretim Teknolojileri Ve Demir Yolu Teknolojilerine Kısa Bir Bakış”, Dört Öge, Nisan, 3, 139-164.
• Chang, Jen-Hu (1968), Climate and Agriculture: An Ecological Survey, London: Aldine Transaction.
• Colman, David And Young, Trevor (1997), Principles Of Agricultural Economics, Markets And Prices In Less Developed Countries, Cambridge: Cambridge Universty Press.
• Çakır, Coşkun (2000), “Tanzimat Dönemi'nde Ticaret Alanında Yapılan Kurumsal Düzenlemeler: Meclisler”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 43-44, 363-379.
• Çeşme, Volkan (2014), “Osmanlı’da Ziraatı Modernleştirme Sürecinde Halkalı Ziraat Mektebi (1892-1928): Kuruluşu ve İdari Yapısı”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, XV (2), 39-80.
• Dernek, Zeynep (2006), “Cumhuriyet’in Kurulusundan Günümüze Tarımsal Gelişmeler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-12.
• Doğan, Mesut (2006),” Türkiye Ziraatinde Makineleşme: Traktör ve Biçerdöverin Etkileri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 14, 66-75.
• Durmuş, Savaş (2016), “Atatürk Dönemi Türkiye Ekonomisi (1923-1938)”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:7 (12), 155-167.
• Erkun, Vecdet (1998), “Atatürk Döneminde Tarım Politikası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Kasım, Cilt: XIV (42), Konferans ve Panel Benzeri Konuşma Metinleri, 1187-1195.
• Eşiyok, B. Ali (2004), Kalkınma Sürecinde Tarım Sektörünün Ekonomideki Yer, Yapısı ve Gelişme Dinamikler (1923-2004), Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., Genel Araştırmalar, I, Kasım, Ankara.
• Günaydın, Gökhan (2006), “Türkiye Tarım Sektörü”, Tarım ve Mühendislik, 76-77, 12-27.
• Güran, Tevfik (1998), 19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Eren Yayıncılık.
• İnce, Erdal (2006), “Köylüyü Topraklandırma Kanunu’nun Türk Siyasal Yapısının Oluşumu Üzerindeki Etkileri”, ÇİTAD, V (13), Güz, 59-78.
• İnci, İbrahim (2009), “1923-1960 Döneminde Türkiye Tarım Faaliyetleri Üzerinden Alınan Vergiler”, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 1, 109-130.
• İnci, İbrahim (2013), “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Tek Parti Hükümetlerinin İaşe Politikaları”, A.Ü. Türkiye Araştırmalar Enstitüsü Dergisi, 50, 271-290
• İstanbul Ticaret Odası (1981) Cumhuriyetten Bu Yana Türkiye Ekonomisi ve Geleceğe Bakış, İstanbul: Lebib Yalkın Yayımları ve Basım İşleri A.Ş.
• Issawi, Charles (1975), The Economic History of the Middle East, 1800–1914, A.D. Novichev, “The Development of Agriculture in Anatolia”, ss.65-70, s.65, Chicago: The University of Chicago Press, USA.
• Karabulut, Kerem (2005), “11 Teşrinisani 1942 Tarihli Varlık Vergisi'ne Bir Bakış”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 27, Erzurum, Prof. Dr. Şinasi Tekin Özel Sayısı, 325-339.
• Kaştan, Yüksel (2012), “Atatürk Dönemi’nde Tarım Alanında Yapılan Yenileşme Hareketleri”, Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, Atatürk Araştırma Merkezi, Tarih ve Medeniyetler Tarihi, IV, Bildiriler, Ankara, 1763-1782.
• Kazgan, Gülten (2013), Tanzimat'tan 21. yüzyıla Türkiye ekonomisi: birinci küreselleşmeden ikinci küreselleşmeye, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 5. Baskı.
• Keskin, Özkan (1990), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Modern Ziraat Eğitiminin Yaygınlaşması: Ankara Numune Tarlası ve Çoban Mektebi”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 28, 87-106.
• Keyder, Çağlar ve Pamuk, Şevket (1984), 1945 Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Üzerine Tezler, Yapıt, 8, 52-63.
• Küçükkalay, A. Mesud, Efe, Ayla (2006), “Osmanlı Ziraî Sektörünün Ticarileşebilme İmkânı Üzerine Bir Deneme: 1844–45 Alpu Köyü Örneği”, Otam Dergisi, 20, 245-279.
• Koç, İ. Ceyhan (2000), “İzmir İktisat Kongresi’nin Türk Ekonomisinin Oluşumuna Etkileri”, Atatürk Dergisi, 3 (1), 145-167.
• Metintaş, Mustafa Yahya ve Kayıran, Mehmet (2008), “Refik Saydam Hükümetleri Döneminde Türkiye’nin Ekonomi Politikası (1939-1942)”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 155-184.
• Mutlu, Abdullah (2009), Tanzimat’tan Günümüze Türkiye’de Vergileme Zihniyetinin Gelişimi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara: Ümit Ofset Matbaacılık.
• Önal, Nevzat Evrim (2009),” Tanzimat'tan Cumhuriyete Tarımsal Dönüşüm (1858–1918)”, EconAnadolu 2009: Anadolu International Conference in Economics, June 17-19, 1-20.
• Özçelik, Özer ve Tuncer, Güner (2007), “Atatürk Dönemi Ekonomi Politikaları’’. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, (1), 253-266.
• Özer, Sevilay (2012), “II Dünya Savaşı Yıllarında Ekim Seferberliği”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmalar Dergisi, 8 (15), 31-49.
• Özkan, M. Selçuk ve Temizer, Abidin (2009), “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Karaborsacılık”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (9), Sonbahar, 319-325.
• Öztürk, Serdar ve Yıldırmaz, Fatih (2009), “Osmanlı İmparatorluğunun İktisadi Çöküşü Ve Atatürk Dönemi İktisat Politikaları”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10 (2), 145-165.
• Pala, Cenk (1996), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tarımsal Örgütlenme”, Ekonomik Yaklaşım, 7 (21), 39-69.
• Palamut, Mehmet E. (1987), “Aşar ve Düşündürdükleri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 43, 69-78.
• Pamuk, Şevket (1988), “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Devlet, Tarımsal Yapılar ve Bölüşüm”. Türkiye’de Tarımsal Yapılar: 1923-2000. (Der: Şevket Pamuk, Zafer Toprak). Ankara: Yurt Yayınları (18).
• Pamuk, Şevket (2012), Osmanlı’dan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 3. Basım.
• Şener, Sefer (2004), “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Tarım Politikası Arayışları”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Ocak, 7, 73-92.
• Toprak, Zafer (1988), “Türkiye Tarımı Ve Yapısal Gelişmeler 1900–1950”, Türkiye’de Tarımsal yapılar 1923–2000, Ankara: Yurt Yayınları.
• Topuz, Hüseyin (2007), “Cumhuriyet Dönemi Ekonominde Tarımsal Yapının İncelenmesi (1923-1950)”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12 (3), 367-380.
• T.C. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı (2004), “Osmanlı’dan Günümüze Tarım ve Tarıma Hizmet Veren Kurumların Teşkilatlanma Süreçleri”, Mayıs.
• Van Huylenbroeck, Guido; Vandermeulen, Valerie; Mettepenningen, Evy and Verspecht, Ann (2007), “Multifunctionality of Agriculture:A Review of Definitions, Evidence and Instruments”, Living Rev. Landscape Res., 1 (3), 5-43.
• Vikipedi, https://tr.wikipedia.org/wiki/Tar%C4%B1m (Erişim Tarihi: 5 Aralık 2016)
• Yıldırım, İsmail (2001), “On Dokuzuncu Yüzyıl Osmanlı Ekonomisi Üzerine Bir Değerlendirme (1838-1918)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 313-326.