BİREYLERİN FİNANSALOKURYAZARLIK DÜZEYİ İLE OTAMATİK KATILIM SİSTEMİNDEN AYRILMA EĞİLİMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: ERZİNCAN İLİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 18, 105 - 119, 04.01.2021

Alper Çam , Fatih Bilgin

Öz

Bireysel Emeklilik Sistemi, Türkiye’de 2001 yılında uygulanmaya başlamıştır. Bireylerin tasarruf oranlarının istenilen düzeyde artmaması sonucunda, 2017 yılında Otomatik Katılım Sistemi (OKS)’ne geçilmiştir. Bu uygulama ile bireylerin gelir seviyesinin korunması ve tasarruf oranlarının arttırılması hedeflenmiştir. Ancak bireylerin gerek bilgi eksikliği gerekse sistemin amacının tam olarak anlaşılması bazı problemleri beraber getirmiştir. Özellikle bireylerin finansal bilgi eksikliği OKS’ye olan talebi azaltmıştır. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı, OKS’ye dâhil edilen kamu personellerinin finansal okuryazarlık düzeyleri ile OKS’den ayrılma eğilimleri arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Çalışmada Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ile Finansal Eğitime Yönelik Uluslararası İşbirliği (INFE) tarafından geliştirilen ölçek kullanılmıştır. Anket yöntemi ile Erzincan ilindeki kamu personelinden elde edilen veriler, hipotezlerin test edilmesinde kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, finansal okuryazarlığın temel değişkenleri olan, finansal davranış, finansal tutum ve finansal bilgi düzeyi ile bireylerin OKS’den ayrılma eğilimleri arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Okuryazarlık, Bireysel Emeklilik Sistemi, Davranışsal Finans

THE RELATIONSHIP BETWEEN INDIVIDUALS 'FINANCIAL LITERACY LEVEL AND TENDENCIES TO LEAVE INDIVIDUAL PENSION AUTO PARTICIPATION SYSTEM: AN APPLICATION IN ERZİNCAN

Öz

Individual Pension System in Turkey began to be implemented in 2001. As a result of the savings rates of individuals not increasing at the desired level, the Auto Enrollment System (AES) was adopted in 2017. With this application, it is aimed to protect the income level of individuals and to increase their savings rates. However, individuals' lack of knowledge and the inability to understand of the purpose of the system revealed some problems. Especially individuals' lack of financial information has reduced the demand for AES. From this point of view, the aim of the study is to determine the relationship between the financial literacy levels of public personnel included in the AES and their tendency to leave AES. The scale developed by the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) and the International Cooperation for Financial Education (INFE) was used in the study. The data obtained from the public personnel in Erzincan province through the survey method were used in testing the hypotheses. As a result of the study, a significant relationship was determined between financial behavior, financial attitude and financial knowledge level which are the basic variables of financial literacy, and the tendency of individuals to leave AES.

Anahtar Kelimeler

Financial Literacy, Private Pension System, Behavioral Finance

Kaynakça

• AKIN, Faruk (2016), ‘‘Otomatik Katılım Sisteminin Bireysel Emeklilik Sektörüne Etkileri’’, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 1-12.
• AKPINAR, Sema ve Merve GÜNEŞ DEMİRCİ (2018), “Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine Geçiş ve Yapılacak Kesintilerin Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 77, 137-146.
• AL-TAMİMİ, Hussein A. Hassan ve Al Anood Bin KALLI (2009), ‘‘Financial Literacy And Invetment Decisions Of UAE Investors’’, The Journal of Risk Finance, 10(5), 500-516.
• ALTINTAŞ, Kadir Murat; (2008), Bireysel Yatırımcılar Açısından Finansal Eğitimin Önemi, İstanbul: Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı, Sigorta Araştırma ve İnceleme Yayınları.
• BAŞARIR, Çağatay ve Ahmed Yusuf SARIHAN (2017), ‘’Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlıklarının Belirlenmesi: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Örneği‘’, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(1), 143-162
• BAYRAKDAROĞLU, Ali ve Serenay BİLGE (2018), ‘’Finansal Eğitimin Finansal Okuryazarlık Üzerindeki Etkisi: Muğla İlinde Kadınlara Yönelik Bir Araştırma‘’, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(42), 97-119.
• COŞKUN, Selin (2016), Üniversite ‘‘Öğrencilerinin Finansal Davranış ve Tutumlarının Belirlenmesi: Finansal Okuryazarlık Algıları Üzerine Bir Araştırma’’, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2257-2258.
• ÇAM, Alper V. ve Abdulkadir BARUT (2015), ‘‘Finansal Okuryazarlık Düzeyi ve Davranışları: Gümüşhane Üniversitesi Önlisans Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma’’, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 4(7), 63-72.
• ÇAM, Handan ve Alper V. ÇAM (2016), Finansal Okuryazarlığın Mobil Bankacılık Kullanımındaki Rolü: Doğu Karadeniz Bölgesinde Bir Araştırma. Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 1(3), 98-105.
• DANES, Sharon M. ve Heather R. HABERMAN (2007), ‘‘Teen Financial Knowledge, Self-Efficacy and Behavior: A Gendered View’’, Financial Counseling and Planning, 18(2), 48-60.
• DANIŞMAN, Emre; Durmuş SEZER ve Umut Tolga GÜMÜŞ (2016), ‘‘Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma’’, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 26(2), 1-37.
• DENK, Zeynep; Özcan DEMİR ve Eray E. SEZGİN (2018), ‘’Kartlı Ödeme Sistemlerinin Finansal Davranış ve Tutum Üzerindeki Etkisi: Elazığ-Malatya İli AVM Müşterileri Örneği‘’, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 187-202.
• DEPARTMENT FOR WORK AND PENSİONS (2015), “Annual Report and Accounts” [Erişim Adresi:https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/445950/dwp-annual-report-and-accounts-2014-to-2015.pdf, Erişim Tarihi: 22.08.2019].
• FAJNZYLBER, Eduardo ve Gonzalo REYES (2015), ‘’Knowledge, Information and Retirement Saving Decisions: Evidence from a Large-Scale Intervention in Chile ‘’, Economia, 15(2), 83-117.
• GÜLAY, Tuba; Mürşit IŞIK ve Mustafa ÖZTÜRK (2017), ‘‘Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi ve Akademisyenlerin Otomatik Katılıma Bakış Açılarına İlişkin Bir Analiz: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 179-205.
• HECKMAN,Stuart J. ve Sherman D. HANNA (2015), ‘’Individual and Institutional Factors Related to Low-Income Household Saving Behavior’’, Journal of Financial Counseling and Planing, 26(2), 187-199.
• HILGERT, Marianne A.; Jeanne M. HOGARTH ve Sondra G. BEVERLY (2003), ‘‘Household Financial Management: The Connection between Knowledge and Behavior’’, Federal Reserve Bulletin, 29(7), 309-322.
• JORGERSEN, Bryce L. ve Jyoti SAVLA (2010), ‘‘ Financial Literacy of Young Adults: The Importance of Paretal Socialization ’’, Center for Gerontology and Department of Human Development, Virginia Polytechnic Institute and State University, 75, 465-478.
• KARA, Sümeyra ve Yılmaz YILDIZ (2016), ‘’Türkiye’de Emeklilik Sistemi: 2012 Sonrası Yapılan Reformlar ve Beklentiler‘’, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 4(1), 23-45.
• KILIÇ; Yunus, H. Ali ATA ve H. İbrahim SEYREK (2015), ‘‘Finansal Okuryazarlık: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, 129-150.
• KILOĞLU Meltem (2007), Türk Sosyal Güvenlik Sistemi İçinde Bireysel Emeklilik Sisteminin Yapısı ve İşlevi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KOCABIYIK, Turan ve Zühal KÜÇÜKÇAKAL (2018), ‘’Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi ve Çalışanların Otomatik Katılımdan Ayrılma Nedenleri: Isparta İlinde Bir Uygulama‘’, Journal Of Life Economics, 5(4), 233-254.
• KOCABIYIK, Turan ve Türker TEKER (2018), ‘’Finansal Okuryazarlık: Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma‘’, Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 117-144.
• LUSARDI Annamaria (2006), ‘‘Financial Literacy and Financial Education:, [ErişimAdresi:https:// FinancialliteracyandfinancialeducationReviewandpolicyimplicationsSSRN-id923437.pdf, Erişim Tarihi: 20.01.2020].
• NANO Dorjana ve Antoneta POLO (2016), ‘‘Academic Status Differences in Financial Literacy Among Albanian University Students’’, Finance Banking and Accounting, 1835),75-82.
• OECD (2018), “Pension Markets in Focus”, [Erişim Adresi: https://www.oecd.org/daf/fin/private-pensions/Pension-Markets-in-Focus-2018.pdf, Erişim Tarihi: 20.09.2019].
• ORHAN, Mehmet (2015), Bireysel Emeklilik Sistemi ve Genç Tüketicilerin Algı ve Tutumları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• ÖZEL, Özgür ve Yıldırım, YALÇIN (2013), Yurtiçi Tasarruflar ve Bireysel Emeklilik Sistemi: Türkiye’deki Uygulamaya İlişkin Bir Değerlendirme, Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, No: 13/04.
• ÖZER, Ahu Coşkun ve Hayrünisa GÜREL (2014), ‘’Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi Bilgi Düzeyi ve BES’e Katılımda Devlet Katkısının Etkisi Üzerine Bir Araştırma‘’, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(24), 159-166.
• PEKER, İbrahim; (2016), ‘’Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemindeki Maliyetlerin Düşürülmesi ve Otomatik Katılım Sistemi Üzerine Öneriler‘’, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 33, 34-62.
• ROOIJ, Maarten; Annamaria LUSARDI ve Rob, ALESSIE (2007), ‘‘Financal Literacy And Stock Market Participation’’, NBER Working Paper, 13565.
• SALLEH, Ak Md. (2015), ‘’A Comparison on Financial Literacy Between Welfare Recipients and Non-Welfare Recipients in Brunei‘’, International Journal of Social Economics, 42(7), 598-613.
• SAMANCI, Selen (2010) Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin Analizi ve Tüketicilerin Yaklaşımları Üzerine Bir Araştırma Ankara İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• SEZER, Durmuş ve Sezgin DEMİR (2015), ‘‘Yatırımcıların Finansal Okuryazarlık ve Bilişsel Yetenek Düzeylerinin Psikolojik Yanılsamalar ile İlişkisi’’, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 69-88.
• TEMİZEL, Fatih ve Fatih BAYRAM (2011), ‘‘Finansal Okuryazarlık: Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma’’, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 73-86.
• WIMMER Roger D. Ve Joseph R; DOMINICK (2000), Mass Media Research, Belmont CA: Wadsworth Publishing Co.