ULUSLARARASI REEL AKIMLAR, DÖVİZ KURLARI VE TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ GETİRİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: PMG-ARDL YÖNTEMİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 19, 23 - 35, 11.08.2021

Hikmet Akyol

Öz

Türkiye’nin 1980’lerden itibaren uyguladığı serbestleşme politikaları, ülkenin dış dünya ile bağlantılarını ve reel ilişkilerini ciddi ölçüde arttırmıştır. Uluslararası ticaretin artması, dış ticaret dengesi ve döviz kurlarının hisse senedi piyasaları ile olan dinamik etkileşimini güçlendirmiştir. Bu araştırmada Türk Bankacılık Sektörü hisse senedi getirileri ile dış ticaret dengesi ve döviz kurları arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda 2006-2019 arasındaki dönem Pesaran vd. (1999) tarafından önerilen Havuzlanmış Ortalama Grup (PMG-ARDL) tahmincisi kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, uzun dönemde cari denge, reel döviz kurları ve dışa açıklığın hisse senedi getirileri üzerinde pozitif yönlü bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Bu bulgu, Bankacılık sektörü getirilerinin uluslararası ticaret, mal ve hizmet akımları ile son derece güçlü bir etkileşim içerisinde olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. Aynı zamanda, hisse senedi getirilerinin küresel piyasa değişimlerine ve döviz kurlarına karşı oldukça duyarlı olduğu söylenebilir. Kısa dönemde ise cari işlemler dengesinin hisse senedi getirileri üzerindeki etkisi negatif yönlü ve anlamlı iken, reel döviz kurlarının ve dışa açıklığın etkisi anlamsızdır. Buna göre, kısa dönemde cari dengenin Akbank, Finansbank, Vakıfbank, Garanti Bankası, Yapı Kredi, Şekerbank ve İş Bankasının üzerindeki etkisi negatif yönlü ve anlamlı iken, Halkbank ve Denizbank üzerindeki etkisi anlamsızdır.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret Dengesi, Döviz Kuru, Türk Bankacılık Sektörü, Hisse Senedi Getirileri

Kaynakça

• ACİKALIN, Sezgin, Rafet AKTAŞ & Seyfettin UNAL (2008).” Relationships Between Stock Markets and Macroeconomic Variables: an Empirical Analysis of the Istanbul Stock Exchange”, Investment Management and Financial Innovations, 5(1), 8-16.
• AGGARWAL, Raj, & David C. SCHİRM (1992). “Balance of Trade Announcements and Asset Prices: Influence on Equity Prices, Exchange Rates, and Interest Rates”, Journul of Internationul Money and Finance, II, 80-95.
• AGGARWAL, Raj, & David C. SCHIRM (1998). “Asymmetric Impact of Trade Balance News on Asset Prices”, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 8, 83-100.
• AKYOL, Hikmet (2020). “Petrol Fiyatları, Döviz Kurları ve Enflasyonun Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Asimetrik Etkisinin Tespiti: NARDL Yaklaşımı”, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 411-423.
• AKYOL, Hikmet & Nuri BALTACI (2018). “Ülke Kredi Risk Düzeyi, Petrol Fiyatları ve Temel Makroekonomik Göstergelerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: BIST 100 Örneği”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 459-476. DOI: 10.9775/kausbed.2018.030
• ANTONAKAKIS, Nikolaos, Rangan GUPTA & Aviral K. TİWARI (2015). “Time-Varying Correlations between Trade Balance and Stock Prices in the United States over the Period 1792 to 2013”, University of Pretoria Department of Economics, Working Paper Series, 2015-100, 1-13.
• ASTERIOU, Dimitrios, Keith PILBEAM & Cecilia E. PRATIWI (2020). “Public Debt and Economic Growth: Panel Data Evidence for Asian Countries”, Journal of Economics and Finance, 1-18. DOI: https://doi.org/10.1007/s12197-020-09515-7
• BELEN, Muhammet & Hüseyin KARAMELİKLİ (2016). “Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: ARDL Yaklaşımı”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 34-42.
• BELLO, Zakri (2013). “The Association between Exchange Rates and Stock Returns”, Investment Management and Financial Innovations, 10(3), 40-45.
• BERKE, Burcu (2012). “Döviz Kuru ve İMKB100 Endeksi İlişkisi: Yeni Bir Test”, Maliye Dergisi, 163, 243-257.
• BODURTHA, James N. Jr., D. Chinhyung CHO & Lemma W. SENBET (1989). “Economic Forces and The Stock Market: An International Perspective”, The Global Finance Journal, 1 (1), 21-46.
• BORSA İSTANBUL, https://www.borsaistanbul.com/tr/ [Erişim Tarihi: 15.03.2019].
• BOYACIOĞLU, Melek A. & Derya ÇÜRÜK (2016). “Döviz Kuru Değişimlerinin Hisse Senedi Getirisine Etkisi: Borsa İstanbul 100 Endeksi Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan, 143-156.
• COŞKUN, Metin, Kasım KİRACI & Usman MUHAMMED (2016). “Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53 (616), 61-74.
• DORNBUSCH, Rudiger & Stanley FISCHER (1980).” Exchange Rates and the Current Account”, American Economic Review, 70, 960-971.
• EYÜPOĞLU, Sinem & Kemal EYÜPOĞLU (2018). “Borsa İstanbul Sektör Endeksleri ile Döviz Kurları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: ARDL Modeli”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 8-28. DOI: 10.25287/ohuiibf.332352
• FRATZSCHER, Marcal, Luciana JUVENAL & Lucia SARNO (2010). “Asset prices, Exchange Rates and The Current Account “, European Economic Review, 54, 643–658.
• GUPTA, Rangan, Anandamayee MAJUMDAR & Mark E. WOHAR (2017). “The Role of Current Account Balance in Forecasting the US Equity Premium: Evidence From a Quantile Predictive Regression Approach”, Open Econ Rev, 28, 47–59.
• HOGAN, Ked, Micheal MELVIN & Dan J. ROBERTS (1991). “Trade balance news and exchange rates: Is there a policy signal?”, Journal of Internutional Money and Finance, 10, 90-99.
• INVESTING.COM, https://tr.investing.com/ [Erişim Tarihi: 15.03.2019].
• KARFAKIS, Costas, & Suk-Joong KIM (2006). “Exchange Rates, İnterest Rates and Current Account News: Some Evidence from Australia”, Journal of lnternational Money and Finance, 14 (4), 575-595
• KIM, Wongi (2018), “Asset Price, the Exchange Rate, and Trade Balances in China: A Sign Restriction VAR Approach”, East Asian Economic Review, 22 (3), 371-400.
• KITAMURA, Yoshihiro (2009), “The current account and stock returns”, Research in International Business and Finance, 23, 302–321.
• MERCEREAU, Beneoit (2003). “The Role of Stock Markets in Current Account Dynamics: a Time Series Approach”, Topics in Macroeconomics, 3 (1), 1-28.
• MOUNA, A. & Jarboui ANIS (2017). “Stock Market, Interest Rate and Exchange Rate Risk Effects on non Financial Stock Returns During the Financial Crisis”, J Knowl Econ, 8, 898–915.
• OBBEN, James, Andrew PECH & Shamim SHAKUR (2006).” Analysis of The Relationship between The Share Market Performance and Exchange Rates in New Zealand:A Cointegrating VAR Approach”, New Zealand Economic Papers, 40:2, 147-180. DOI:10.1080/00779954.2006.9558559
• ÖZLEN, Şerife & Uğur ERGUN (2012), “Macroeconomic Factors and Stock Returns”, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2 (9), 315-343.
• PESARAN, M. Hashem, Yongcheol SHIN & Ron P. SMITH (1999). “Pooled Mean Group Estimation of Dynamic Heterogeneous Panels”, Journal of the American Statistical Association, 94(446), 621-634. DOI: https://doi.org/10.1080/01621459.1999.10474156
• SADEGHI, Mehdi (1992), “Stock Market Response to Unexpected Macroeconomic News: The Australian Evidence”, IMF Workıng Paper, 92, 61, 1-22.
• SIMOES, Marta C.N. (2011). “Education Composition and Growth: A Pooled Mean Group Analysis of OECD Countries”, Panoeconomicus, 4, 455-471. DOI: 10.2298/PAN1104454S
• ŞEKEROĞLU, Gamze, Okyay UÇAN & Melek ACAR (2019). “Enflasyon ve Dış Ticaret Açığının Borsa Endeks Getirileri Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul 100 Endeksinde Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 82, 221-234.
• TAŞKIN, Fatma (1995). “Döviz Kuru Belirlenmesinde 'Parasalcı' Yaklaşım Modeli: Türkiye'deki Döviz Kurları Üzerine Bir Uygulama”. Ekonomik Yaklaşım, 6 (18-19), 67-87.
• TIAN, Gary G. & Shiguang MA (2010). “The Relationship Between Stock Returns And The Foreign Exchange Rate: The ARDL Approach”, Journal of the Asia Pacific Economy, 15(4), 490-508. DOI: 10.1080/13547860.2010.516171
• TUNA, İsmail (2019). “Altın Fiyatları, Döviz Kuru ve Faiz Oranlarının BIST Bankacılık Endeksine (XBANK) Etkisi”, 23. Finans Sempozyumu, Antalya, 9-12 Ekim, 1169-1178.
• WORLD BANK, https://www.worldbank.org/ [Erişim Tarihi: 10.09.2020].