TAZE VE KURU KAYISI ÜRÜNLERİNDE TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI REKABET GÜCÜ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 20, 72 - 80, 31.12.2021

Mehmet Sami Süygün

Öz

Tarım sektörü, sosyal ve ekonomik etkileri bakımından stratejik öneme sahiptir. İklim krizi, artan nüfus, kuraklık gibi faktörlerin gelecekte bu önemi daha da artırması beklenmektedir. Bir tarım ülkesi olarak Türkiye de zengin tarım ürünleri çeşitliliği ile birçok ülkeye ihracat gerçekleştirmektedir. Bu çalışmanın temel amacı Türkiye'nin küresel taze ve kuru kayısı pazarındaki rekabet üstünlüğünü analiz etmektir. Bu kapsamda Uluslararası Ticaret Merkezi Trademap veri tabanından elde edilen, 2001-2020 dönemini kapsayan 6 haneli HS kodları bazındaki veriler, Balassa’nın Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (RCA) endeksi ve Vollrath’ın Nispi İhracat Avantajı Endeksi (RXA), Nispi Ticaret Avantajı Endeksi (RTA) ve Açıklanmış Rekabetçilik Endeksi (RC) ile analiz edilmiştir. 2001-2020 döneminde her iki ürün için de Türkiye’nin uluslararası rekabet gücünün son derece yüksek olduğu; kuru kayısı ürününde rekabet gücünün taze kayısıya kıyasla daha yüksek olduğu, ilgili dönemde taze kayısı ürününde rekabet gücü son yıllarda artarken kuru kayısı ürününde ise düşüş eğiliminde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayısı, Dış Ticaret, Rekabet Gücü, Türkiye

Kaynakça

• Agrawal, J., & Kamakura, W. A. (1999). Country of origin: A competitive advantage?. International journal of research in Marketing, 16(4), 255-267.
• Aksoy, A., & Kaymak, H. Ç. Ç. (2021). Ceviz Sektörü Rekabet Gücü Analizi; Yedi Lider Ülke Örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52(2), 139-147.
• Altay, B., & Gürpınar, K. (2008). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Bazı Rekabet Gücü Endeksleri: Türk Mobilya Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 257-274.
• Anarnkaporn, A. (2007). Branding as a competitive advantage for SMEs. RU. International Journal, 1(1), 25-36.
• Aydın, A., & Bashimov, G. (2018). Tarım Sektöründe Uzmanlaşma ve Dış Ticaret: MINT Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 261-282.
• Baker, M. J., & Ballington, L. (2002). Country of origin as a source of competitive advantage. Journal of Strategic Marketing, 10(2), 157-168.
• Balassa, B. (1965). Trade liberalisation and “revealed” comparative advantage 1. The manchester school of economic and social studies, 33(2), 99-123.
• Bashimov, G. (2016). Elma İhracatında Türkiye’nin Karşılaştırmalı Üstünlüğü, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 9-15.
• Batuhan, A. Ş. I. K., & ELLİBEŞ, E. Türkiye ve AB Üye Ülkeleri Arasında Narenciye Sektörünün Rekabet Analizi. İstatistik ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(1), 11-22.
• Batuhan, A., & Ellibeş, E. (2020). Türkiye ve AB Üye Ülkeleri Arasında Narenciye Sektörünün Rekabet Analizi. İstatistik ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(1), 11-22.
• Bayramoğlu, Z., (2018) Türkiye ve Azerbaycan Arasında Tarımsal Ürünlerin Dış Ticaret Potansiyeli ve Karşılaştırmalı Üstünlükleri, Journal of Azerbaijani Studies, 738-751 Bulut, E., & Şahan, Ö. (2020). Türk Tarım Ürünlerinin Rekabetçi Gücü ve Türkiye Tarım Sektöründe Devlet Destekleri. Third Sector Social Economic Review, 55(4), 2916-2930.
• Castro, V. A., & Giraldi, J. D. M. E. (2018). Shared brands and sustainable competitive advantage in the Brazilian wine sector. International Journal of Wine Business Research. Vol. 30 No. 2, pp. 243-259
• Chailan, C. (2008). Brands portfolios and competitive advantage: an empirical study. Journal of Product & Brand Management. Vol. 17 No. 4, pp. 254-264.
• Çiçek, R & Bashimov, G. (2017). Orta Asya Ülkelerinin Tarım Ürünlerinde Karşılaştırmalı Üstünlüğün Belirlenmesi. İktisadi Yenilik Dergisi, 4(3), 10-21.
• Çivi, E. (2001). Rekabet gücü: literatür araştırması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 21-38.
• Denoue, M., & Saykiewicz, J. N. (2009). Brand loyalty as a tool of competitive advantage. Master of Business Administration, 17(1), 36-45.
• Erkan, B., Arpacı, B., Yaralı, F., & Güvenç, İ. (2015). Türkiye’nin sebze ihracatında karşılaştırmalı üstünlükleri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4), 70-76.
• FAO, (2021), https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL adresinden 15.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Güvenç, İ. (2019). Türkiye’de domates üretimi dış ticareti ve rekabet gücü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1), 57-61.
• Güvenç, İ., & Kazankaya, A. (2021). Türkiye’de Antepfıstığı Üretimi, Fiyat Değişimi, Dış Ticareti ve Rekabet Gücü. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 11(1), 83-88.
• Kadanalı, E. (2019). Türkiye Turunçgiller İhracatının Rekabet Gücünün Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(1), 15-25.
• Karabacak, T., & Uzundumlu, A. (2020). Kayısı Üretiminde Önde Gelen İllerin 2019-2025 Üretim Tahminleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 561-573.
• Kesgingöz, H. (2018). Türkiye’nin Tarım Sektörünün Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemiyle Analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 6(2), 508-523.
• Kılıç, A. (2018). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlüklere Göre Türkiye’de Pamuğun Uluslararası Rekabet Analizi: 2000-2009 ve 2010-2016 Döneminin Karşılaştırılması. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (39), 65-87.
• Kösekahyaoğlu, L., & Özdemir, M. B. (2018). Türkiye’nin Fındık, Zeytinyağı ve Kuru Kayısı Ürünlerindeki Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemi İle Analizi. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 5(12), 88-107.
• Kurt, G. (2015). Türkiye ve Seçilmiş Üretici Ülkelerin Çay Sektöründe Rekabet Gücü. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 153-186.
• Laursen, K. (2015). Revealed comparative advantage and the alternatives as measures of international specialization. Eurasian business review, 5(1), 99-115.
• Liesner, H. H. (1958). The European common market and British industry. The Economic Journal, 68(270), 302-316.
• Miral, Z. C. (2006). Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne karşı rekabet gücü: Seçilmiş tarımsal ürünler için bir uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Miran, B., Ela, A, Bektaş, Z., Cankurt, M., Bayaner, A., & Karabat, S. (2015). Uluslararası kuru üzüm piyasasında rekabet edebilirlik üzerine bir araştırma. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 40-47.
• Peker, A. (2016). Türkiye Hububat ve Baklagil Alt Sektörünün Avrupa Birliği Pazarı Karşısındaki Rekabet Gücü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 1-20.
• Pinar, M., & Trapp, P. S. (2008). Creating competitive advantage through ingredient branding and brand ecosystem: the case of Turkish cotton and textiles. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 20(1), 29-56.
• Şahinli, M. A. (2011). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi: Türkiye Pamuk Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 227-240.
• Tatar, H. E. (2020). Türkiye ve Seçilmiş Sınır Komşuları Arasında Sebze ve Meyve Ürün Grubunda Karşılaştırmalı Üstünlüğün Ölçümü. International Review of Economics and Management, 8(2), 241-255.
• Trademap, (2021), https://www.trademap.org/Index.aspx adresinden 16.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Vollrath, T. L. (1991). A theoretical evaluation of alternative trade intensity measures of revealed comparative advantage. Weltwirtschaftliches Archiv, 127(2), 265-280.
• Yalçınkaya, M. H., Çılbant, C., Erataş, F., & Hartoğlu, D. Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Ekseninde Rekabet Gücünün Analizi: Türk-Çin Dış Ticareti Üzerine Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(24), 41-57.