REFAH REJİMLERİ VE SAĞLIK SİSTEMLERİ

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 5, 15 - 31, 24.04.2014

Emre Kol

Öz

Modern anlamda refah devletinin temelleri, 19. yüzyılın ortalarında İngiltere’de temel eğitimi sağlamak amacıyla düzenlenen yasal düzenlemeye kadar götürülmektedir. Modern refah devleti için kabul edilen bir diğer başlangıç noktası ise, ilk defa 1883 yılında Bismark tarafından getirilen sosyal sigorta uygulamasıdır. Refah devletinin doğduğu ülkelere bakıldığında, 19. yüzyılda Almanya’da başlayan refah devleti uygulamalarının, daha sonra Batı Avrupa ülkelerine, Kuzey Amerika’ya ve Avusturalya’ya yayıldığı görülmektedir. Bu çalışmada refah rejimlerini sınıflandırmak amacı ile yapılan çalışmalar kronolojik olarak ele alınarak bu sınıflandırma çalışmalarının benzer ve farklı yönleri karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Refah rejimi sınıflandırma çalışmaları Esping-Andersen’in liberal refah modeli, korporatist refah modeli ve sosyal demokrat refah modeline dayanan üçlü refah rejimleri tipolojisine yapılan eleştiriler ve getirilen katkılar ekseninde irdelenecektir. Çalışmada ayrıca refah rejimleri açısından sağlık sistemlerinin sınıflandırılması yapılarak sağlık hizmetlerinin finansmanında kullanılan yöntemlere de değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Refah Devleti, Refah Rejimleri, Sosyal Demokrat Refah Rejimleri, Sosyal Politika, Sağlık Sistemleri.

ASSESSMENT OF HEALTHCARE SYSTEMS IN TERMS OF WELFARE REGIMES: SOUTHERN EUROPEAN WELFARE MODEL AND TURKEY

Öz

In modern concept the fundamentals of welfare state rest upon the regulation of the legal arrangement done in England in the mid-19th century to provide basic education. One of the starting points of the modern welfare state being recognized is when Bismarck introduced the implementation of social security in the year 1883 for the first time. Studies that classify welfare regimes indicate that Turkey has characteristics similar to those of the group of Southern European welfare regimes. However, in recent years, profound transformations are taking place in the welfare regimes of both Southern Europe and Turkey. This study addresses the question of whether Turkey’s welfare regime converges with or diverges from Southern European welfare regime as a result of these transformations. Turkey’s welfare regime is addressed with respect to the Southern European one, although Turkey’s healthcare system has significant differences from those of Southern European countries. In this study, the reasons of Turkey’s inclusion in the same welfare category as Southern European countries despite these differences are also explored.

Anahtar Kelimeler

Welfare State, Welfare Regimes, Social Democratic Welfare Regimes, Social Policy, Healthcare Systems.

Kaynakça

• ABRAHAMSON, Peter; (1999), “The Welfare Modelling Business”, Social Polic and Administration, 33(4), pp.394-415.
• AĞARTAN, Tuba; (2011). “Metalaşma ve Sağlıkta Dönüşümün Sınırları: Türkiye Örneği”, iç. Cenk ÖZBAY, Ayşecan TERZİOĞLU ve Yeşim YASİN (Ed.), Neoliberalizm ve Mahremiyet, Metis Yayınları, İstanbul, ss.31-44.
• ALCOCK, Pete; Margaret MAY ve Karen ROWLINGSON; (2011), Sosyal Politika Kuramlar ve Uygulamalar, Çev: Barış.Yıldırım, Boran Mercan, Onur Can Taştan, Osman Tezgel, Şenay Gökbayrak), Siyasal Kitapevi, Ankara.
• ARTS, Wil ve John GELISSEN; (2002), “Three Worlds of Welfare Capitalism or More? A State-of-The-Art Report”, Journal of European Social Policy,12 (2), pp.137-158.
• AYDIN, Ufuk; (1999), Sosyal Güvenlik Sorunlarının Çözümünde Özel Sigortalar, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• BAMBRA, Clare; (2005a), “Worlds of Welfare and The Health Care Discrepancy”, Social Policy & Society, 4(1), pp. 31-41.
• BAMBRA, Clare; (2005b), “Cash Versus Services: ‘Worlds of Welfare’ and The Decommodification of Cash Benefits and Health Care Services”, Journal of Social Policy, 34(2), pp. 195-213.
• BELEK, İlker; (2000), Sosyal Devletin Çöküşü ve Sağlığın Ekonomi Politiği, Sorun Yayınları, İstanbul.
• BONOLI, Giuliano; (1997), “Classifying Welfare States: A Two-Dimension Approach”, Journal of Social Policy, 26(3), pp.351-372.
• BUĞRA, Ayşe ve Çağlar KEYDER; (2003), Yeni Yoksulluk ve Türkiye’nin Değişen Refah Rejimi,
• BURAU, Viola ve Robert H. BLANK; (2006), “Comparing Health Policy: An Assessment of Typologies of Health Systems”, Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 8(1), pp.63-76.
• CERAMI, Alfio (2006), “The Reform Challenges to The Central and Eastern European Welfare Regime”, Paper Presented at The International Conference: Transformation of Social Policy in Europe: Patterns, Issues and Challenges for the EU-25 and Candidate Countries, April 13-15, 2006, Ankara: METU.
• DEACON, Bob; (2000), “Eastern European Welfare States: The Impact of The Politics of Globalization”, Journal of European Social Policy, 10, pp.146-161.
• ESPING-Andersen, Gosta; (1990), The Three Worlds of Welfare Capitalism, Polity Press, Oxford.
• ESPING-Andersen, Gosta; (1999), Social Foundations of Postindustrial Economies, Oxford University Press, New York.
• FAJTH, Gaspar; (1999), “Social Security in a Rapidly Changing Environment: The Case of The Post-Communist Transformation”, Socail Policy & Administration, 33(4), 416-436.
• FERRERA, Maurizio (2006), “Sosyal Avrupa’da Güney Avrupa Refah Modeli”, iç. Ayşe BUĞRA ve Çağlar KEYDER (Ed.), Sosyal Politika Yazıları, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 195-229.
• FREEMAN, Richard. ve Michael MORAN; (2000) “Reformig Health Care in Europe”, West European Politics, 23(2), pp.35-58.
• GOUGH, Ian; (2001), “Globalization and Regional Welfare Regimes: The East Asian Case”, Global Socail Policy, 1, pp.163-189.
• GOUGH, Ian; (2006), “Güney Avrupa’da Sosyal Yardım”, iç. Ayşe BUĞRA ve Çağlar KEYDER (Ed.), Sosyal Politika Yazıları, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 231-260.
• GROENEWEGEN, Peter P. ; (2011), “Doğu Avrupa’da Sağlık Reformu”, iç. Çağlar KEYDER, Nazan ÜSTÜNDAĞ, Tuba AĞARTAN ve Çağrı YOLTAR (Ed.), Avrupa’da ve Türkiye’de Sağlık Politikaları, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 125-140.
• GUILLEN, Ana Marta; (2002), “The Politics of Universalisation: Establishing National Health Services in Southern Europe”, West European Politics, 25(4), pp. 49-68.
• GÜZEL, Ali; Ali Rıza OKUR; Nurşen CANİKLİOĞLU; (2010), Sosyal Güvenlik Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.
• KARA, Uğur; (2013), Sosyal Devletin Yükselişi ve Düşüşü, İkinci Baskı, Karahan Kitapevi, Adana.
• KASZA, Gregory J.; (2002), “The Illusion of Welfare Regimes”, Journal of Social Policy, 31(2), pp.271-287.
• KOÇAK, Orhan ve Ferhat SAYIM; (2009), “Refah Devleti Işığında Sağlık Hizmetleri ve Türkiye’de Sağlık Sektöründeki Gelişmeler”, Paper presented at EconAnadolu 2009: Anadolu International Conference in Economics, June 17-19, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.KORAY, Meryem; (2005), Avrupa Toplum Modeli, İmge Kitapevi Yayınları, Ankara.KORAY, Meryem; (2008), Sosyal Politika, İmge Kitapevi Yayınları, Ankara.
• KORPI, Walter ve Joakim PALME; (1998), “The Paradox of Redistribution and Strategies of Equality: Welfare State Institutions, Inequality and Poverty in The Western Countries”, American Sociological Review, 63(5), pp.661-687.
• LAMPING, Wolfram ve Monika STEFFEN; (2009), “European Union and Health Policy: The “Chaordic” Dynamics of Integration”, Social Science Quarterly, 90(5), pp.1361-1379.
• MORAN, Michael; (1999), Governing The Health Care State: A Comparative Study of The United Kingdom and Germany, Manchester University Press, Manchester.
• MORAN, Michael; (2000), “Understanding The Welfare State: The Case of Health Care”, British Journal of Politics and International Relations, 2(2), pp.135-160.
• ÖZDEMİR, Süleyman; (2007), Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• REIBLING, Nadine; (2010), “Healthcare Systems in Europe: Towards an Incorporation of Patient Access”, Journal of European Social Policy, 20(1), pp.5-18.
• SERİN, İlhan; (2004), Genel Sağlık Sigortası ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Kazancı Kitap Yayınları, İstanbul.
• STANDING, Guy; (1996), “Social Protection in Central and Eastern Europe: A Tale of Slipping Anchors and Torn Safety Nets”, iç. Gosta Esping-Andersen (Ed.) Welfare States in Transition, Sage Publications, London, pp. 225-255.
• TAŞÇI, Faruk; (2010), Sosyal Politikalarda Can Simidi Sosyal Yardım, Birinci Baskı, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• TAŞÇI, Faruk; (2013), “Refah Devleti Modelleri İçinde Türkiye’nin Pozisyonu: “Yaşlı Algısı” Üzerinden Değerlendirmeler”, İnsan ve Toplum Dergisi, 3(5), ss. 5-35.
• TATAR, Mehtap; (2011), “Sağlık Hizmetlerinin Finansman Modelleri: Sosyal Sağlık Sigortasının Türkiye’de Gelişimi”, Sosyal Güvenlik Dergisi,1(1), pp.103-133.
• UNDP, Ankara.
• UZ, Hulki; (1998), “Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Hizmeti Sunanlara Ödeme Modelleri”, iç. Osman HAYRAN ve Haydar SUR (Ed.), Sağlık Hizmetleri El Kitabı, Yüce Yayım, İstanbul, ss. 91-112.
• WENDT, Claus; Lorraine, FRISINA ve Heinz ROTHGANG; (2009), “Healthcare System Types: A Conceptual Framework for Comparison”, Social Policy & Administration, 43(1), pp.70-90.
• YILDIRIM, Hasan Hüseyin ve Türkan YILDIRIM; (2011), Avrupa Birliği Sağlık Politikaları ve Türkiye, Sağlık-Sen Yayınları, Ankara.