THE RELATIONSHIP IN AHI ORGANIZATION, OMBUDSMAN AND ETHICS

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 7, 28 - 36, 17.01.2015

Kadir Caner Doğan

Öz

Ahi or Ahi Organization which establishment of the Ottoman Empire have a big impact in a structure an institution are that revealed significant effects in the regulation of social and economic relations. Ahi Organization in stabilizing position in this society has had a major influence in the development of moral and ethical rules. This article also established a relationship between ethics and Ahi thought ombudsman is a similar structure is desirable to identify similar and opposite qualities and characteristics between Ahi, ethics and ombudsman

Anahtar Kelimeler

Ahi Organization, Ethics, Ombudsman, Related Aspects

AHİLİK TEŞKİLATI, OMBUDSMAN VE ETİK İLİŞKİSİ

Öz

Ahilik veya Ahilik Teşkilatı, Osmanlı Devleti’nin kurulmasında da büyük bir etki yaratmış olan bir yapı olarak sosyal ve ekonomik ilişkilerin düzenlenmesinde önemli etkiler ortaya çıkarmış bir kurumdur. Toplum içerisinde dengeleyici konumda bulunan Ahilik Teşkilatı, ahlaki ve etik kuralların gelişmesinde önemli etkiler yaratmıştır. Bu makalede ombudsman benzeri bir yapı olduğu düşünülen Ahilik ve etik arasında bir ilişki kurularak, Ahilik, etik ve ombudsman arasındaki benzer ve karşılıklı nitelik ve özellikler belirlenmek istenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Ahilik Teşkilatı, Etik, Ombudsman, Benzer Yönler

Kaynakça

• AKBULUT, İlhan (2000), “Osmanlı Devletinde Adalet Düzeni”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi-AÜEHFD, IV(1-2), 219-256.
• ARI, Mehmet (2008), “Ahiliğin Siyasal Boyutları ve Günümüzde Yeniden Yorumlanması”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16), 38-55.
• AVŞAR, B. Zakir (1988), Ombudsman (Kamu Hakemi), Ankara: Hak-İş Yayınları.
• AYDIN, İnayet (2015), Kamuda Etik, [Erişim Adresi: http://www.tbmm.gov.tr/etik_komisyonu/belgeler/makale_KamudaEtik-InayetAydin.pdf, Erişim Tarihi: 04.01.2015].
• AYDIN, Mahmut (2014), Ahilik Teşkilatı, [Erişim Adresi: http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/26/09/966043/dosyalar/2013_01/21071308_mesleketii.pdf, Erişim Tarihi: 04.09.2014].
• BAYRAM, Selahattin (2012), “Osmanlı Devleti’nde Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: Ahilik Teşkilâtı ve Esnaf Loncaları”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 81-115.
• CEVİZCİ, Ahmet (2008), Etiğe Giriş, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• ÇAĞATAY, Neşet (1989), Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• DEMİR, Galip (2000), Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu ve Ahilik, İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı.
• DEMİR, Galip (2002), Ombudsman Aranıyor, İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı.
• DEMİR, Galip (2003a), Ahilik ve Demokrasi, İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı.
• DEMİR, Galip (2003b), Ombudsmanlık ‘yolsuzluklara’ çare olabilir mi?, [Erişim Adresi: http://www.ahilik.net/index.php?view=article&id=66%3Aahilik-makale 7&option=com_content&Itemid=41, Erişim Tarihi: 12.11.2014).
• DEMİR, Galip (2004), Ombudsmanlığın Esin Kaynağı: Ahilik, [Erişim Adresi: http://www.zaman.com.tr/yorum_ombudsmanligin-esin-kaynagi-ahilik_45373.html, Erişim Tarihi: 13.02.2014).
• DEMİR, Galip (2013), Ahilik ve Yükselen Değerler, [Erişim Adresi: http://www.ahilik.net/images/stories/makaleler/ahilik.pdf, Erişim Tarihi: 13.09.2013].
• DEMİREZ, Ayşe (2015), Ahilerde Ahlak Anlayışı, [Erişim Adresi: http://www.ahilik.net/index.php?vw=article&id=127%3Aahilik-, Erişim Tarihi: 13.01.2015].
• DURAK, İbrahim ve Atilla YÜCEL (2010), “Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 151-168.
• EFE, Haydar ve Murat DEMİRCİ (2013), “Ombudsmanlık Kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumundan Beklentiler”, Sayıştay Dergisi, 90, 49-72.
• ELKATMIŞ, Metin ve Murat DEMİRBAŞ (2013), “Ahi Evranı Velinin Düşüncelerinin Demokrasi Kültürüne Yansımaları”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/3, 719-728.
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin (2011), Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık), Ankara: Yetkin Yayınları.
• GEMİCİ, Nurettin (2010), “Ahilikten Günümüze Meslek Eğitiminde Model Arayışları ve Sonuçları”, Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19): 71-105.
• GÜLERMAN, Adnan ve Sevda TAŞTEKİL (1993), Ahi Teşkilatının Türk Toplumunun Sosyal ve Ekonomik Yapısı Üzerindeki Etkileri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları: 194, Feryal Matbaası.
• GÜLLÜLÜ, Sabahattin (1977), Ahi Birlikleri, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• GÜNDÜZ, Ali Yılmaz; Mehmet KAYA ve Cahit AYDEMİR (2012), “Ahilik Teşkilatında ve Günümüzde Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, XIV(II), 37-54.
• GÜNEŞ, Mustafa (2011), “Geçmişten Günümüze Sosyal Bir Kurum Olarak Ahilik”, iç. Ali Çavuşoğlu (Ed.), Ahilik Uluslararası Sempozyumu “Kalite Merkezli Bir Yaşam” Bildiri Kitabı, Kayseri: Kayseri Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği, 205-218.
• HÜLAGÜ, Metin (2013), Ahi Evran ve Ahilik, [Erişim Adresi: http://www.metinhulagu.com/images/dosyalar/20120302110400_0.pdf, Erişim Tarihi: 22.02.2013].
• KANTARCI, Zeynep (2014), “Etik Bir İş Dünyası İçin Sosyal Sorumluluk ve Toplam Kalite Yönetimi: Ahilik Örneği”, Route Educational and Social Science Journal, 1(2), July, 177-190.
• KAPLAN, Çetin (2009), “Kamu Yönetiminde Etik ve Kamu Çalışanlarının Etik Kavramını Algılayışları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 343-355.
• KARAGÜL, Mehmet (2012), “Ahilik ve Sosyal Sermaye Bağlamında İş Ahlakı ve Üretim İlişkisi”, Akademik Bakış Dergisi, 32, 1-16.
• KARASOY, Yakup (2003), “Ahi Kelimesi ve Türk Kültüründe Ahilik”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 14, 1-23.
• KESTANE, Doğan (2006), “Çağdaş Bir Denetim Organizasyonu Olarak Ombudsmanlık (Kamu Denetçiliği)”, Maliye Dergisi, 151, 128-142.
• KÖKSAL, Mustafa (2007a), Ombudsman: “Kamu Hakemi”, Ankara: Işık Eğitim Kültür Yayınları.
• KÖKSAL, Mustafa (2007b), Ahilik Kültürünün Dünü ve Bugünü, Anakara: Kırşehir Belediyesi Eğitim Kültür Daire Başkanlığı Yayınları.
• KÜÇÜKÖZYİĞİT, H. Galip (2006), “Ombudsmanlık Kurumu-Hukuksal ve Siyasal Bir İnceleme-”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 2(5), 90-111.
• MAHİROĞULLARI, Adnan (2008), “Selçuklu/Osmanlı Döneminde Kurumsal Bir Yapı: Ahilik/Gedik Teşkilatı ve Sosyo-Ekonomik İşlevleri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 54, 139-154.
• MAHMUTOĞLU, Abdülkadir (2009), “Etik ve Ahlak: Benzerlikler, Farklılıklar ve İlişkiler”, Türk İdare Dergisi, 463-464, 225-249.
• OKUMUŞ, Ejder (2005), “Osmanlılar’da Siyasal Bir Kurum Olarak Adâlet Dairesi”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi-SBArD, 5, 45-51.
• ÖZ, Mehmet (1999), “Klasik Dönem Osmanlı Siyasi Düşüncesi: Tarihi Temeller ve Ana İlkeler”, İslami Araştırmalar Dergisi, 12(1), 27-33.
• ÖZDEMİR, Süleyman, “Günümüz Türkiye’sinde Akademik İş Ahlâkı Çalışmalarına Genel Bakış”, iç. Sabri ORMAN ve Zeki PARLAK (Ed.), İşletmelerde İş Etiği, İstanbul: İTO Yayın No: 2009-23, 302-336.
• ÖZDEN, Kemal (2010), Ombudsman: Türkiye’deki Tartışmalar, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ÖZGÜL, A. Mecit (2013), Demokratik Hukuk Devletine Bir Katkı: Ombudsman, [Erişim Adresi: http://www.ombudsman.gen.tr/makale/detay.asp?id=35, Erişim Tarihi: 10.03.2013].
• ÖZTÜRK, Nurettin (2002), “Ahilik Teşkilatı ve Günümüz Ekonomisi, Çalışma Hayatı ve İş Ahlakı Açısından Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 1-12.
• ROWAT, D. Cameron (1973), The Ombudsman Plan: the Worldwide Spread of an Idea, The Carleton Library No. 67, Canadian Publishers, Canada: McClelland and Stewart Limited.
• SAM, Rıza (2010), Siyasi Değer ve Siyasi Etik (Kuramsal ve Uygulamalı Bir Perspektif), Bursa: Ezgi Kitabevi.
• SANCAKLI, Saffet (2010), “Ahilik Ahlâkının Oluşumunda Hadislerin Etkisi”, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-28.
• SARIKAYA, Saffet (1999), “Osmanlı Devletinin İlk Asırlarında Toplumun Dini Yapısına Ahilik Açısından Bir Bakış Denemesi”, Yeni Türkiye Dergisi, Osmanlı Özel Sayısı, [Erişim Adresi: http://www.msaffets.com/wpcontent/uploads/Ahili%C4%9Fininan%C3%A7yap%C4%B1s%scC4.pdf, Erişim Tarihi: 12.04.2013].
• SATYANAND, Judge Anand (1999), The Ombudsman Concept and Human Rights Protection, 29, VUWLR, [Erişim Adresi: http://www.victoria.ac.nz/law/NZACL/PDFS/Vol_4_1998/Satyanand.pdf, Erişim Tarihi: 03.01.2015].
• SENEVIRATNE, Mary (2002), Ombudsmen: Public Services and Administrative Justice, London: Cambridge University Press.
• SOLAK, Fatih (2009), Ahilik: Kuruluşu, İlkeleri ve Fonksiyonları, İstanbul: İTO Yayın No: 2009-56.
• SOYSAL, Abdullah (2013), “İşletmelerin Başarısında Ahilik İlke ve Uygulamalarının Önemi: Bir Değerlendirme”, Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası, 27(2), 6-19.
• SOYSAL, Abdullah ve Mehmet TAN (2013), “Ahilik İlkelerinin Günümüz İşletmelerine Yansıması: Kilis Küçük Sanayi Sitesi İşletmeleri Örneği”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 186-202.
• TATLILIOĞLU, Kasım (2015), Ahi Evran’ın Öğretileri Bağlamında Günümüzün Sosyo-Ekonomik Sorunlarına Genel Bir Bakış Açısı, [Erişim Adresi: http://acikarsiv.yok.gov.tr/handle/YOK/38623, Erişim Tarihi: 04.01.2015].
• UÇMA, İsmet (2011), Bir Sosyal Siyaset Kurumu Olarak Ahilik, İstanbul: İşaret Yayınları.