Arşiv Belgelerine Göre II. Dünya Savaşı Öncesinde Almanya’dan Alınan Denizaltılar

Yıl 2022, , 70 - 89, 28.04.2022

Ferdi Uyanıker

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1052709

Cited By: 2

Öz

II. Dünya Savaşı öncesinde Türk donanmasının savaşa hazır hale getirilmesi ve girilmesi muhtemel savaşta ülkenin savunulabilmesi için güçlü bir donanma oluşturulmasına çalışıldı. Bu süreçte, bir yarımada devleti olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin elindeki donanmasının yetersizliği ortadaydı. Ayrıca Osmanlı Devleti’nden yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne intikal eden donanma unsurları ve kara teşkilleri, ülkenin ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktı. Bununla birlikte bahsi geçen dönemde denizaltıların su üstü gemilerine karşı tartışmasız bir üstünlüğü vardı. Su üstü gemileri için hem denizaltıları tespit etmek hem de o dönemki silahlarla imha edebilmek çok zordu. Bu gerçeğin farkında olan Türk donanma personeli de donanmasını takviye etmek için ağırlığı denizaltılara vermek ve elindeki denizaltılara yenilerini eklemek istedi. Bu amaçla dünyanın en iyi denizaltı imalatçılarından olan Almanya’nın Germania Werft I. V. S. firmasına, “Ay Sınıfı” olarak isimlendirilen ve adları bizzat Cumhurbaşkanı Atatürk tarafından verilen Saldıray, Batıray, Atılay ve Yıldıray denizaltıları sipariş edildi. Bu çalışmada; denizaltıların alınmasına karar verilme süreci, sipariş edilmeleri ve imalat süreçleri ile maliyetleri hakkında özellikle Türk Deniz Kuvvetleri arşiv belgeleri kullanılarak açıklamalar getirilmeye çalışıldı. Elde edilen bilgiler bilimsel ve objektif bir bakış açısıyla işlendi. Çalışma konusunun muhteviyatının analiz, sentez ve eleştirel bakış açısına uygun olmadığı sonucuna varıldığı için konu daha çok didaktik bir anlatım metodu kullanılarak tarihi veriler ışığında akademik literatüre dahil edilmeye çalışıldı.

Anahtar Kelimeler

Saldıray, Batıray, Atılay, Yıldıray, Denizaltı

Purchased German Submarines Before World War II in Naval Archives

Öz

Before World War II, efforts were made to prepare a strong navy to prepare the Turkish Navy for war and to defend the country in a possible war. In this process, the inadequacy of the navy in the hands of the Republic of Turkey, which is a peninsula state, was evident. In addition, the navy elements and land formations transferred from the Ottoman Empire to the newly established Republic of Turkey were far from meeting the needs of the country. In the mentioned period, submarines had an undisputed superiority over ships. For surface ships, it was very difficult to detect submarines and to destroy them with the weapons of that period. Aware of this fact, the Turkish Navy personnel wanted to put emphasis on submarines and add new ones to the submarines in order to reinforce their navy. For this purpose, "Ay Class" submarines; Saldıray, Batıray, Atılay and Yıldıray named by President Atatürk himself, were ordered to Germany's Germania Werft I. V. S., one of the world's best submarine manufacturers. In this study, explanations about the decision to buy submarines, the ordering and manufacturing processes and costs, were explained by using the archive documents of the Turkish Naval Forces. The information was processed with a scientific and objective point of view. Since the content of the study was not suitable for analysis, synthesis or critical point of view, a more didactic method of presentation was used for the study.

Anahtar Kelimeler

Saldıray, Batıray, Atılay, Yıldıray, Submarine

Kaynakça

• İkinci Dünya Harbi Klasörü, Kln.:9, Dosn.:94, Fhn.:1.
• Fn.:30.10.0.0., Ktn.:62, Dosn.:418, Sn.:11. Fn.:30.10.0.0., Ktn.:62, Dosn.:418, Sn.:14. Fn.:30.18.1.2., Ktn.:83, Dosn.:54, Sn.:10. Fn.:30.18.1.2., Ktn.:83, Dosn.:59, Sn.:7. Ktn.:1937-14, Gmn.:117, Bn.:1, 2. Ktn.:1937-20, Gmn.:40, Bn.:1. Ktn.:1937-20, Gmn.:41, Bn.:1, 2, 3. Ktn.:1937-20, Gmn.:45, Bn.:1. Ktn.:1937-43, Gmn.:156, Bn.:1, 2, 3, 4, 5, 6. Ktn.:1938-1, Gmn.:8, Bn.:3, 4. Ktn.:1938-1, Gmn.:14, Bn.:1. Ktn.:1938-2, Gmn.:73, Bn.:4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 18.
• METEL, Raşit (1960). Türk Denizaltıcılık Tarihi, İstanbul: Deniz Basımevi.
• KAYNAK, Osman Alpay (2003). Amiral Vehbi Ziya Dümer'in Anıları, İstanbul: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayını.
• Türk Deniz Kuvvetleri Tarihçesi 1935-1950, Ankara: C. I, Dosya I.