Eski Uygurca; temelde Budizm, Manihaizm ve Nasturi Hristiyanlığa ilişkin dinî metinlerin tercümesine dayanır. Budizm ise bunlar içerisinde en geniş yere sahip olandır. Hususiyetle Sanskritçe Budist külliyata ilişkin eserlerden oluşan Budist Uygur edebiyatı, içerisinde birçok farklı türde ve konuda eser bulundurur. Bu eserler içerisinde de anlatı veya masal olarak tasnif edilen metinler oldukça büyük bir paya sahiptir. Budist anlatılara ilişkin eserler kimi zaman müstakil olarak kaleme alınır, kimi zaman ise sūtralar gibi bazı hacimli eserler içerisindeki bölümleri oluşturur. Eski Uygurca Daśakarmapathāvadānamālā, Araṇemi-jātaka, Bodhisattva Sattvauṣadha, İyi ve Kötü Prens, Candraprabha-avadāna, Śarabha-jātaka ve Rāma anlatısı Budist anlatı yazını söz konusu olduğunda bahsedilmesi gereken en önemli metinlerdendir. Bunların yanında bugün herhangi bir çalışmanın konusunu oluşturmayan ve hangi metne ait olduğu tespit edilememiş metin parçaları da mevcuttur. Bu metin parçaları kimi zaman Eski Uygurcada daha evvel tanıklanmamış kimi sözlerin ve kavramların ortaya çıkmasına fayda sağlamaktadır. Bununla beraber Budist anlatı metinlerinin bütünlüklü bir çerçevesinin çizilmesini ve bununla birlikte Sanskritçe kökenli Budist Uygur külliyatının sınırlarının belirlenmesini sağlamaktadır. Bu noktada bu yazıda 106 satır hacmindeki muhtelif konulara ilişkin şimdiye kadar neşredilmemiş Eski Uygurca anlatı türüne ait metin parçalarının filolojik neşri amaçlanmıştır. Bu çalışmaya dâhil edilen fragmanlar bugün Berlin Turfan Koleksiyonu’nda şu arşiv numaralarıyla korunmaktadır: U 1946a; U 1946b; U 1126; U 1867; U 2011 ve U 2109+U 2003. Bu yazıda bahsi geçen bu fragmanların çeviri yazısı, harf çevirisi, Türkiye Türkçesine çevirisi, metne ilişkin notları ve dizin/sözlüğü sunulmuştur.
Eski Uygurca Budizm masal anlatı metin neşri Old Uyghur Buddhism legend narrative text edition
Bu yazı TÜBA-GEBİP programı tarafından desteklenmiştir.
Old Uyghur; mainly based on the translation of religious texts on Buddhism, Manichaeism and Nestorian Christianity. Buddhism is the most widespread among them. Buddhist Uyghur literature, which consists of works related to the Buddhist canon in Sanskrit, contains works in many different genres and subjects. Among these works, the texts classified as narratives or legends have a large share. Works on Buddhist narratives are sometimes written independently, and sometimes they form sections within some voluminous works such as sūtras. Old Uyghur Daśakarmapathāvadānamālā, Araṇemi-jātaka, Bodhisattva Sattvauṣadha, Good and Evil Prince, Candraprabha-avadāna, Śarabha-jātaka and Rāma-narratives are among the most important texts to be mentioned when it comes to Buddhist narrative literature. In addition to these, there are also the fragments that do not form the subject of any study today and whose text could not be determined. These fragments sometimes help to reveal some words and concepts that have not been witnessed before in Old Uyghur. In addition, they provide an integrated framework of the Buddhist narrative texts and, together with this, the determination of the boundaries of the Buddhist Uyghur corpus of Sanskrit origin. At this point, in this article, the philological edition of fragments belonging to the Old Uyghur narrative genre, which has not been published until now, on various subjects in the volume of 106 lines is aimed. The fragments included in this work are preserved today in the Berlin Turfan Collection under the archival numbers: U 1946a; U 1946b; U1126; U 1867; U 2011 and U 2109+U 2003. Transcription, transliteration, translation into Turkey Turkish, text notes and index/dictionary of these fragments mentioned in this article are presented.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Nisan 2023 |
Gönderilme Tarihi | 23 Kasım 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |
Tarandığımız Dizinler:
e-ISSN: 2148-5232