The Fear of Doomsday Fell on Us A Balloon fell on Bihke just as

Yıl 2018, , 246 - 261, 28.10.2018

Yunus İnce

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.469211

Cited By: 1

Öz

Death is the one and only
reality upon which people of all thoughts and convictions would agree beyond
dispute. Man’s life on earth will certainly come to an end one day. Therefore,
everyone is curious about their future and wonders when and how they will die.
Likewise, it is an object of great interest how the phenomenon called doomsday,
which is supposed to bring the end of mankind on earth to an end and named the
Day of Judgment by monotheistic religions, will come about. Doomsday means the
death of all mankind and living beings. According to monotheistic religions
such as Judaism, Christianity and Islam, when doomsday is about to occur, the
cycle and operation of the universe will break down and extraordinary events
will take place. On account of this presupposition, people had a feeling in
different periods of history that the doomsday was imminent in the face of
incidents or phenomena that they could not make sense of. Sometimes a severe
earthquake, invasion by an enemy, an epidemic illness, an object seen in the
sky that could not be explained were considered to mean that doomsday was close
at hand. In this sense, incidents of warning that interrupted or changed the
routines of life and terrorized masses were regarded as omens of doomsday. In
this study, the reasons of fear and bewilderment caused by a balloon that
landed on the Castle of Bihke in the Bosnia Province of the Ottoman State will
be investigated. For people who had not seen anything other than birds, bats
and insects in the sky throughout their lives, this strange object that fallen
from the sky represented an event that was out of the normal routine of life
and accordingly was taken to mean a sign of doomsday.

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, eschatology, signs of doom, destiny

Bihke’ye Balon, Yüreğimize Kıyamet Korkusu Düştü

Öz

Her düşünceden ve inançtan insanın tartışmasız fikir birliğine
varabileceği tek gerçektir ölüm. İnsanın hayat denilen yolculuğu bir gün
mutlaka son bulacaktır. Bu nedenle her insan geleceğini ya da ne zaman ve nasıl
öleceğini merak eder. Aynı şekilde insanlığın yaşamını sona erdirecek ve tek
tanrılı dinlerde adına kıyamet denilen hadisenin nasıl meydana geleceği de bir
merak konusudur. Kıyamet tüm insanlığın ve canlıların ölümü anlamına gelir.
Musevilik, Hıristiyanlık ve İslamiyet gibi tek tanrılı dinlere göre; kıyamet
kopacağında evrenin döngüsü ve işleyişi bozulacak, normal dışı hadiseler ortaya
çıkacaktır. Bu ön kabul nedeniyle tarihin farklı dönemlerinde insanlar
anlamlandıramadıkları hadiseler ya da durumlar karşında kıyametin kopmasının
yakın olduğu hissine kapılmışlardır. Bazen şiddetli bir deprem, düşman
istilası, salgın hastalık, gökte görülen garip ve anlamlandırılamayan bir nesne
kıyametin habercisi olarak kabul edilmiştir. Bu anlamda hayatın rutinini
değiştiren, bozan ve kitleleri korkutan uyarıcılar kıyamet habercisi olarak
kabul edilmiştir. Bu çalışmada Osmanlı Devletinde Bosna Eyaleti’nin Bihke
Kalesi’ne düşen bir balonun yarattığı korku ve şaşkınlığın nedenleri
tartışılacaktır. Hayatları boyunca gökyüzünde kuşlar, yarasalar ve böcekler
dışında bir şey görmemiş insanlar için gökten düşen bu garip nesne hayatın
normal rutinin dışında bir gelişmedir ve dolayısıyla bir kıyamet alameti olarak
kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, eskatoloji, kıyamet alametleri, kader

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşiv BelgeleriHattı Hümayun Tasnifi (BOA. HAT) İrade Dahiliye (BOA, İ..DH)Sadaret Mektubi Kalemi Evrakı (BOA, A.}MKT.)Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı (BOA, A.}MKT. MHM)Saderet Divan Kalemi Evrakı (BOA, A.}DVN)Yıldız Tasnifi Hususi Maruzat (BOA. Y.A.HUS) Yıldız Tasnifi Perakende Evrakı Umumi (BOA, Y..PRK.UM.)IŞIN, Priscilla Mary (2014). Osmanlı Mutfak İmparatorluğu, İstanbul, Kitap Yayınevi. İHSANOĞLU, Ekmeleddin (2005). “Osmanlı Havacılığına Genel Bir Bakış”, Çağını Yakalayan Osmanlı, Osmanlı Devleti’nde Modern Haberleşme ve Ulaştırma Teknikleri, ed. Ekmeleddin İhsanoğlu-Mustafa Kaçar, İstanbul, İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Merkezi (IRCICA) Yayınları: 497-596. Ahmed Cevdet Paşa, Tarîh-i Cevdet [Tertîb-i Cedîd], VII, Dersaadet [İstanbul], 1309 [1891-1892]. Ali Said, Saray Hatıraları: Sultan Abdülhamid'in Hayatı, İstanbul, 1993. BATUK, Cengiz (2003). Tarihin Sonunu Beklemek, Ortadoğu Dinlerinde Eskatoloji Mitosları, İstanbul, İz Yayıncılık, BLOCH, Marc (2013). Tarihin Savunusu veya Tarihçilik Mesleği, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İstanbul, İletişim Yayınları. Câbî Ömer Efendi (2003). Câbî Târihi (Târîh-i Sultân Selim-i Sâlis ve Mahmud-ı Sânî), Tahlil ve Tenkitli Metin, haz. Mehmet Ali Beyhan, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ebu’l-Hasan El Mâverdî (2004). Nasihâtu’l-Mülûk (Siyaset Sanatı), çev. Mustafa Sarıbıyık, Ark Kitapları. ELİADE, Mircea (1983). “Orta Asya ve Kuzey Kavimlerinde Semavi Tanrılar”, çev. Harun Güngör, Kayseri, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, I/1, : 283-288.Eski Ahit, Kutsal Kitap, Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil) Yeni Çeviri (2014). İstanbul, Kitab-ı Mukaddes Şirketi Yayınları. FLEİSCHER, Cornell H. (2016). Tarihçi Mustafa Ali-Bir Osmanlı Aydın ve Bürokratı (1541-1600), çev. Ayla Ortaç, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.GÜRPINAR, Hüseyin Rahmi (2018). Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Ankara, Akçağ Yayınları.İbn Zafer (2009). Sülvânü’l-Muta fî’Udvâni’l-Etba (Uyrukların Düşmanlığı Hakkında Yöneticiye Öğütler), haz. Joseph A. Kechichian-R.Hrair Dekmejian, çev. Barış Doğru, İstanbul, Kırmızı Kedi Yayınları. Johannes Schiltberger (1997). Türkler ve Tatarlar Arasında (1394-1427), çev. Turgut Akpınar, İstanbul, İletişim Yayınları.Katib Çelebi (2016). Fezleke [Osmanlı Tarihi (1000-1065/1591-1655)], çev. Zeynep Aybicin, İstanbul, Çamlıca Basım Yayın. Kemal Paşa-zâde (1996). Tevarîh-i Âl-i Osman, X. Defter, haz. Şefaettin Severcan, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları. Kerîmüddin Mahmud-i Aksayî (2000). Müsâmeretü’l-Ahbâr, çev. Mürsel Öztürk, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.KRACAUER, Siegfried (2014). Tarih, Sondan Bir Önceki Şeyler, çev. Tuncay Birkan, İstranbul, Metis Yayınları.Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli (2015). haz. Hayrettin Karaman, Ali Özek, İbrahim Kâfi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş, Ali Turgut, , İstanbul Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. LUSCHAN, Felix Von, (1890). Die Tachtadschy Und Andre Überreste Der alten Bevölkerung Lykiens. Muhammed bin Muhammed el-Gazâlî (2009). Nesâyihü’l-Mülûk İnceleme-Metin-Dizin, haz. Turgut Tok, İstanbul, Bilge Oğuz Yayınları. Orhun Abideleri (1998), haz. Muharrem Ergin, İstanbul, Boğaziçi Yayınları. SLADE, Sir Adolphus (1854), Records of Travels in Turkey, Greece, And of a Cruise in The Black Sea wıth The Capitan Pacha, London. ŞAKUL, Kahraman (2005). “Osmanlı’da Balonlar ve Balonculuk, Gökten Çadır Düştü”, Gökten Çadır Düştü), İstanbul, Toplumsal Tarih, 117: 30-33.Şeyhoğlu Mustafa (2013). Kenzü’l-Küberâ ve Mehekkü’l- Ulemâ (Büyüklerin Hazinesi Âlimlerin Mihenk Taşı), haz. Kemal Yavuz, İstanbul, Büyüyenay Yayınları. Tabib İbn-i Şerif, Yâdigâr, 15. Yüzyıl Türkçe Tıp Kitabı Yâdigâr-ı İbn- i Şerif (2017). haz. Orhan Sakin, M. Yahya Okutan, Doğan Koçer, Mecit Yıldız, İstanbul, Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği Yayınları-Zeytinburnu Belediyesi Yayınları.Tursun Bey (1977).Târîh-i Ebü’l-Feth, haz. Mertol Tulum, , İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.