Yeni Edebiyat ve Nesiller

Yıl 2020, , 517 - 525, 27.10.2020

Mustafa Ayyıldız

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.788925

Öz

Toplumların hayatı dikkate alındığında, sosyal nizamın ve hedeflerin şekillenmesinde fertlerden ziyade nesillerin etkili olduğu görülür. Nesiller çoğunlukla bir ekolün, akımın yaratıcısı olarak vücut bulurlar. Ekollerde olduğu gibi bir tez-antitez durumu onları diğerlerinden keskin çizgilerle ayırır. Nesil için söylenenler özel manada edebî çevreler için de geçerlidir. Edebî nesil ise edebiyatın sahasına ait, edebî açıdan kıymetli mevzular etrafında şekillenen nesillerin, özel bir sahaya ad vermesidir. Edebi neslin şekillenmesinde devir, mektepler, Tanzimat sonrası batılı örnekler faktörler rol oynar. "Batılılaşma Devri", "Arayışlar Devri", "Modern Edebiyat" gibi birçok isimlendirilmeye tabi tutulan son yüz elli yıllık edebiyatımızda en dikkati çeken husus, oldukça fazla ekol, isim, akım ve dolayısıyla nesle yer vermesidir. Tanzimat I. grup nesli; Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa ekibinin öncülüğünü yaptığı nesildir. Tanzimat nesli devrin fikir akımlarına öncülük yapmış, bütün hamlelerde de ilk olmuştur. Tanzimat ikinci nesli Abdülhak Hamit, Recaizade Mahmut Ekrem ve Samipaşazade Sezai'nin temsil ettiği, "Hamit-Ekrem-Sezai" Mektebi de denilen nesildir. Bu nesil her şeyden önce sosyal ve politik meselelere kayıtsız kalır. Onların zaviyesinde sanat, sosyal faydayı değil ferdi ıstırapları ele alan estetik yeterliği gaye edinen bir sahadır. Ara nesil modern edebiyatın 3. nesli Nabizâde Nazım, Mehmet Celal, Mehmet Ziver, Fazlı Necip gibi edebiyat tarihinde çok parlak yer edinemeyen isimlerden oluşur. Bu nesil, duyuş tarzı ve üslup sahasında edebiyatın çehresine değişiklik getirmeyi başaran 25-30 kişilik bir gruptur. Devrin en dikkate değer tarafı, gazetecilik yerine dergiciliği oldukça iyi bir aşamaya getirmiş olmasıdır. Modern edebiyatın 4. nesli olarak yer alan Servet- i Fünûn nesli, son yüz elli yılda oldukça etkili ve adından bahsettiren bir gruptur. Bu devir sanatkârları gibi eserleri de hastalıklı ve solgun bir mahiyet arz eder.

Anahtar Kelimeler

Edebi Nesil, Cumhuriyet Dönemi, Tanzimat Dönemi

Kaynakça

• AKYÜZ, Kenan (1982). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, Ankara: İnkılap Kitabevi.
• KAPLAN, Mehmet (1985). Edebiyat Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Dergah Yayınları