Kadınların Kişilik Özellikleri ile Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2021, , 132 - 146, 24.04.2021

Gülin Yazıcı Çelebi

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.832657

Cited By: 5

Öz

Üzerinde uzlaşılmış bir tanımı olmamasına rağmen kişilik yüzyıllardır incelenen bir konudur. Farklı boyutlarda ele alınmakla beraber daha çok kişilik belirli özelliklerin gösterilip gösterilmemesi ile sınıflandırılmaya çalışılmaktadır. Hangi kişilik özelliğinin hangi davranışlara ya da yaşam becerilerine yatkınlık oluşturduğu da ayrıca incelenmeye açık bir konudur. Bu araştırmanın amacı da bireylerin kişilik özellikleri ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. İlişkisel tarama modeli kullanılan araştırmanın çalışma grubunu 18 yaş üstü 312 kadın oluşturmaktadır. Araştırmaya katılım gönüllülük esasına göre sağlanmış ve basit örnekleme yöntemi ile 2019 yılında toplanmıştır. Veri toplama araçları için gereken izinler alınmıştır. Veri toplama aracı olarak Türkçe uyarlama çalışmaları Bal ve Şahin (2011) tarafından yapılan Cervantes Kişilik Ölçeği ile Doğan (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ile çalışma grubuna ilişkin demografik bilgiler toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25 programında analiz edilmiştir. Yapılan normallik analizlerinden sonra uygulanacak tekniklere karar verilmiş, değişkenler arasındaki ilişkilerin analizinde Pearson korelasyon tekniği, ikili değişkenlerin karşılaştırılmasında t-testi, üç ve daha fazla kategorili değişkenlerde ise tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Farkın kaynağını belirlemek için Bonferroni testinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda psikolojik sağlamlık ile kişilik özellikleri alt boyutları arasında anlamlı ilişkiler olduğu, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, bir işte çalışıp çalışmama durumu açısından da anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Elde edilen veriler alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kişilik Özellikleri, Psikolojik Sağlamlık, Kadın

Analysis of the Relationship Between Women’s Personality Traits and Psychological Resilience Levels

Öz

Kaynakça

• ATİK, Emine L. (2013). Liseli Ergenlerde Bağlanma Stilleri ve Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri Arasındaki İlişkide Öz-Yansıtma ve İçgörünün Rolü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• AYDIN, Merve ve Arzu EGEMBERDİYEVA (2018). “Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin İncelenmesi”, Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1): 37-53.
• BAL, Meltem Demirgöz ve Nevin Şahin HOTUN (2011). “Cervantes Kişilik Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 8(1): 39-45.
• BAYRAKDAROĞLU, Serdar (2014). Tekvandocuların Psikolojik Sağlamlık ve Öz-Anlayış Düzeylerinin Takım Sporcularıyla Karşılaştırılması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• BEKTAŞ, Mahmut ve Şüheda ÖZBEN (2016). “Evli Bireylerin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1): 215-24.
• BİLDİRİCİ, Fatmagül (2014). Özel Eğitime Gereksinimi Olan Çocuğa Sahip Ailelerde Aile Yükü ile Psikolojik Dayanıklılık Arasındaki İlişki, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BLOCK, J. & A. M. KREMEN (1996). “IQ and Ego Resiliency: Conceptual and Empirical Connections and Separateness”, Journal of Personality and Social Psychology, 70(2): 349-361.
• BONANNO, G. A., & A. MANCINI (2008). “The Human Capacity to Thrive in the Face of Potential Trauma”, Pediatrics, 121: 369-375.
• BONANNO, G.A.; GALEA, S.; BUCCIARELLI, A. & D. VLAHOV (2006), “Psychological Resilience After Disaster: The New York City in the aftermath of the September 11th terrorist attack”, Psychological Science, 17(3): 181-186.
• BURGER, Jerry. M. (2006). Kişilik. çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu. İstanbul: Kaknüs Yayınları
• CAMPBELL, S. L.; COHAN, S.L., & M.B. STEIN (2006), “Relationship of Resilience to Personality, Coping, and Psychiatric Symptoms in Young Adults”, Behavior Research and Therapy, 44: 585- 599.
• CARVER, C. S. & M. F. SCHEİER (2008). Perspectives on Personality. Needham Heights, MA: Allyn and Bacon.
• CHAN, David W. (2003), “Hardiness and İts Role in the Stresburnout Relationship Among Prospective Chinese Teachers in Hong Kong”, Teaching and Teacher Education, 19: 381–395.
• COHEN, L.; MANİON, L. & K. MORRİSON (2007). Research Methods in Education (6th ed.). New York: Routledge Falmer.
• CÜCELOĞLU, Doğan (2012). İnsan ve Davranışı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• ÇETİN, Fatih; YELOĞLU, Hakkı O. ve Nejat BASIM (2015). “Psikolojik Dayanıklılığın Açıklanmasında Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Rolü: Bir Kanonik İlişki Analizi”, Türk Psikoloji Dergisi, 30(75): 81-92.
• ÇITAK, Tuba (2020). Kadınların Kişilik Özelliklerinin Premenstrual Sendroma Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ordu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• ÇUTUK, Selman; BEYLEROĞLU, Malik; HAZAR, Muhsin; ÇUTUK, Zeynep A. ve Şakir BEZCİ (2017). “Judo Sporcularının Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri ile Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(1): 109-117. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsd/issue/53472/711739
• DOĞAN, Tayfun (2015). “Kısa Psikolojik Sağlamlık Çlçeği’nin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1): 93-102.
• DOĞAR, Nizamettin (2013). Kişilik, Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: İstanbul’da Faaliyet Gösteren İki Ticarî Bankada Bir Araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• EYSENCK, H. J. & G. WİLSON (2000). Kişiliğinizi Tanıyın. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• FAYOMBO, Grace A. (2010). “The Relationship Between Personality Traits and Psychological Resilience Among the Caribbean Adolescents”, International Journal of Psychological Studies, 2(2): 105-116. doi:10.5539/ijps.v2n2p105
• FLETT, Gordon L. (2007). Personality Theory & Research: An İnternational Perspective. Canada: Mississauga: J. Wiley and Sons.
• FRASER, M.W.; GALİNSKY, M. J. & J. M. RİCHMAN (1999). “Risk, Protection, and Resilience: Toward a Conceptual Framework For Social Work Practice”, Social Work Research, 23(3): 131-143.
• FRİBORG, O.; BARLAUG, D.; MARTİNUSSEN, M.; ROSENVİNGE, J. & O. HİJEMDAL (2005). “Resilience in Relation to Personality and İntelligence”, International Journal of Methods in Psychiatric Research, 14(1): 29-42.
• FROUTAN, R.; MAZLOM, R.; MALAKZADEH, J. & A. MİRHAGHİ (2018). “Relationship Between Resilience and Personality Traits in Paramedics”, International Journal of Emergency Services, 7(1): 4-12. doi:10.1108/ijes-12-2016-0028
• GENÇ, Alper (2014). Psikolojik Dayanıklılığın Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Görgül Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• GÖKMEN, Bülent (2014). Özel Eğitim Okulu Yöneticilerinin Psikolojik Dayanıklılık ve İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İstanbul örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• GÖKSAL, Mustafa (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Beş Faktör Kişilik Özellikleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• GREENE, Roberta. (2002), Human behavior theory: A resilience orientation. In Greene R. editor. Resiliency: An integrated approach to practice, policy, and research. Washington, DC: NASW Press: 1-28.
• GUINN, B.; VINCENT, V. & D. DUGAS (2009), “Stress Resilience Among Border Mexican American women”, Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 31(2): 228–243. doi: 10.1177/0739986309332003
• KANDEMİR, Ayşe (2019). Psikoloji Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık, Duygusal Zekâ ve Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• KILIÇ, Şenay D. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık ve Psikolojik Dayanıklılıklarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• KIRIMOĞLU, Hüseyin; FİLAZOĞLU-ÇOKLUK, Gülşen ve Yunus YILDIRIM (2012). “Türk Antrenörlerin Yılmazlık Düzeylerinin İncelenmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (39): 115-127.
• KIRIMOĞLU, Hüseyin; YILDIRIM, Yunus ve Ali TEMİZ (2010), “İlk ve Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Yılmazlık Düzeylerinin İncelenmesi (Hatay İli Örneği)”, Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4 (1): 88-97.
• KÖKNEL, Özcan (2005). Kişilik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi
• LUTHAR, S.S.; CİCCHETTİ, D. & B. BECKER (2000). “The Construct of Resilience: A Critical Evaluation and Guidelines For Future Work”, Child Development, 71(3): 543–562.
• MADDI, S.; R.; HARVEY, R.H.; KHOSHABA, D.M.; LU, J.L., PERSICO, M. & M. BROW (2006). “The Personality Construct Of Hardiness, III: Relationships with Repression, Innovativeness, Authoritarianism, and Performance”, Journal of Personality, 74(2): 575-598.
• MASTEN, A. S. & J.D. COATSWORTH (1998).” The Development of Competence in Favorable and Unfavorable Environments”, American Psychological Association, 53(2): 205-220. doi:10.1037/0003-066x.53.2.205
• NAKAYA, M.; OSHİO, A.& H. KANEKO (2006). “Corelations for Adolescent Resilience Scale With Big Five Personality Tratits”, Psychological Reports, 98(3): 927-930. doi:10.2466/pr0.98.3.927-930
• NOYAN, Handan ve Özlem SERTEL- BERK (2007). “Ergenlerde Sosyal Fobi, İçe ve Dışa Dönük Kişilik Özellikleri ve Okul Başarı Durumu”, Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 27:31-50.
• OKTAY, Handan (2007). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Motivasyonu ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• OSHİO, A.; TAKU, K.; HİRONA, M. & G. SAEED (2018). “Resilience and Big Five Personality Traits: A Metaanalysis”, Personaliy and Individual Differences, 127: 54-60.
• ÖZER, Esin. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin Duygusal Zekâ ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• SAHİ, Mahima (2016). “A Study of Personality in Relation to Resilience and Stress”, International Journal for Innovation Education and Research, 4(2): 10-18.
• SAVİ, Firdevs (2008). 12–15 Yaş Arası İlköğretim Öğrencilerinin Davranış Sorunları ile Aile İşlevleri ve Anne Baba Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• SELÇUKLU, Almila E. (2013). Örgütsel Bağlılığın Bir Yordayıcısı Olarak Kurum Kültürü ve Psikolojik Dayanıklılık, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri
• SEVİ, Emine S. (2009). Psikobiyolojik Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Kuramı: Mizaç ve Karakter Envanteri (TCI) ile Beş Faktör Kişilik Envanterinin (5FKE) Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• SEZGİN, Ferudun (2009). “Relationships Between Teacher Organizational Committment, Psychological Hardiness and Some Demographic Variables in Turkish Primary Schools,” Journal of Educational Administration, 47(5): 630-651.
• SEZGİN, Ferudun. (2012). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin İncelenmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi. 20(2): 489-502.
• SILLS L. C.; SHARON C. & S. MURRAY (2006). “Relationship of Resilience to Personality, Coping and Psychiatric Symptpoms in Young Adults”, Behaviour Research and Therapy, 44: 585-599.
• SOYER, Fikret; GÜLLE, Mahmut; MIZRAK, Orcan; ZENGİN, Serkan ve Erdi KAYA (2013). “Spor Yapan Bedensel Engelli Bireylerin Çeşitli Değişkenlere Göre Yılmazlık Düzeylerinin İncelenmesi”, Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7 (2): 126-136.
• ŞAHİN, Gönül (2020). Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Atılganlıkları Arasındaki İlişkide Pozitif Sermayenin Aracı Rolü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• ŞEKER-SIR, Nilüfer. (2016). Öğretmen Adaylarının 5 Faktör Kişilik Kuramına Göre Kişilik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TEKİN, Emel (2011). Askeri Hastanelerde Çalışan Hemşirelerin Psikolojik Dayanıklılık ve Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• TERREL, H. K.; HİLL, E. D. & C. T. NAGOSHİ (2008).” Gender Differences in Aggression: The Role of Status and Personality in Competitive İnteractions”, Sex Roles, 59: 814–826.
• TOPÇU, Feyza (2017). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinde Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Yordayıcı Etkisinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TUNÇ, Erhan ve Ramin ALİYEV (2015). “Lisansüstü Öğrencilerinin Kişilik Özelliklerinin İncelenmesi”,Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(4): 949-963.
• TÜRKER- YILDIZ, Nesrin. (2018). Yetişkinlerde Dindarlık ve Psikolojik Sağlamlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• UĞURLU, Baran ve Nurhayat ÇELEBİ (2014). “Resmi Liselerde Çalışan Öğretmenlerin Kişilik Özelliklerinin Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18): 537-569. https://doi.org/10.14520/adyusbd.835
• ÜLKER-TÜMLÜ, Gamze ve Ergün RECEPOĞLU (2013). “Üniversite Akademik Personelinin Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3: 205-213 DOI: 10.5961/jhes.2013.078.
• YANBASTI, Gülgün (1990). Kişilik Kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.