Necip Fazıl Kısakürek’in Hatırat Kitaplarında Sosyal ve Siyasi Muhteva

Yıl 2021, , 295 - 315, 24.04.2021

Salman Narlı

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.879432

Öz

Edebi türler içinde otobiyografik içeriğe dayanan eserlerin başında hatırat metinleri gelmektedir. Hatırat kitapları şair ve yazarların kaleminden çıktığında üç alanda kaynaklık özelliğine sahiptir. Bu eserler ilk olarak yazarının özel hayatına ışık tutar. İkinci olarak edebiyat hayatına kaynaklık edebilir. Üçüncü alanda ise anlatılan yılların toplumsal, kültürel ve siyasi durumunu gösterir. Toplum davalarını mesele edinmiş şair ve yazarların hatıratında bilhassa üçüncü alan dikkat çeker. Necip Fazıl Kısakürek’in hatırat kitapları böyle eserlerdir. 1904-1983 yılları arasında yaşayan Kısakürek, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarını ve Türkiye Cumhuriyeti’nin birçok kritik dönemini idrak etmiş bir mütefekkir ve edebiyatçıdır. Eserleriyle başarılı bir sanatkâr olarak kendini edebiyat tarihine kabul ettirirken hayatı ve fikirleriyle nesillerin dünya görüşü üzerinde istikamet verici bir isim olmuştur. Necip Fazıl Kısakürek, şair ve yazar olarak çok sayıda eser kaleme almış velût bir isimdir. Eserlerinden bir kısmı hatırat türü metinlerdir. Yazar bu türdeki kitaplarında çocukluktan itibaren hayatını ve geçirdiği aşamaları anlatır. Bununla birlikte Türkiye’nin gidişatıyla ilgili birçok konuya değinmiştir. Makalede yazarın bahsettiği sosyal ve siyasi konular incelenecek, bunlar hakkında Necip Fazıl’ın görüşleri verilecektir. Yazarın tek parti yıllarından itibaren gündemde kaldığı görülmektedir. Bazen edebi yönüyle ama genellikle fikirleri ve aksiyoner kimliğiyle Necip Fazıl Kısakürek toplumsal ve siyasal hayatın içinde yer almıştır. İktidarlarla ilişkisi, siyasetçiler, ülkenin fikir hayatı, basın dünyası ve dinî-fikrî aksiyonu anılarında görülen başlıca sosyal ve siyasi konulardır.

Anahtar Kelimeler

Necip Fazıl Kısakürek, edebiyat ve toplum, hatırat, Tek Parti Dönemi, Demokrat Parti

Social and Political Contents in Necip Fazıl Kısakürek’s Memoir Books

Öz

Kaynakça

• ACAR, Ayla (2012/II). “Basında ‘Tan Olayı’- 4 Aralık 1945”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (43): 1-22, Erişim Tarihi: 30.10.2020, (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/213075).
• AK, Suat (2016). Necip Fazıl ve Büyük Doğu –Sosyal-Siyasi Mücadele Tarihi–, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• AKBULUT, Dursun Ali (2006). Saltanattan Ulusal Egemenliğe, İstanbul: Temel Yayınları.
• ARABACI, Caner (2014). “Necip Fazıl’ın Bâbıâli Eseri ve Basına Eleştirel Yaklaşımı”, Uluslararası Necip Fazıl Kısakürek Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ed. Alim Gür, Ali Temizel ve Harun Yıldız, ss. 113-128, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Büyük Doğu Gazetesi (09.07.1952). (İmzasız haber).
• ÇAĞAN, Kenan (2013). “Necip Fazıl ve Siyaset”, Özü Yüzünden Okumak: Büyük Doğu Kapaklarının Dili, haz. M. Fatih Andı ve Bahtiyar Aslan, ss. 83-100, İstanbul: Küçükçekmece Belediyesi Kültür Yayınları.
• ÇIKLA, Selçuk (2007). “Türk Edebiyatında Kanon ve İnkılâp Kanonu”, Muhafazakâr Düşünce, (13-14): 47-68, Erişim Tarihi: 28.10.2020, (http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20EDEBIYATI/selcuk_cikla_kanon.pdf).
• DURAN, Burhanettin (2015). “Necip Fazıl Kısakürek’te Tek Parti ve Kemalizm Eleştirisi”, Necip Fazıl Kitabı-Sempozyum Tebliğleri, ed. Asım Öz, İsmail Kara ve Aykut Ertuğrul, ss. 523-529, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• KAHRAMAN, Alim (2010). “ “Büyük Hayat”ı Gören Açı”, Necip Fazıl Kısakürek, ed. Mehmet Nuri Şahin ve Mehmet Çetin, ss. 297-303, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• KARACA, Alaattin (14.03.2016). “İstiklâl Marşı Etrafındaki Tartışmalar”, Karar Gazetesi, Erişim Tarihi: 25.12.2020, (https://www.karar.com/yazarlar/alaattin-karaca/istiklal-marsi-etrafindaki-tartismalar-242).
• KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (2018). Politikada 45 Yıl, İstanbul: İletişim Yayınları.
• KARATEPE, Şükrü (1994). “Necip Fazıl Davaları”, Bütün Yönleriyle Necip Fazıl, ss. 160-165, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• KARPAT, H. Kemal (2019). Kısa Türkiye Tarihi 1800-2012, İstanbul: Timaş Yayınları.
• KAYA, Halit (2008). Refet Bele’nin Askerî ve Siyasi Hayatı (1881-1963), (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (2010). Bâbıâli, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1970). Benim Gözümde Adnan Menderes, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (2018). Cinnet Mustatili, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1973). Cumhuriyetin 50. Yılında Türkiye’nin Manzarası, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1992). Hücûm ve Polemik, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1998). O ve Ben, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• KOÇAK, Mesut (2020). Necip Fazıl Kısakürek, Köln: Plural Publications GmbH.
• LAÇ, Abdurrahman Şeref (02.08.1952). “Âdil ve Tarafsız Savcı! Vazife Başına!”, Büyük Doğu Gazetesi.
• LAÇ, Abdurrahman Şeref (20.06.1952). “Beynelmilel Münafık Yalman’a”, Büyük Doğu Gazetesi.
• ÖZDEMİROĞLU, N. Turgut (12.08.1952). “Sonu Gelmeyen Lânet” (Okuyucu mektupları sütununun başlığı), Büyük Doğu Gazetesi.
• SERTEL, M. Zekeriya (1968). Hatırladıklarım, İstanbul: Yaylacık Matbaası.
• TÜRİNAY, Necmettin (1994). “Necip Fazıl ve Politika”, Bütün Yönleriyle Necip Fazıl, ss. 139-150, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Ulus Gazetesi (10.11.1937). Erişim Tarihi: 25.12.2020, (http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/ulus/ulus_1937/ulus_1937_sontesrin_/ulus_1937_sontesrin_10_.pdf).
• Ulus Gazetesi (11.01.1938). “Marş Müsabakamız”, Erişim Tarihi: 25.12.2020, (http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/ulus/ulus_1938/ulus_1938_sonkanun_/ulus_1938_sonkanun_11_.pdf).
• Ulus Gazetesi (14.11.1937). “Marş Müsabakamız”, Erişim Tarihi: 25.12.2020, (http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/ulus/ulus_1937/ulus_1937_sontesrin_/ulus_1937_sontesrin_14_.pdf).
• ÜSTÜN, Nazan (2011). Büyük Doğu Mecmuası’nın Siyasal Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÜZMEZ, Hüseyin (1996). Malatya Suikastı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Vatan Gazetesi (03.12.1952). “Sahte Mürşit Suikastı Nasıl Tahrik Etmişti?”, Erişim Tarihi: 11.01.2021,(http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/vatan/vatan_1952/vatan_1952_aralik_/vatan_1952_aralik_3_.pdf).
• Vatan Gazetesi (04.12.1952). “Necip Fâzıl’ın Tevkîfi Lâzımdır”, Erişim Tarihi: 11.01.2021, (http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/vatan/vatan_1952/vatan_1952_aralik_/vatan_1952_aralik_4_.pdf).
• Vatan Gazetesi (25.11.1952). “Malatya Hadisesi’nin Tahkikatı İstanbul’a da İntikal Etti”, Erişim Tarihi: 11.01.2021, (http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/vatan/vatan_1952/vatan_1952_kasim_/vatan_1952_kasim_25_%20(2).pdf).
• YAVUZ, Uğur Günay (2016). “II. Dünya Savaşı’nın Cumhuriyet ve Tan Gazetelerinde Temsili”, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 3(11): 2-31, Erişim Tarihi:11.01.2021, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/824523).
• YORGANCILAR, Serkan (2006). 1965 Sonrası İslamcı Bir Öğrenci Hareketi Olarak Milli Türk Talebe Birliği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• YÜREKLİ, Mustafa (2014). “Necip Fazıl Kısakürek’in Siyasete Etkisi”, Uluslararası Necip Fazıl Kısakürek Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ed. Âlim Gür, Ali Temizel ve Harun Yıldız, ss. 675-689, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• ZÜRCHER, Erık Jan (2018). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, çev. Yasemin Saner, İstanbul: İletişim Yayınları.