Maarif Yıllıklarına Göre Cumhuriyet’in İlk Çeyreğinde Gümüşhane’de Eğitim (1923-1950)

Yıl 2016, Sayı: 7, 55 - 75, 30.10.2016

Önder Duman

https://doi.org/10.18795/ma.59468

Cited By: 2

Öz

Türkiye’de Cumhuriyetin ilanı ile birlikte eğitim sahasında ciddi bir değişim ve dönüşüm sürecine girildi. Öncelikle Heyet-i İlmiye toplantıları, Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Maarif Teşkilatına Dair Yasa ve de Talim ve Terbiye Kurulu vasıtası ile değişim ve dönüşümün hukuki ve idari temelleri oluşturuldu. Bunlarla eş zamanlı olarak eğitim programları yenilenmeye ve yeni okullar açılmaya başlandı. 1928 yılına gelindiğinde ise okur-yazar oranını yükseltmek, öğretimi kolaylaştırmak ve Türkçeyi ortak dil yapmak amacıyla Lâtin temelli yeni bir alfabe kabul edildi. Yeni harflerin kabulü ile gerek okul çağındaki kuşağa ve gerekse de toplumun tüm kesimlerine yönelik olmak üzere bir eğitim seferberliği başlatıldı. Yeni harfler bir taraftan okullarda öğrencilere öğretilirken, bir taraftan da okul ders ve araçları bu yeni duruma göre düzenlenmeye çalışıldı. Yeni harfleri toplumun tüm kesimlerine öğretebilmek, sıfır noktasına gelen okuma yazma oranını bir an önce arttırmak üzere millet mektepleri faaliyete geçirildi. 1935 yılında millet mektepleri ulus okulları adı altında faaliyetlerine devam etti. 

Anahtar Kelimeler

Gümüşhane, Eğitim; Öğrenci; Öğretmen; Millet Mektebi

Kaynakça

• A. Arşivler
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• B. Süreli Yayınlar
• Resmi Gazete
• C. Yıllık, Kitap ve Makaleler
• ALBAYRAK, Mustafa (1989). “Yeni Türk Harflerinin Kabulü Öncesinde Halk Eğitimi ve Yazı Değişimi Konusunda Bazı Tartışmalar ve Millet Mekteplerinin Açılması”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Ata Yolu Dergisi, 4: 483-487.
• ASLAN, Erdal (2011). “1924 İlk Mektepler Müfredat Programı”, İlköğretim Online, 10(2): 717-734.
• CİCİOĞLU, Hasan (1985). Türkiye Cumhuriyetinde İlk ve Ortaöğretim (Tarihi Gelişim), Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• ERGÜN, Mustafa (1997). Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ankara: Ocak Yayınları.
• FIÇICI, Nazım (2013). Gümüşhane Halkevleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Erzurum.
• Gümüşane Halkevi (1933). Gümüşane: Vilayet Matbaası.
• İlk Mekteplerin Müfredat Programı (1927). İkinci Tab, İstanbul: Devlet Matbaası,
• KILIÇ Selami (1991). “Türkiye’de Latin Harfleri Meselesi”, Atatürk Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 11(7): 551-558.
• Köy Mektepleri Müfredat Programı (1927). Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti Talim ve Terbiye Dairesi, İstanbul.
• Kültür 1936-1937 İstatistiği (1938).İstanbul: Sakarya Matbaası.
• Kültür 1934-35 İstatistiği (1936). Ankara: Köyhocası Matbaası.
• Kültür 1935-1936 İstatistiği (1937). Ankara: Mehmed İhsan Matbaası.
• Kültür 1936-1937 İstatistiği (1938). İstanbul: Sakarya Matbaası.
• Maarif 1932-33 İstatistiği (1934). İstanbul: Devlet Matbaası.
• Maarif 1933-34 İstatistiği (1935). İstanbul: Devlet Matbaası.
• Maarif 1937-1938 İstatistiği (1939). İstanbul: Sühulet Basımevi.
• Maarif 1933-34 Halk Okuma Odaları ve Umumî Kütüphaneler İstatistiği (1935). İstanbul: Devlet Matbaası.
• Maarif 1928-35 Millet Mektepleri Faaliyeti İstatistiği (1935). İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası.
• Maarif 1923-32 İstatistikleri (1933). İstanbul: Devlet Matbaası.
• Maarif İlk Tahsil Çağındaki Çocuklar İstatistiği 1940 (1942). İstanbul: Hüsnütabiat Basımevi.
• Maarif İstatistiği 1938-1939 (1942). Ankara: Ulusal Matbaa.
• Maarif İstatistiği 1939-1940 (1942). Ankara: Ulusal Matbaa.
• Maarif İstatistiği 1940-1941 (1943). Ankara.
• Maarif İstatistiği 1941-1942 (1944). Ankara.
• Maarif Vekâleti 1925-1926 Ders Senesi İhsaiyyat Mecmuası (1928). İstanbul: Devlet Matbaası.
• Maarif Vekâleti 1926-1927 İstatistik Yıllığı (1929). İstanbul: Devlet Matbaası.
• Maarif Vekâleti 1339-1340 Ders Senesi İhsaiyyat Mecmuası (1341). Matbaa-i Amire.
• Maarif Vekâleti 1340-1341 Ders Senesi İhsaiyyat Mecmuası (1927). Dersaadet.
• Milli Eğitim Genel Kitaplıklar ve Müzeler İle Halkevleri, Odaları ve Okuma Odaları, Kitaplıkları İstatistiği 1944-1945 (1947). Ankara: Biricik Matbaa.
• Milli Eğitim İstatistikleri 1942-1943 (1945). Ankara.
• Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri 1943-1944 (1946). Ankara.
• Milli Eğitim Ortaöğretim İstatistikleri 1943-1944 (1946). Ankara.
• Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri 1944-1945 (1947). Ankara.
• Milli Eğitim Ortaöğretim İstatistikleri 1944-1945 (1947). Ankara.
• Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri 1945-1946 (1947). Ankara.
• Milli Eğitim Ortaöğretim İstatistikleri 1945-1946 (1947). Ankara.
• Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri 1946-1947 (1948). Ankara.
• Milli Eğitim Ortaöğretim İstatistikleri 1946-1947 (1948). Ankara.
• Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri 1947-1948 (1949). Ankara.
• Milli Eğitim Ortaöğretim İstatistikleri 1947-1948 (1949). Ankara.
• Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri 1948-1949 (1950). Ankara.
• Milli Eğitim Ortaöğretim İstatistikleri 1948-1949 (1950). Ankara.
• Milli Eğitim İstatistikleri Orta Öğretim 1950-1951 (1952). Ankara.
• Milli Eğitim Meslek, Teknik ve Yüksek Öğretim İstatistikleri 1946-1947 (1948). İstanbul: Pulkan Matbaası.
• Milli Eğitim Meslek, Teknik ve Yüksek Öğretim İstatistikleri 1948-1949 (1950). Ankara: Yeni Matbaa.
• Milli Eğitim Meslek, Teknik ve Yüksek Öğretim İstatistikleri 1949-1950 (1952). Ankara: Doğuş Matbaası.
• OKAY, Vehbi (1938). Cumhuriyetin 15 inci Yılında Gümüşhane.
• ŞAŞMAZ, Musa (2014). Türkiye’nin İdari Taksimatı (1920-2013), VII., Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• YÜCEL, Hasan Âli (1994). Türkiye’de Orta Öğretim, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları