Monolojik Söylem Romancısı Olarak Halide Edip: Vurun Kahpeye ve Zeyno’nun Oğlu Örnekleri

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 135 - 159, 30.04.2017

Fatih Uyar

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.307345

Öz

Romanın Türk Edebiyatı’na
girişi Tanzimat dönemine rastlar. Edebiyatın toplumu eğitme ve dönüştürme
misyonuyla işlevsellik kazandığı bu süreçte roman da bundan etkilenir.
Toplumsal olayları ve toplumdaki tüm katmanları yansıtabilme imkânına sahip
olan roman, yazarın üslubuna ve yazıldığı döneme göre yön kazanır. Cumhuriyet
Dönemi romancılarından Halide Edip, imparatorluktan ulus devlete geçiş
döneminde, toplumun şekillenmesi ve milli kimlik inşasında belli bir misyon
üstlenen bir romancı olarak görülür. Eserlerinde yeni bir ulus yaratma
bilinciyle hareket eden yazar, Kurtuluş Savaşı, Yunan İşgali gibi vakaları
eserlerinde konu olarak işlerken eserlerini “monolojik söylem” olarak
nitelendirilebilecek bir yaklaşımla inşa eder. Bu çalışmada, ilk aşamada
Bahtin’in romanda çokseslilik kuramı, ikinci aşamada ise Thompson’un anlam inşa
etme yöntemleri olarak geliştirdiği metodoloji bağlamında Halide Edip’in Vurun Kahpeye ve Zeyno’nun Oğlu romanları tahlil edilecektir. Böylelikle Halide
Edip’in üslubu ve söylemi arasındaki etkileşim ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halide Edip Adıvar, Çokseslilik, Üslup, Söylem, Monolojik

Halide Edip as a Novelist who has Monologic Discourse: Vurun Kahpeye and Zeyno’nun Oğlu Samples

Öz

The introduction of the novel into Turkish literature
coincided with the Tanzimat period. In this period, literature gains
functionality through the mission of educating and transforming society, the
novel was also affected by this mission. The novel that has facility to reflect
all stages of society and social events, takes route according to its writer’s
style and the period when it was written. Halide Edip as a novelist of the
republic period is seen as a novelist who undertook certain missions for the
formation of the society and construction of the national identity in the
transition period from emperorship to nation state. The writer who wrote with
the conscious of creating a new nation builds her works with the approach which
is qualified as a “monologic discourse” and she wrote on the cases like
“Independence War” and “Greek Occupation”. In this study, Halide Edip’s Vurun Kahpeye and Zeyno’nun Oğlu novels are going to be analyzed in the context of
firstly Bakhtin’s polyphony theory in novel and secondly the methodology as the
means of construction of meaning developed by Thompson. Thus it is going to be
explained the interaction between Halide Edip’s style and discourse.

Anahtar Kelimeler

Halide Edip Adıvar, Polyphony, Style, Discourse, Monologic

Kaynakça

• ADIVAR, Halide Edip (2002). Vurun Kahpeye, İstanbul: Özgür Yayınları.
• ADIVAR, Halide Edip (2010). Zeyno’nun Oğlu, İstanbul: Can Yayınları.
• BAHTIN, M. Mihail (2004). Dostoyevski Poetikasının Sorunları, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Metis Yayınları.
• BAKHTIN, M. Mikhail (2014). Karnavaldan Romana-Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BANARLI, Nihat Sami (2004). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: MEB Yayınları.
• BAŞ, Münire Kevser (2013). “Yakup Kadri’nin Romanlarını ‘Sosyal Kronik’ Olarak Okumak Mümkün Müdür?”, Turkish Studies, (8): 1003-1032.
• EAGLETON, Terry (1996). İdeoloji, çev. Muttalip Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• GÜNDÜZ, Osman (2009). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı”, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, ed. Ramazan Korkmaz, Ankara: Grafiker Yayınları.
• KARPAT, Kemal (2009). Osmanlıdan Günümüze Edebiyat ve Toplum, İstanbul: Timaş Yayınları.
• POSPELOV, Gennadiy (2014). Edebiyat Bilimi, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• SEYHAN, Azade (2004). Modern Türk Romanı, çev. Kemal Irmak, İstanbul: İletişim Yayınları.
• THOMPSON, John B. (2013). İdeoloji ve Modern Kültür, çev. İdil Çetin, Ankara: Dipnot Yayınları.
• TÜZER, İbrahim (2010). “Toplumdan Romana Bir Dönüşümün Hikayesi: Şerif Mardin’in Türk Modernleşmesi”, Ayraç, (7): 61-64.