Hazelnut in the Dialect of Giresun Province and Vicinity

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 205 - 232, 30.04.2018

Serdar Bulut

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.418036

Cited By: 4

Öz

Hazelnut is the most important source
of income for Giresun province and vicinity and has an important place in the
life of the people. Especially in the city where the economy is indexed on
hazelnut; weddings, entertainments and holidays are planned according to the
blend of hazelnut and trade. As an economically important value, hazelnut is
trying to maintain its presence in the local language and culture of the
Giresun people. This cultural element directly affects the language of the
local people. The history of hazelnut in Giresun province and its province is
based on the very beginning that’s why the excessive use of hazelnut in the
language materials such as words, proverbs, idioms, manners, rigmarole, folk
songs and riddles which are in the dialect of the region is more natural.
Hazelnut related linguistic and folkloric material is more in Giresun province
and vicinity, are the most important evidence that the cultural product is
progressing in proportion to the local occupations. In our study, language
materials such as words, proverbs, idioms, manners, rigmarole, folk songs and
riddles scales, prayers, curses which are in the dialect of the Giresun
province and vicinity will be handled separately. In this way the disappearance
of the language materials related to hazelnut will be prevented.

Anahtar Kelimeler

Giresun, Hazelnut, Chotanak, Giresun Province and Vicinity Dialects, Dialects

Giresun İli ve Yöresi Ağızlarında Fındık

Öz

Fındık, Giresun ili ve yöresinin en
önemli geçim kaynağı olarak halkın hayatında önemli bir yer edinmektedir.
Özellikle ekonomisi fındık üzerine endekslenen şehirde; düğünler, eğlenceler ve
tatiller fındığın harmanına ve ticaretine göre planlanmaktadır. Ekonomik olarak
önemli bir değer olan fındık, Giresun halkının yöresel dilinde ve kültüründe de
varlığını devam ettirme gayretindedir. Bu kültürel öğe, doğrudan doğruya yöre
insanının dilini etkilemektedir. Giresun ili ve yöresinde fındığın geçmişinin
çok öncelere dayandığını varsayarsak yöre ağzında yer alan kelimeler,
atasözleri, deyimler, maniler, tekerlemeler, türküler, bilmeceler, kalıp sözler
gibi dil malzemelerinde fındıkla ilgili kullanımların fazla olması doğaldır.
Giresun ili ve yöresi ağızlarında fındıkla ilgili dilsel ve folklorik malzemenin
fazla olması, yöresel uğraşlarla kültürün doğru orantılı şekilde ilerlediğinin
en önemli kanıtıdır. Çalışmamızda, Giresun ili ve yöresi ağızlarında yer alan
fındıkla ilgili yöresel kelimeler, türküler, maniler, tekerlemeler, atasözleri,
deyimler, kalıp sözler, bilmeceler, sayışmacalar, dualar, beddualar ayrı ayrı
ele alınacaktır. Bu sayede Giresun ili ve yöresi ağızlarında fındıkla bir söz
varlığı oluşturulacak ve sonucunda fındıkla ilgili söz varlığının yok olmasının
önüne geçilmiş olunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Giresun, Fındık, Çotanak, Giresun İli ve Yöresi Ağızları, Ağızlar

Kaynakça

• AKIN, C. (2014). Giresun Tarihi ve Kültürel Değerleri, Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları.
• AKPINAR, Ö. (2010). Giresun Türküleri ve Oyun Havaları, (Hazırlayan: Hüseyin Akpınar), İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• BEKDEMİR, Ü. ve Fatsa, M. (2015). Geçmişten Günümüze Giresun, Giresun: Giresun İl Özel İdaresi Yayınları.
• BOZKURT, F. (2012). Kâşgarlı Mahmûd-Dîvânü Lugat-t-Türk, Konya: Eğitim Yayınevi.
• BULUT, S. (2016). Dereli, Eynesil ve Görele İlçeleri Ağızlarından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar, 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu (13-15 Ekim 2016), Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• DEMİR, N. ve Aydoğdu, Ö. (2009). Giresun İli ve Yöresi Ağızları, Giresun: Giresun Valiliği Yayınları.
• DOĞANAY, H. (2012). Türkiye Fındık Meyvacılığındaki Yeni Gelişmeler, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt:17, Sayı: 27, s.1-22.
• DS/I: Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, 1. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• DS/II: Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, 2. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• DS/III: Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, 3. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• DS/IV: Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, 4. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• DS/V: Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, 5. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• DS/VI: Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, 6. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• FK: Duman, M. (2008). Fındık Kitabı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• GÖRECİ, A. (2004). Fındık Kültürü, Ankara: Giresun Valiliği İl Özel İdare Müdürlüğü Yayınları.
• GYADSK: Tekin, F. ve Cantürk, S. (2014). Giresun ve Yöresi Ağızlarından Derleme Sözlüğüne Katkılar, Diyalektolog, Kış, Sayı: 9, s.33-46.
• KARADENİZ, Ç. ve Hamzaçebi, G. (2016). Giresun ve Havalisinde Düğün Geleneğinde Çoşkuyu Güçlendiren Bir Unsur Olarak: Silah Kullanımı, Jass Studies Dergsi, Number: 62, Winter I, s.455-464.
• KAYA, M. (2007). Bir Çepni Köyü Tarihi ve Kültürü, Samsun: Yüksel Ofset Matbaacılık.
• KAYA, M. (2015). Giresun Ziraat Memurluğu’nun 23 Şubat 1924 Tarihli Raporu ve Giresun Fındıkçılığına Dair Tarihi Notlar, Uluslararası Karadeniz Havzası Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 4, s.11-40.
• KOMİSYON, (2008). Giresun Kent Kültürü, Giresun: Giresun Valiliği Yayınları.
• PAÇACIOĞLU, B. (2016). VIII-XVI. Yüzyıllar Arasında Türkçenin Sözcük Dağarcığı, İstanbul: Kesit Yayınları.
• PEKER, K. (1947-1948). Fındık, Giresun: Yeşil Giresun Matbaası.
• TEKİN, F. ve Cantürk, S. (2017). Giresun İli Merkez Yer Adları Üzerine Bir İnceleme, Jass Studies Dergisi, Number: 60, Autumn II, s.97-120.
• TELLİOĞLU, İ. (2007). Doğu Karadeniz Bölgesinin Türk Yurdu Haline Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme, Turkish Studies Dergisi, 2/2, s.654-664.
• Türk Dil Kurumu (2011). Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÜNLÜ, E. (2016). Harşıt Vadisi Tarih ve Kültür Yazıları, 1. Baskı, İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• YÜKSEL, A. ve Balcı, S. (2014). Harşıt Nahiyesi Nüfus Defteri – Harşıt (Doğankent) ve Köyleri Nüfus Kayıtları (1251/1835), İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• YÜKSEL, A. (2013). Tirebolu Kazası Nüfus Defteri – Tirebolu, Espiye, Yağlıdere, Güce Nüfus Kayıtları (1835-1847), İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• ZTS: Türk Dil Kurumu (1976). Zanaat Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• https://www.turkudostlari.net/soz.asp?turku=18183
• http://www.dogankentgazetesi.com/makale/aoner-meral/koy-turkuleri-susmasin/22.html
• http://suleymanpekin.com/98_icerik-harsit-havzasinin-tarihi-cografyasi.aspx).