Atatürk Döneminde Kütahya’da Eğitim İstatistiklerinin Analizi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 275 - 294, 24.04.2021

Nursal Kumaş

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.867540

Öz

Bu çalışmada Kütahya ilinin eğitim-öğretim yapısı örgün ve yaygın eğitim kapsamında Atatürk dönemiyle sınırlandırılarak incelendi. Çalışmada özellikle öğrenci, öğretmen, okul ve okur-yazar verileri üzerinde duruldu. Kütahya iliyle ilgili nüfus ve eğitim verileri Türkiye İstatistik Kurumu’nun ve Maarif Vekâleti’nin istatistiklerinden elde edildi. Ayrıca Cumhuriyet Arşivi Belgeleri (BCA), Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnameleri, CHP’nin yayınladığı istatistik ve talimatnameler ve Kütahya gazetesinden de yararlanıldı. Sayısal veriler tablo ve grafik aracılığıyla metne aktarılıp anlamlandırıldı.
Kütahya ili genelinde 1927 yılında okuma-yazma oranı % 4,95 iken bu oran artış göstererek 1935 yılında % 11,54 oldu. Okuma-yazma oranındaki bu artışa rağmen Kütahya 1927-1935 döneminde Türkiye ortalamalarının altında kaldı. Kütahya ilinde örgün eğitim kurumları olarak anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise bulunmaktaydı. 1923-1924 dönemi itibarıyla il merkezinde ve Uşak ilçesinde birer anaokulunun faaliyet gösterdiği belirlendi. 1927-1928 döneminde il genelinde 124 ilkokul varken 1932-1933 döneminde bu rakam 154’ e çıktı. Dönem içinde Kütahya şehir merkezinde ve Uşak ilçesinde birer ortaokul mevcuttu. Kütahya Lisesi 1933 yılında liseye dönüştürülmesine karşın okulda çıkan yangın nedeniyle eğitim-öğretime ara verildi ve okul faaliyetlerine ancak 1937-1938 öğretim yılında başlayabildi. İl merkezi ve Uşak ilçesinde birer imam hatip okulu vardı. Ayrıca il merkezinde sanayi zirai okulu eğitim-öğretim faaliyetinde bulunmaktaydı. Şehirde yaygın öğretim kapsamında millet mektepleri ve Kütahya Halkevi Halk Dershaneleri ve Kursları Şubesi ön planda gelmekteydi. Simav Halkevi’nin ilgili şubeleri, şehirde yerel düzeyde yayım yapan Kütahya gazetesi ve iki kütüphane eğitim-öğretimi destekler nitelikte faaliyet göstermekteydi.
Anahtar Kelimeler: Kütahya, Eğitim, Türk Eğitim Tarihi, Cumhuriyet Dönemi

Anahtar Kelimeler

Kütahya, Eğitim, Türk Eğitim Tarihi, Cumhuriyet Dönemi

Analysis of Education Statistics in Kütahya During the Atatürk Period

Öz

In this study, the education structure of Kütahya province was examined within the scope of formal and non-formal education by limiting it to the Atatürk period. The study focused on student, teacher, school and literate data. Population and education data for Kütahya province were obtained from Turkey Statistical Institute and Ministry of Education statistics. Also, Republic Archive Documents (BCA), yearbooks of Republic of Turkey, the statistics and instructions published by the CHP and the Kütahya newspaper were also used. Numerical data were transferred to the text via tables and graphics and the data were made meaningful.
While the literacy rate was 4,95 % in 1927 throughout the province of Kütahya, this rate increased and became 11,54 % in 1935. Despite this increase in literacy rate, Kütahya remained below the average of Turkey during 1927-1935. There were kindergartens, primary schools, secondary schools and high schools as formal education institutions in the province of Kütahya. As of 1923-1924 period, it was determined that there was one kindergarten in the city center and in the town of Uşak. While there were 124 primary schools throughout the province in the 1927-1928 period, this number increased to 154 in the 1932-1933 period. During the period, there was a secondary school in Kütahya city center and Uşak district. Although Kütahya High School was converted into a high school in 1933, education was interrupted due to the fire in the school and the school could only start its activities in the 1937-1938 academic year. There were imam and hatip schools in the city center and in Uşak district. In addition, the industrial agricultural school in the city center was engaged in education. Nation schools and Kütahya Community Center Public Classrooms and Courses Branch were at the forefront within the scope of non-formal education in the city. The relevant branches of the Simav Community Center, the local newspaper Kütahya in the city, and the two libraries were all supporting education.

Anahtar Kelimeler

Kütahya, Education, Turkish Education History, Republic Period

Kaynakça

• BCA, F.490.1.0.0/989.829.1/1-4/42-44/51-53/58, 1 Şubat 1938 (Kütahya Halkevi). BCA, F.490.1.0.0/989.829.1/24-27/29, 1 Şubat 1938 (Simav Halkevi). BCA, F.490.1.0.0/69.260.1/26/36/48/83/136, 7 Ekim 1938 (Türk Ocağı). BCA, F.490.1.0.0/1.2.13/1, 25 Aralık 1928; F.490.1.0.0/1.3.12/6-54, 28 Ekim 1929 (Millet Mektepleri) Resmi Yayınlar CHF Halkevleri Talimatnamesi (1932). Hâkimiyeti Milliye Matbaası. Halk Okuma Odaları Rehberi (1929). T.C. Maarif Vekâleti, Ankara.