17. Yüzyılın İkinci Yarısına Ait Bir Deftere Göre Muhallefattan Hazineye Aktarılan Eşyalar

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 147 - 170, 24.04.2021

Gülser Yardım

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.868808

Öz

Bu çalışma için Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nden temin edilen Fon TS.MA.d. kutu/gömlek no 02321.0001.00 künyeli defter kullanılacaktır. Defter yaklaşık 60 sayfadır. Defterin mikrofilm görüntüsü iki sayfa tek bi görüntüğye gelecek şekilde a ve b yüzlü olarak kaydedilmiştir. Bu çalışma için defterin yarısı kullanılacaktır. Defter incelendiğinde yarıya kadar olan sayfalarının muhallefatlardan gelen eşyalar olduğu anlaşılmaktadır. Muhallefat, ölen kişinin geride kalan mal varlığını ifade eden bir terimdir. Dolayısıyla defter 1665’li yıllara ait Osmanlı Devleti’ndeki maddi kültür unsurlarına dair pek çok veriyi sağlamaktadır. Bu çalışmadaki amaç defterin birebir çevirisini yaparak giyimden mutfak eşyalarına, silahtan at koşum aletlerine kadar çok geniş bir yelpazede kaydedilen verileri ortaya çıkarmaktır. Bu eşyaların sepetler ve sandıklar içine konulup hazineye aktarılmasıyla ortaya çıkan defteri birebir çevirerek alana katkı yapmayı planlamaktayız.
Defter üzerinde yapılan çalışmada her bir eşyanın cinsi net bir şekilde belirtildikten sonra adedi mutlaka kaydedildiği görülmüştür. Eşyaların fiyat olarak değeri verilmemiştir. Bu sebeple hazineye aktarılan bu malların parasal değeriyle ilgili yorum yapmamız mümkün olmamaktadır. Yine de bu veriler bu eksiliğine karşın değerini korumaktadır. Çünkü dönemin kullanılan eşyaları, kumaş çeşitleri, silah çeşitleri, kumaş türleri, kap kacaklar, at takımları ve hayatın geri kalanına dair pek çok konuda kıymetli veriler sağlamaktadır. Bu veriler bize Osmanlı piyasasındaki kullanılan eşyaların nerelerden geldiği, nelerden üretildiği ve çeşitleriyle ilgili bilgi sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

hazine-i amire, enderun hazinesi, muhallefat, 17. yüzyıl

Items Transferred From Pudding to the Treasury According to a Notebook of the Second of the 17th Centrury

Öz

Fund TS.MA.d. provided from the Ottoman Archives of the State Archives for this study. box / shirt number 02321.0001.00 will be used. The notebook is about 60 pages. The microfilm image of the notebook was recorded as two pages on a single image, with sides a and b. Half of the notebook will be used for this study. When the notebook is examined, it is understood that the half of its pages are items from pudding. Muhallefat is a term that refers to the assets left behind by the deceased. Therefore, the notebook provides a lot of data on the material culture elements in the Ottoman Empire from the 1665s. The aim of this study is to reveal a wide range of recorded data, from clothing to kitchen utensils, from guns to horse harnesses, by translating the notebook literally. We plan to contribute to the field by translating the book created by putting these items into baskets and chests and transferring them to the treasury.
In the study conducted on the notebook, it was seen that the number of each item was recorded after the type of each item was clearly stated. The price of the items is not given. For this reason, it is not possible to comment on the monetary value of these goods transferred to the treasury. Nevertheless, these data preserve their value despite this deficiency. Because it provides valuable data on many subjects regarding the items used in the period, fabric types, weapon types, fabric types, utensils, horse sets and the rest of life. These data provide us with information about where the goods used in the Ottoman market came from, what they were produced from and their types.

Anahtar Kelimeler

hazine-i amire, enderun hazinesi, 17. centrury

Kaynakça

• AKYILDIZ, Ali (1998) Mümin ve Müsrif Bir Padişah Kızı Refia Sultan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• ARGIT, Betül İşpirli (2014) Rabia Gülnuş Emetullah Sultan 1640-1715, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• ARSLANBOĞA, Kadir (2014), Osmanlı Devleti’nde İç Hazine Harcamaları, (1649-1680), Ankara, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları: 119.
• Köseoğlu, Cengiz (1980) Hazine, İstanbul, Yapı Kredi Bankası Kültür ve Sanat Hizmetlerinden.
• MUMCU, Ahmet (1976) Hukuksal ve Siyasal Karar Organı Olarak Divan-ı Hümayun, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını. OĞUZ, Gülser (2018) “Osmanlı Hanedan Mensuplarından Geriye Kalanlar” Tidsad, Sayı 16, ss. 350-359.
• ORHONLU, Cengiz (1998) “Hazine”, TDV İslam Ansiklopedisi, Test Yayını, C.17, ss. 130-133.
• PARLATIR, İsmail (2003) Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara, Yargı yayınevi.
• SAĞIR, Yusuf (2016), “Valide Turhan Sultan’ın Muhallefâtı”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Sayı 20, ss. 265-328
• TABAKOĞLU, Ahmet ( 1996) “Osmanlı İktisat Sistemi” Osmanlı Ansiklopedisi, İstanbul Cilt V,
• TERZİ, Arzu Tozduman (2002), “Osmanlı Hazinleri”, Türkler Ansiklopedisi, Cilt 10, ss. 893-903.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1978) “Osmanlı Devleti Maliyesinin Kuruluşu ve Osmanlı Devleti İç Hazinesi”, Belleten, Cilt XLII, Sayı 165,(Ayrı basım)
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1988) Osmanlı Saray Teşkilatı, Ankara: TTK.
• YARDIM, Gülser (2019) Osmanlı Devleti’nde Enderûn Hazinesi Gelir Defteri (1783-1803), 2019, Kayseri: Kimlik Yayınları. Ek Kaynaklar Fon TS.MA.d. kutu/gömlek no 02321.0001.00