Some Evaluations Regarding Kelkit District Management and the Issues Handled by the Administration (1876-1915)

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 582 - 594, 28.10.2022

Banu Yılmaz

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1174627

Öz

Kelkit district is located in the east of the Black Sea region and is at an important transition point due to its geographical location. The land losses that occurred following the wars lost in the 19st century caused changes in the administrative structure of Trabzon Province. Kelkit district was also one of the regions affected by this change, and the changes made in the districts of the province also affected Kelkit. The administrative structure of the district ın the last quarter of the 19th century changed continually. This situation caused a number of problems in the administrative functioning of the accident as well as many social problems. This study was carried out using archive documents of the Kelkit district between 1876-1915. With this study conducted in the Kelkit district management sample, the aim was to explain what problems emerged in the district with a constantly changing administrative structure and what measures the administrators in the region took against these problems. In addition to all these purposes, it has been explained what kind of damages occurred in the region and how the state compensated for this damage in case of the emergence of epidemics and natural disasters that developed independently of administrative incidents in the region. In the disputes between the people and the administrators, it was stated how the administrators in the region behaved in the face of the movements aimed at disrupting the public order in the region. Ultimately, i the aim was to explain how this development was met in the district management by investigating the reactions to the declaration of the Kanun-ı Esasi, which concerns all Ottoman subjects.

Anahtar Kelimeler

Kelkit, Administrative Structure, Epidemics, Natural Disasters.

Kelkit Kaza İdaresi ve İdarenin Meşgul Olduğu Meselelere Dair Bazı Tespitler (1876-1915)

Öz

Kelkit kazası Karadeniz bölgesinin doğusunda yer almakta olup, coğrafi konumundan dolayı önemli bir geçiş noktasında bulunmaktadır. XIX. Yüzyılda kaybedilen savaşlarla birlikte meydana gelen toprak kayıpları Trabzon Vilayeti’nin idari yapısında değişikliklere neden olmuştur. Kelkit kazası da bu değişimden etkilenen bölgelerden biri olmuş, vilayete bağlı olan kazalarda yapılan değişiklikler Kelkit’i de etkilemiştir. Kazanın idari yapısı XIX. Yüzyılın son çeyreğinde sürekli değişime uğramıştır. Bu durum kazanın idari işleyişinde bir takım problemlere neden olduğu gibi sosyal birçok problemi de beraberinde getirmiştir. Bu çalışma 1876-1915 tarih aralığı içerisinde Kelkit kazasına ait arşiv belgeleri kullanılarak yapılmıştır. Kelkit kaza idaresi örnekleminde yapılan bu çalışma ile idari yapısı sürekli değişen bir kazada hangi problemlerin ortaya çıktığı, bu problemlere karşı bölgedeki idarecilerin ne gibi tedbirler aldığı açıklanmaya çalışılmıştır. Bütün bu amaçların yanı sıra bölgede idari olaylardan bağımsız olarak gelişen salgın hastalıkların ortaya çıkması ve doğal afetlerin yaşanması durumlarında bölgede ne gibi hasarlar meydana geldiği ve devletin bu zarar ziyanı nasıl telafi ettiği izah edilmiştir. Ahalinin ve idarecilerin kendi aralarında yaşadıkları anlaşmazlıklarda, bölgede meydana gelen asayişi bozmaya yönelik hareketler karşısında bölgedeki idarecilerin nasıl bir tutum sergiledikleri ifade edilmiştir. En nihayetinde de bütün Osmanlı tebaasını ilgilendiren Kanun-ı Esasi’nin ilanına ne gibi tepkilerin olduğu araştırılarak kaza idaresinde bu gelişmenin nasıl karşılandığı açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kelkit, İdari Yapı, Salgın Hastalıklar, Doğal Afetler.

Kaynakça

• Algül, F. (2016).Osmanlı vesikalarında Kelkit kazası, Kelkit Belediyesi Yayınları.
• Aydın, M. A. (2001). Kanun-ı Esasi. İçinde TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt 24, ss. 328-330). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Demir, A. & Aktaş, E. (2010). Gümüşhane sancağında doğal afetler (1888-1910). Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, (24), 21-53, https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000544
• Demirkaya, F. Ü. & Yavru, M. (2021). Osmanlı dönemi Trabzon’unda salgınlar ve karantina binaları (1838-1914). Megaron, 16(4), 702-720, https:// 10.14744/MEGARON.2021.90698
• Doğan, O. (2018). Kelkit’in Akdağ köyünde yaşanan kaya düşmesi afeti (1888) ve sonrasında alınan tedbirler. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 4(7), 106-117. https://doi.org/10.21021/osmed.424207
• Gül, A. & Kılıç, Ü. (2010). XIX. yüzyılda Kelkit kazasının demografik yapısına genel bir bakış. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (44), 21-46.
• Gül, A. (2016). Kelkit kazasının iskân ve demografik yapısı (XIX. yüzyılın ilk yarısına ait nüfus defterine göre). İçinde B. Nazır & K. Saylan (Eds), Gümüşhane Tarihi (ss.204-232) Gümüşhane Üniversitesi Yayınları.
• Kılıç, S. K. (1996). Kanun-i Esasi’nin ilanından sonra vilayetlerden gönderilen teşekkürnameler, Tarih Araştırmaları Dergisi, 18 (29), 137-153. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000095
• Saylan, K. (2014). Gümüşhane idari, sosyal ve ekonomik tarihi (1850 - 1918), Gümüşhane Üniversitesi Yayınları.
• Özkaya, Y. (1987). Birinci Kanuni Esasi ve Meşrutiyet hakkında ortaya konulan görüşler ve parlamento usulü hakkında bir layiha. Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, 31(1-2), 397-415.
• Tozlu, S. (1998). XIX. yüzyılda Gümüşhane, Akademik Araştırmalar.
• Ürkmez, N & Tozlu, S. (2016). Modernleşme dönemi Osmanlı taşrasında eğitim kurumları (Gümüşhane örneği). Çanakkale Araştırmaları Türk yıllığı, (20), 81-114. http://dx.doi.org/10.17518/caty.23645
• Yılmaz, B. (2020). Trabzon vilayetinde asayiş, suç, suçlu ve hapishaneler (1876-1915). (Tez No. 652964).  Doktora Tezi, Uşak Üniversitesi. YÖK Ulusal Tez Merkezi