Kutadgu Bilig’de “Adâlet” Değeri

Yıl 2013, Sayı: 1, 91 - 98, 30.09.2013

M. Muhsin Kalkışım

Öz

11. yüzyılda Yûsuf Has Hâcib tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig’deki temsilî şahsiyetlerin başında gelen hükümdar Kün Toğdı (Güneş Doğdu), “adâlet”i temsil etmektedir. Adâletin burada güneşe benzetilmesi, kuşatıcı ve nüfuz edici özelliğini vurgulamak içindir. Eserde “adâlet” değeri tarihî boyutuyla; şartları, göstergeleri ve sonuçları itibariyle dikkat çekici örneklerle yer almaktadır. Müellif, yönetimin sürekliliğini öncelikle “adâlet” şartına bağlar. “Sevgi”, “nefret”, “heves” ve “öfke” gibi duyguların adâleti gölgeleyebilecek niteliğine dikkat çeker. Adâletin hedefi olarak iyiliğin hâkimiyetini, kötülüğün izalesini gösterir. Bunun için de iyilerin itibar kazanması, kötülerinse cezalandırılması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Kün Toğdı, Adâlet

VALUE OF JUSTICE IN KUTADGU BILIG

Öz

Being one of the representative personalities in Kutadgu Bilig which was written by Yusuf Has Hacib in the 11th century, ruler Kün Toğdı (Sun Rose) represents ‘justice’. The justice identified with the sun here is to emphasize its surrounding and permeative characteristic. In the work, value of justice, along with its historical dimension, was told in striking examples with its conditions, indicators, and results. The author conditions the persistence of the administration with the ‘justice’. He remarks that qualifications of the feelings like ‘Love’, ‘Hate’, ‘Whim’, and ‘Anger’ can shadow the justice. He shows the objective of the justice as the domination of the goodness, removing of the evil. In order for that the good need to earn reputation, the evil need to be punished

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Kün Toğdı, Justice

Kaynakça

• ARAT Reşid Rahmeti, (1985), Yusuf Has Hâcib. Kutadgu Bilig II. Çeviri, Ankara: AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• CAN Nevzat, (2007), “Çağdaş Siyaset Felsefesinde Adâlet Kavramının Yeri ve Önemi”, Felsefe Dünyası, S. 45, s. 1-13
• ÇEÇEN Anıl, (1975), “Hukuk’ta Norm ve Adâlet, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 32, S. 1-4, s. 71-115.
• DEMİR Ömer, ACAR Mustafa, (1992), Sosyal Bilimler Sözlüğü, İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• GÖZLER Kemal, (2008), “Tabii Hukuk ve Hukuki Pozitivizme Göre Adâlet Kavramı”, Muhafazakar Düşünce, S. 15, Kış, s. 77-90.
• GÜNDOĞAN Ali Osman, (2005), “Hak ve Adâlet”, Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Arşivi, Muğla Üniversitesi, “Felsefe Günleri” (9-12 Ekim 2003) Adâlet Sempozyumu Bildirileri, (Haz. Hayrettin ÖKÇESİZ), İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları., s. 82-87.
• GÜRİZ Adnan, (1990), “Adâlet Kavramı”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 7, s. 13-20.
• HÖKELEKLİ Hayati, (2011), Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi, İstanbul: TİMAŞ Yayınları.
• KURT Yılmaz, (1994), Koçi Bey Risâlesi, Ankara: Ecdâd Yayınları.
• TOPAKKAYA Arslan, (2009), “Aristoteles’te Adâlet Kavramı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, V. 2/6, Winter, p. 628-633.