"Trabzon'da Yaşayan Afganistan Uyruklu Kadın Göçmenlerin Gündelik Yaşamları"

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 24 - 39, 30.04.2024

Muhlise Canlı , Sema Buz

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1382617

Öz

Türkiye; Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının kesişim noktasında olması, politik ve ekonomik faktörler açısından gelişmemiş devletlerle gelişmiş Batı ülkelerinin arasında bir köprü niteliğinde bulunmasından dolayı düzensiz göçmenler tarafından transit ülke olarak kullanılmaktadır. Afganistan uyruklu göçmenler Türkiye’ de düzensiz göç edenler arasında birinci sırada yer almaktadır. Afganistan’da var olan iç çatışma, terör, ekonomik ve siyasi istikrarsızlık, savaş gibi nedenler halkın daha güvenli ve insancıl bir yaşam için Türkiye’ye yönelmesine neden olmuştur. Genel olarak Afganistan’dan Türkiye’ye yönelen göçler özel olarak da Trabzon’da yaşayan Afganistan uyruklu kadın göçmenlere ilişkin; toplumsal cinsiyetin göç sürecini nasıl etkilediği ve farklılaştırdığına dair sınırlı saha çalışması bulunmaktadır. Bu çalışma; göçte kadın olma halinin göç sürecini nasıl etkilediğini ve kadınların göç deneyimlerinin farklılığını ortaya koymak amacıyla bir saha çalışmasına dayanmaktadır. Bu araştırmada Trabzon’da yaşayan 20 Afganistan uyruklu kadın göçmenle yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmeler MAXQDA 12 programı aracılığıyla analiz edilmiş ve beş tema ortaya koyulmuştur. İlk temada Afganistan’daki yaşama ilişkin görüşler, ikincisinde göçmenlik sürecine ilişkin görüşler, üçüncüsünde göç ettikten sonra değişen durumlar, dördüncüsünde Afganistanlı göçmenler ve diğer kadınlar ve sonuncusunda göç öncesi, sırası ve sonrası şiddet deneyimine yer verilmiştir. Çalışma sonucunda göçte kadın olmanın kendine özgü yanları olduğuna değinilmiş ve Afganistanlı kadın göçmenlerin yerel toplum üyeleriyle iletişim sağlamalarında karşılaştıkları güçlüklerden en önemlisinin dil bariyeri olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Göç, Toplumsal Cinsiyet, Afgan Göçü, Afganistanlı Kadın Göçmenler

Kaynakça

• Akseer, T. (2014). A view from the Afghan diaspora. Forced Migration Review, (46), 30-31. https://www.fmreview.org/afghanistan/akseer
• Alakuş, E. & Uzan, Y. (2020). İnsan ticaretine konu olma potansiyeli bakımından Türkiye’nin Afgan düzensiz göçmen gerçeği. Göç Araştırmaları Dergisi, 6(1), 92-117. https://gam.gov.tr/files/11-5.pdf
• Anker, E. D. (2002). Refugee law, gender and the human rights paradigma. Harvard Human Rights Journal, (15), 133-154. https://journals.law.harvard.edu/hrj/wpcontent/uploads/sites/83/2020/06/15HHRJ133-Anker.pdf
• Atlıhan, A. M. (2019). Göçmen öğrencilerin okul örgütüne uyumunda öğretmen ve okul yöneticilerinin rolleri. Pamukkale Üniversitesi̇ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Bilim Dalı Tezsiz Yüksek Lisans Projesi https://gcris.pau.edu.tr/bitstream/11499/3250/1/mügeatlıhan.pdf
• Baklacıoğlu, N. Ö. (2017). Gendering migration across Euro-Mediterranean borders: Syrian refugee women on the way to Europe. Turkish Journal of Middle Eastern Studies, 4(2), 75-101. https://doi.org/10.26513/tocd.351439
• Buz, S. (2007). Göçte kadınlar: Feminist yaklaşım çerçevesinde bir çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2), 37-50.
• Buz, S., Canlı, M. & Aygüler, E. (2021). Trabzon’da yaşayan Afgan sığınmacıların profili ve gereksinimleri. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Siyasal Yayınları.
• Demirbaş, H. & Bekaroğlu, E. (2013). Evden uzakta olmak: Sığınmacıların/mültecilerin psikolojik sorunları ve alınacak önlemler. Kriz Dergisi, 21(1), 11-24.
• Erdoğan, M. (2017). "Kopuş"tan "Uyum"a kent mültecileri: Suriyeli mülteciler ve belediyelerin süreç yönetimi: İstanbul örneği. Marmara Belediyeler Birimi Kültür Yayınları.
• Eryurt, M. A. & Koç, İ. (2017). Afganistan uyruklu mülteciler üzerine analiz: Türkiye'ye geliş sebepleri, Türkiye'de kalışları, gelecek planları ve amaçları. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları.
• Geyik Yıldırım, S. (2018). Göç ve Afganlar: “İstikrarlı mülteciler”. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), 128-159. https://gam.gov.tr/files/8-5.pdf
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2022, Eylül). İstatistikler, düzensiz göç. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler
• Glenn, E. (2002). Unequal freedom: How race and gender shaped American citizenship and labor. Harvard University Press.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Hashimi, S. M. (2013). Afganistan'da kadınların sosyo-kültürel ve dini durumu: Cüzcan örneği (Tez No. 350816) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Farhang, Z. (2014). Zanan Afgan dar girdab müşkülat. Shabakay Saraasari Mardum Hazara.
• Freedman, J. (2015). Gendering the international asylum and refugee debate (2th. ed.). Palgrave Macmillan.
• Freedman, J. (2016). Engendering security at the borders of Europe: Women migrants and the Mediterranean “Crisis”. Journal of Refugee Studies, 29(4), 568-582. https://doi.org/10.1093/jrs/few019
• Kalem Sili, A. (2017). Göç eden şiddet: Kadına yönelik şiddetin göç sürecinde dönüşümü. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(39), 274- 290. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.11898
• Marchand, M. H. (2008). The violence of development and the migration/insecurities nexus: Labour migration in a North American context. Third World Quarterly, 29(7), 1375- 1388. https://doi.org/10.1080/01436590802386575
• Moshtaq S. (2019). Afganistan’da kadına yönelik şiddet üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 830-838. https://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.310101
• Mixed Migration Center. (2020). Destination unknow – Afghans on the move in Turkey. MMC Middle East Research Report. https://mixedmigration.org/resource/destination-unknown-afghans-on-the-move-in-turkey
• Nezami F. (2019). Toplumsal cinsiyet ve siyaset: Kamusal ve özel alan ayrımında Afganistan’da kadın (Tez No. 417577065) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ünlütürk Ulutaş, Ç. & Kalfa, A. (2009). Göçün kadınlaşması ve göçmen kadınların örgütlenme deneyimleri. Fe Dergi, 1(2), 13-28. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/
• Ünlütürk Ulutaş, Ç. & Topaloğlu, F. (2023). Türkiye’ye yönelen Afgan göçünü toplumsal cinsiyet gözüyle okumak. Mülkiye Dergisi, 47(1), 170-197.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Pegem Akademi Yayınları.
• Snape, D. & Spencer, L. (2003). Qualitative research practice: A guide for social science students and researchers. In J. Richie & J. Lewis (Eds.), The foundations of oualitative research (1th ed., pp. 1-23). Sage.
• Şeker, D. & Uçan, G. (2016). Göç sürecinde kadın. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1),199-214. https://doi.org/10.18026/cbusos.36200.