“Özenle Oynanmış Bir Yaşam”: Ali Teoman’ın Konstanyiniyye Üçlemesi’nde Gerçeklik Algısı

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 182 - 201, 30.04.2024

Ömer Ergül , İsmail Alper Kumsar

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1439972

Öz

1991 yılında Gizli Kalmış Bir İstanbul Masalı ile edebiyat dünyasına giren Ali Teoman, kırk sekiz yıllık ömründe sekiz öykü, beş roman, iki günce, bir anlatı ve bir deneme kitabı kaleme almıştır. Ali Teoman’ın hem hayatında hem de eserlerinde gerçeklikle ilişkisi farklı bir boyuttadır. Çocukluğundan itibaren oyuna ve aldatmacaya karşı büyük bir ilgi duyan Teoman’ın 90’lı yıllarda çokça tartışılan edebiyat kamuoyunu yanılttığı ödül meselesi de gerçeklik algısının bir ürünü olarak okunabilir. Hayatı bir oyun gibi kurgulayan Teoman’ın eserlerinde aynı mesele “gerçek”i bulandırma, deforme etme, alışılmadık şekillere sokma biçiminde karşımıza çıkar. Bu anlamda Teoman’ın gerçekle kurduğu ilişkiyi kavramak, onun yazar/romancı kimliğini anlamak bakımından önemli bir çıkış noktası olacaktır. Bu makalede edebi metin ve gerçeklik ilişkisine dair bir giriş bölümünden sonra Teoman’ın hayatından gerçeklikle ilişkisi konusunda çıkarsamada bulunabileceğimiz anekdotlara yer verilmiştir. Makalenin “Ali Teoman’ın Konstanyiniyye Üçlemesi’nde Gerçeklik Algısı” başlıklı asıl bölümünde ise “gerçeklik” kavramının Teoman’ın Konstantiniyye Üçlemesi (Uykuda Çocuk Ölümleri, Karadelik Güncesi, Gecenin Atları) isimli roman dizisindeki görünümleri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede şizofren, ikiz/ikizleşme, sahte, benzetme, mekân ve simülakr kavramları merkeze alınmış ve bahsi geçen kavramların gerçeklik inşasında nasıl bir rol ve öneme sahip olduğu konusunda değerlendirmeler yapılmıştır. Teoman’ın romanlarındaki şizofren kahramanlar, ikiz olarak romana dâhil olan ya da sonradan ikizleşen bireyler, sanat eserlerinin sahteleştirilmesi, labirentleşen mekânlar, çeşitli simülakrlar ile kendilerini kandıran roman kişileri bu makalenin değerlendirme alanı içindedir.

Anahtar Kelimeler

Ali Teoman, Konstantiniyye Üçlemesi, Gerçeklik, Şizofreni, simülakr

Kaynakça

• Aktulum, K. (2014). Metinlerarası ilişkiler. Kanguru Yayınları.
• Aristotales (2019). Poetika (A. Çokona & Ö. Aygün, Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Bachelard G. (1996). Mekânın poetikası (A. Derman, Çev.). Kesit Yayınları.
• Batur, E. (2000). Rabia hatun -tuhaf bir kıyamet-. Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve simülasyon. Doğu Batı Yayınları.
• Dere M. (2014). Türk romanında konak ve yalı (Tez No. 353150) [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Erhat A., (2017). Mitoloji Sözlüğü. Remzi Kitabevi. Gezenti Kişisi. (2012, Mart 24) Özenle oynanmış bir yaşam - Ali Teoman [Video]. YouTube. E.T: 2024, Şubat 13 From https://www.youtube.com/watch?v=BJPFw0BGopQ
• İpek, A. (2022). Ali Teoman’ın romanlarında postmodernist unsurlar (Tez No. 632084) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Jung, C. G. (2005). Dört arketip (Z. A. Yılmazer, Çev.). Metis Yayınları.
• Kantarcıoğlu, S. (2009). Edebiyat akımları. Paradigma Yayıncılık.
• Kern, H. (2000). Through the labyrinth. ‎ Harvard Business Review Press.
• Korkmaz, R. (2017). Romanda mekân: Romanda mekân poetiği ve çözümlemeler. Akçağ Yayınları.
• Oğuzertem, S. (2003). Kayıp yazarın izi, Elias’ın gizi. Kitap-lık, (59), 28-35.
• Özcan, R. (2019). Bizde roman var mı?. Kitabevi Yayınları.
• Öztürk, O. & Uluşahin A. (2011). Ruh sağlığı ve bozuklukları. Nobel Yayın Dağıtım.
• Öztürk, Y. (2022). Türkçeye adanmış bir ömür: Nihad Sâmi Banarlı. Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Yayınları.
• Platon. (2017). Devlet (S. Eyüboğlu & M. A. Cimcoz, Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Salamandre, L. (1996). Kabareden emekli bir “kızkardeş”. Oğlak Yayınları.
• Silvano, A. (2008). Bir şizofreni anlamak (A. Eti, Çev.). Doruk Yayınları.
• Taslak, A. (2022). Bir sanal gerçeklik projesi olarak labirent (Tez No. 737279) [Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Teoman, A. (2019a).Yazı, yazgı, yazmak. Yapı Kredi Yayınları.
• Teoman, A. (2019b). Gecenin atları. Yapı Kredi Yayınları.
• Teoman, A. (2020). Karadelik güncesi. Yapı Kredi Yayınları.
• Teoman, A. (2021). Uykuda çocuk ölümleri. Yapı Kredi Yayınları.
• Yalçın, M. (2007). Her şey kusursuz bir fars atmosferi içinde cereyan etti. Kitap-lık, (106), 6-17.