In Terms of The Relationshıp Between Reality and Literature Villagers In Mehmet Âkıif Ersoy's Poem Âsım

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 295 - 301, 29.10.2024

Caner Solak

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1476599

Öz

In this study, the impressions of the protagonist named Hocazade in Mehmet Akif Ersoy's poetry book named Âsım (1919) about the social and economic conditions of the villagers at a village wedding in Kartal Kurna during World War I and the report prepared by the agricultural officer named Ali Rıza Bey about the agricultural situation of the Menteşe in 1915 were compared. For this purpose, the method of comparing the literary map extracted from fictional works and the objective map extracted from the real world in terms of similarities and differences proposed by Ömer Naci Soykan for literary sociology studies was used. In this study, in which the extent to which social issues are reflected in literary works is examined, it has been determined that Mehmet Akif Ersoy reflects the conditions of Ottoman villages and peasants during the World War I years in a manner compatible with historical and sociological data, depending on his realistic understanding of art.
When the two texts that make up the literary and objective map are read together, it is seen that there are many parallels between them. In the report, which represents reality, situations such as education, agricultural activities, leisure time activities and public health are presented in the literary text in their nakedness, without embellishment. The literary and objective maps fit each other perfectly. Similar situations are described using almost the same words. The fact that Mehmet Akif Ersoy was able to reflect the conditions of the peasants of the period so realistically in his poetry can be attributed to the fact that he worked in Anatolia, Rumelia and Arabia during his period as a veterinarian and that he was intertwined with the peasants due to his profession.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, Âsım Poem, Sociology of Literature.

Gerçeklik ve Edebiyat İlişkisi Açısından Mehmet Âkif Ersoy’un Âsım Şiirinde Köylüler

Öz

Bu çalışmada Mehmet Akif Ersoy’un Âsım (1919) adlı şiir kitabında yer alan Hocazade adlı kahramanın I. Dünya Savaşı yıllarında Kartal Kurna’da gittiği bir köy düğününde köylülerin sosyal ve ekonomik şartlarına dair izlenimleri ile 1915 yılında Menteşe sancağının zirai durumu hakkında Ali Rıza Bey adlı ziraat memuru tarafından düzenlenen rapor karşılaştırılmıştır. Bu amaçla Ömer Naci Soykan’ın edebiyat sosyolojisi çalışmaları için teklif ettiği kurgusal eserlerden çıkarılan edebi harita ile gerçek dünyadan çıkarılan nesnel haritanın benzerlikler ve farklılıklar açısından mukayese edilmesi yöntemi kullanılmıştır. Toplumsal meselelerin edebi esere yansımalarının ne ölçüde olduğunun incelendiği bu çalışmada; Mehmet Akif Ersoy’un gerçekçi sanat anlayışına bağlı olarak I. Dünya savaşı yıllarında Osmanlı köylerinin ve köylülerinin durumlarını tarihsel ve sosyolojik verilerle uyumlu bir şekilde yansıttığı tespit edilmiştir.
Edebi ve nesnel haritayı oluşturan iki metin birlikte okunduğunda aralarında birçok paralellik olduğu görülmüştür. Gerçekliği temsil eden rapordaki eğitim, zirai faaliyetler, boş zaman etkinlikleri ve toplum sağlığı gibi durumlar süslenmeden tüm çıplaklıkları ile aynı şekilde edebi metinde de yer almışlardır. Edebi ve nesnel haritalar birbirlerine kusursuz uymaktadırlar. Benzer durumlar, hemen hemen aynı kelimeler kullanılarak anlatılmıştır. Mehmet Âkif Ersoy’un dönem köylüsünün içinde olduğu koşulları, şiirine bu denli gerçekçi yansıtabilmesini veterinerlik yaptığı dönemde Anadolu, Rumeli ve Arabistan’da çalışmış olmasına ve mesleği gereği köylülerle iç içe bulunmasına bağlayabiliriz.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, Âsım şiiri, Edebiyat sosyolojisi.

Kaynakça

• Ali Rıza, (1331). Menteşe sancağının ahvâl-i zirâ’iyye ve arziyyesi. Matba’a-i Âmire.
• Alver, K. (Ed.). (2004). Edebiyat sosyolojisi incelemeleri. Hece Yayınevi.
• Alver, K. (Ed.). (2004). Edebiyat sosyolojisi. Hece Yayınevi.
• Ayata, Y. (2014). Mehmet Âkif Ersoy’un Âsım’ında toplumsal meseleler. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), 35-52.
• Çelik, S. Edebiyat sosyolojisi bağlamında Mehmed Âkif Ersoy (Tez No. 253995) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ersoy, M. Â. (1987). Safahat (E. Düzdağ, Haz.). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Ersoy, M. Â. (1987). Mehmed Âkif Ersoy’un makaleleri, (A. Abdülkadiroğlu & N. Abdülkadiroğlu Haz.). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Escarpit, R. (1968). Edebiyat sosyolojisi. Remzi Kitabevi.
• Fergan, E. E. (2011). Mehmet Âkif: Hayatı, eserleri ve yetmiş muharririn yazıları, (F. Gün, Haz.). Beyan Yayınları.
• Goldmann, L. (2005). Roman sosyolojisi. Birleşik Yayınevi.
• Grisebach, M. M. (1995). Edebiyat biliminin yöntemleri. AKMY.
• Gür, M. (1997). Mehmet Âkif Ersoy’un edebiyat anlayışı. İçinde İ. Enginün (Ed.), Vefatının 60. yılında Mehmet Âkif sempozyumu bildirileri (ss. 101-110). İSAR.
• Güran, T. (1998). 19. yüzyıl Osmanlı tarımı. Eren Yayınları.
• Huyugüzel, Ö. F. (1986). Mehmet Akif’in Asım’da başvurduğu anlatım vasıtaları ve teknikleri, Ölümünün 50. yılında Mehmet Akif Ersoy (ss. 101-110). Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Kara, İ. (2007). İsmail Kara ile söyleşi. İçinde S. Çevik (Ed.), Akif’ten Asım’a (ss. 149-155). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Karakoç, S. (1999). Mehmed Âkif. Diriliş Yayınları.
• Meriç, C. (1971). Fildişi kuleden: Edebiyat ve sosyoloji-IV. Hisar, 86(161), 8-10.
• Okay, O. (2007). Orhan Okay ile söyleşi. İçinde S. Çevik (Ed.), Akif’ten Asım’a (ss. 49-60). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (1995). Edebiyat sosyolojisi incelemeleri: A. yöntem üstüne. Cogito, (3), 175-176.
• Uğurcan, S. (1986). Mehmet Akif’in şiirinde savaş. Ölümünün 50. yılında Mehmet Akif Ersoy (ss. 135-166). Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Uğurcan, S. (1997). Mehmed Âkif’te zaman. İçinde İ. Enginün (Ed.), Vefatının 60. yılında Mehmet Âkif sempozyumu bildirileri (ss. 33-49). İSAR.