Yetişkinlerde Psikolojik Sıkıntı ve Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Durumlarının Belirlenmesi

Yıl 2024, , 794 - 804, 29.06.2024

Esra Özkan , Makbule Tokur Kesgin , Şenay Akgün

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1271456

Öz

Araştırmanın amacı yetişkinlerde psikolojik sıkıntı ve ruh sağlığı okuryazarlığı düzeylerini belirlemektir. Kesitsel tipte olan araştırma 27.11.2020-30.12.2020 tarihleri arasında çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini kartopu yöntemi ile ulaşılan 531 birey oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, Kessler Psikolojik Sıkıntı Ölçeği ve Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. İstatistiksel değerlendirmede tanımlayıcı analizler, karşılaştırma ve ilişki analizleri yapılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 33,71±13,63’dür. Bunun %75,7’si kadınlardan, %58,0’ı lise ve altı eğitim düzeyine sahip kişilerden oluşmaktadır. Bireylerin %16,8’i kronik hastalığa sahip iken, %10,4’ü ruh sağlığı ile ilgili en az bir hastalığa sahiptir. Araştırma sonucunda bireylerin %65,2’sinin psikolojik sıkıntı puan ortalaması 30-50 aralığındadır. Bu puan aralığı, katılımcıların ruh sağlığı ile ilgili tanılanabilir bir hastalığı olduğunu işaret etmektedir. Araştırmaya katılanların ruh sağlığı okuryazarlığı ölçeğinden aldıkları puanların ortalaması 107,50±13,13’dür. Erkeklerin, yaşı büyük olanların, çalışanların, eğitim düzeyi ön lisans ve üstünde olanların, kronik hastalığı olanların psikolojik sıkıntı puanları daha yüksek saptanmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların neredeyse her beşinden üçünün en az bir tanılanabilir ruh sağlığı sorununa işaret edecek düzeyde bir psikolojik sıkıntı puanına sahip olduğunu, yarısından fazlasının ise ruh sağlığı okuryazarlığı puanlarının düşük olduğunu göstermektedir. Psikolojik sıkıntı düzeyi ile ruh sağlığı okuryazarlığı düzeyi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Sonuçlar doğrultusunda toplumda psikolojik sıkıntı düzeyinin planlanacak daha geniş örnekleme sahip araştırmalar ile belirlenmesi ve ruh sağlığı okuryazarlığının geliştirilmesi için müdahale programlarının oluşturulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yetişkin, Psikolojik sıkıntı, Ruh sağlığı, Toplum sağlığı hemşireliği

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

YOk

Teşekkür

Yok

Determination of Psychological Distress and Mental Health Literacy in Adults

Öz

ABSTRACT
The aim of the study is to determine the levels of psychological distress and mental health literacy in adults. This cross-sectional study was conducted online between 27.11.2020 and 30.12.2020. Its sample consisted of 531 individuals reached by snowball sampling. A personal information form, the Kessler Psychological Distress Scale and Mental Health Literacy Scale were used to collect data. In the statistical evaluation, descriptive analyses, comparison and correlation analyses were performed. The mean age of the participants was 33.71±13.63 years. Of them, 75.7% consisted of women, 58.0% had high school or lower education level. While 16.8% of the individuals had a chronic illness, 10.4% had at least one mental health illness. The results of the study showed that the mean psychological distress score of 65.2% of the individuals ranged between 30 and 50. This score indicates that the participants have a diagnosable mental health illness. The mean score of the participants from the mental health literacy scale was 107.50±13.13. Men, older people, employees, those with an associate degree or higher education level, and those with chronic diseases had higher psychological distress scores. The results of the study show that almost three out of five participants have a psychological distress score that indicates at least one diagnosable mental health problem and more than half of them have low mental health literacy scores. There was no statistically significant relationship between the levels of psychological distress and mental health literacy. Taking into account the results, the level of psychological distress in the society should be determined with further studies including larger samples and intervention programs should be established to improve mental health literacy.

Anahtar Kelimeler

Adults, Psychological distress, Mental health, Community health nursing

Proje Numarası

YOk

Kaynakça

• 1. Hatef, F, Maleki, A, Amini, K. and Khodadadi, E. (2020). “Investigating Psychological Distress Level and Its Association with Demographic Characteristics in Nurses”. J Psychiatr Nurs, 11 (3), 195–200.
• 2. Ridner, S.H. (2004). Psychological distress: concept analysis. J Adv Nurs,45,536–45.
• 3. Reavley, N.J. and Jorm, A.F. (2011). Recognition of mental disorders and beliefs about treatment and outcome: findings from an Australian national survey of mental health literacy and stigma. Aust N Z J Psychiatry, 45,947-956.
• 4. Tay, L.J, Tay, Y.F. and Yobas, P.K. (2018). Mental health literacy levels. Arch Psychiatr Nurs, 32,757-763.
• 5. Zou, G, Shen, X, Tian, X, Liu, C, Li,, G, Kong, L. and Li,, P. (2016). “Correlates of Psychological Distress, Burnout, and Resilience among Chinese Female Nurses”. Ind. Health, 54 (5), 538–550. https://doi.org/10.2486 / indhealth.2015-0103.
• 6. Gültekin, B.K. (2010). “Ruhsal Bozuklukların Önlenmesi: Kavramsal Çerçeve ve Sınıflandırma”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2 (4), 583–594.
• 7. Murray, C.J.L. and Lopez, A.D. (1996). The global burden of disease: a comprehensive assessment of mortality and disability from diseases, injury and risk factors in 1990 projected to 2020. Geneva, World Bank, Word Health Organization and Harvard School of Public Health. Page 21.
• 8. Wei, Y, McGrath, P.J., Hayden, J. and Kutcher, S. (2015). Mental health literacy measures evaluating knowledge, attitudes and help-seeking: A scoping review. BMC Psychiatry, 15,291.
• 9. Özer, D. ve Şahin Altun, Ö. (2022). Ruh Sağlığı Okuryazarlığı: Farkındalık ile Toplum Ruh Sağlığını Güçlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 14(2), 284-289.
• 10. COVID-19 Mental Disorders Collaborators. (2021). Global prevalence and burden of depressive and anxiety disorders in 204 countries and territories in 2020 due to the COVID-19 pandemic. Lancet, 398,1700-1712.
• 11. Kutcher, S, Wei, Y. and Coniglio, C. (2016). Mental health literacy: past, present, and future. Can J Psychiatry, 61,154-158.
• 12. Lo, K, Gupta, T. and Keating, J.L. (2018). Interventions to promote mental health literacy in university students and their clinical educators. A systematic review of randomised control trials. Health Prof Educ, 4,161-175.
• 13. Ratnayake, P. and Hyde, C. (2019). Mental health literacy, helpseeking behaviour and wellbeing in young people: implications for practice. The Educational and Developmental Psychologist, 36,16-21.
• 14. Kessler, R.C, Andrews, G, Colpe, L J, Hiripi, E, Mroczek, DK, Normand, S.-L, Walters, E. E, and Zaslavsky, A. M. (2002). “Short Screening Scales to Monitor Population Prevalences and Trends in Non-Specific Psychological Distress”. Psychol. Med., 32 (6), 959–976.
• 15. Altun, Y, Özen ,M. ve Kuloğlu, M. (2019). Psikolojik Sıkıntı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”. Anadolu Psikiyatri Derg., 20, 23-31.
• 16. O’Connor, M. and Casey, L. (2015). “The Mental Health Literacy Scale (MHLS): A New Scale-Based Measure of Mental Health Literacy”. Psychiatry Res., 229 (1), 511–516. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2015.05.064.
• 17. Tokur- Kesgin, M, Pehlivan, Ş. ve Uymaz, P. (2020). “Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”. Anatol. J. Psychiatry Anadolu Psikiyatri Derg., 21, 5-13.
• 18. Akgün, Ş, Tokur Kesgin, M. ve Hançer, T. (2022). The correlation between health literacy and mental health literacy in Turkish Society. Perspectives in Psychiatric Care, 58 (4), 2950-2961. https://doi.org/10.1111/ppc.13146
• 19. Akgun, S, Kesgin, M.T, Tok, H. H ve Uzun, L. N. (2021). “Comparison of Psychological Distress and Mental Health Literacy Levels of Hospitalized Covid-19 Patients, Individuals Under Quarantine, and Healthy Individuals of Society in The Pandemic”. ASEAN J. Psychiatry, 22 (8), 149-458.
• 20. World Health Organization (2022). Mental Disorders. Erişim Tarihi:22.09.2022 Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders#:~:text=In%202019%2C%201%20in%20every,of%20the%20COVID%2D19%20pandemic (Erişim tarihi: 23.09.2022).
• 21. Hacıalioğlu, N, Tedik, S. ve Yaralı, S. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Ruhsal Sorunları Ve İlişkili Faktörler. Anadolu Hemşire ve Sağlık Bilim Derg, 22(3),196-204.
• 22. Kayhan, F. (2011). “Bir Üniversite Hastanesinde Yatarak Tedavi Gören Hastalarda Depresyon ve Anksiyete Bozukluklarının Yaygınlığı”. Selçuk Üniversitesi, Psikiyatri Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Konya
• 23. Burak, K. ve Akbaba, M. (2018). Çukurova yöresinde kırsal bir bölgedeki yetişkinlerin ruh sağlığı durumu ve etkileyen faktörler. Sak Tıp Derg, 8(3),538-50.
• 24. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2018). Ölüm Nedeni İstatistikleri-2017. Haber Bülteni Sayı: 27620, 26 Nisan 2018. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27620 (Erişim tarihi: 23.09.2022).
• 25. Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi (2018). Türkiye Hanehalkı Sağlık Araştırması: Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri Prevalansı 2017 (STEPS). S. ÜNER, M. Balcılar, T. Ergüder (Ed.) T. Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi, Ankara. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kronik-hastaliklar-ve-yasli-sagligi-db/Dokumanlar/Raporlar/turkey-risk-factors-tur_STEPS-2017.pdf (Erişim Tarihi:22.09.2022)
• 26. Arpacioğlu, S. ve Ünübol, B. (2020). “Koronavirüs Salgınında Alkol-Sigara Kullanımındaki Değişiklikler ve İlişkili Durumların Araştırılması”. Kıbrıs Türk Psikiyatri Ve Psikol Derg, 2 (3), 128–138.
• 27. Baltacı, N.N. ve Coşar, B. (2020). COVID-19 pandemisi ve ruh beden ilişkisi. B. Coşar (Ed.) Psikiyatri ve COVID-19. s.1-6. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri.
• 28. Aşkin, R, Bozkurt, Y. ve. Zeybek, Z. (2020). “Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sos. Bilim. Derg., 19 (37), 304–318.
• 29. Jorm, A. F, Korten, A. E, Jacomb, P. A, Christensen, H, Rodgers, B. and Pollitt, P. (1997). “Mental Health Literacy”: A Survey of the Public’s Ability to Recognise Mental Disorders and Their Beliefs about the Effectiveness of Treatment”. Med J Aust, 166 (4), 182–186.
• 30. Lam, L.T. (2014). “Mental Health Literacy and Mental Health Status in Adolescents: A Population-Based Survey. Child Adolesc. Psychiatry Ment. Health, 8 (1), 26. https://doi.org/10.1186/1753-2000-8-26.
• 31. Erol, N, Kılıç, C, Ulusoy, M,, Keçeci, M. ve Şimşek, Z. (1998). Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu”. Birinci Baskı Ank..
• 32. Leone, J.E, Rovito, M.J, Mullin, E.M, Mohammed. S.D. and Lee, C.S. (2017). Development and Testing of a Conceptual Model Regarding Men’s Access to Health Care. American Journal of Men’s Health., 11(2),262-274. doi:10.1177/1557988316671637
• 33. Arslantaş, H, Koyak, H. ve Sarı, E. (2019). “Lise Öğrencisi Ergenlerin Ruhsal Hastalıklara Yönelik Inanç ve Sosyal Mesafelerini Etkileyen Faktörler”. Cukurova Med. J., 44 (4), 1272–1283.
• 34. Altın, Z. (2020). “Elderly People in Covid-19 Outbreak”. J. Tepecik Educ. Res. Hosp.. https://doi.org/10.5222/terh.2020.93723.
• 35. Öztaş, B. ve Aydoğan, A. (2021) sağlık profesyonellerinin ruh sağlığı okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. J Psychiatric Nur, 12 (3), 198-204. 36. Hurley, D, Swann, C, Allen, M.S, Ferguson, H.L. and Vella, S.A. (2020). A Systematic Review of Parent and Caregiver Mental Health Literacy. Community Ment Health J,56,2-21.
• 37. Attygalle, U.R, Perera, H. and Jayamanne, B.D.W. (2017). Mental health literacy in adolescents: ability to recognise problems, helpful interventions and outcomes. Child Adolesc Psychiatry Ment Health,11,38.
• 38. Seedaket, S, Turnbull, N, Phajan, T. and Wanchai, A. (2020). Improving mental health literacy in adolescents: systematic review of supporting intervention studies. Trop Med Int Health25,1055-1064.
• 39. Sleep Disturbances in Italy”. Int. J Environ Res Public Health, 17 (13), 4779.