Examining Occupational Health and Safety Awareness and Risk Assessment: A study on Religious Officials and Mosques

Yıl 2024, , 860 - 879, 29.06.2024

Mustafa Yürük , Fatma Betül Bağlan , Hüseyin Başlıgil

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1366657

Öz

Mosques have an important place in social life. Unfortunately, there is no comprehensive study on occupational safety and risk assessment in mosques where many people come together. With the study, it is aimed to draw attention to the deficiency in this area and to contribute to the taking of measures related to occupational safety in mosques. In the study, accidents in mosques between 2012-2021 were examined through internet news channels and data on 50 different accidents/incidents were shared. In order to examine the occupational health and safety awareness of religious officials, a face-to-face survey was conducted with 173 religious officials in the Esenyurt district of Istanbul. The data collected as a result of the survey study were analyzed with the SPSS 26 statistical program. The knowledge and application competence of religious officials regarding occupational health and safety, the adequacy of occupational safety practices in the places where they work, and the opinions of religious officials about occupational health and safety; It was examined whether there was a significant difference with factors such as age, gender, education level, length of service, duty, occupational health and safety training. A checklist of 82 items was created that can be applied in all mosques, taking into account the accidents and analysis results and other risks that may be encountered. In the checklist, the precautions to be taken against the specified risks were also specified. Considering the accidents and the precautions specified in the checklist, concrete suggestions were presented regarding the works that should be done as a priority.

Anahtar Kelimeler

Awareness, Checklist, Occupational health and safety, Risk assessment.

İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalığının İncelenmesi ve Risk Değerlendirmesi: Din Görevlileri ve Camiler Üzerine Bir Araştırma

Öz

Toplumsal hayatta camilerin önemli bir yeri vardır. Çok sayıda kişinin bir araya geldiği camilerde ne yazık ki bugüne kadar iş güvenliği ve risk değerlendirmesi ile ilgili kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Yapılan çalışma ile bu alandaki eksikliğe dikkat çekmek ve camilerde iş güvenliğiyle ilgili önlemlerin alınmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Çalışmada 2012-2021 yılları arasında camilerde yaşanan kazalar internet haber kanalları üzerinden incelenerek 50 farklı kazaya/olaya ait veriler paylaşıldı. Din görevlilerinin iş sağlığı ve güvenliği farkındalığını incelemek amacıyla İstanbul ili Esenyurt ilçesinde 173 din görevlisi ile yüz yüze anket çalışması yapıldı. Yapılan anket çalışması sonucu toplanan veriler SPSS 26 istatistik programı ile analiz edildi. Din görevlilerinin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili bilgi durumu ve uygulama yetkinliğinin, görev yaptıkları yerlerde iş güvenliği uygulamalarının yeterliliğinin ve din görevlilerinin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili kanaatlerinin; yaş, cinsiyet, eğitim durumu, hizmet süresi, görev, iş sağlığı ve güvenliği eğitimi alma durumu gibi etkenlerle anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği incelendi. Yaşanan kazalar ve analiz sonuçları dikkate alınarak ve karşılaşılabilecek diğer riskler de göz önünde bulundurularak tüm camilerde uygulanılabilecek 82 maddelik kontrol listesi oluşturuldu. Kontrol listesinde, belirtilen risklere karşı alınması gereken önlemler de belirtildi. Yaşanan kazalar ve kontrol listesinde belirtilen önlemler dikkate alınarak öncelikli olarak yapılması gereken çalışmalara ilişkin somut öneriler sunuldu.

Anahtar Kelimeler

Farkındalık, İş sağlığı ve güvenliği, Kontrol listesi, Risk değerlendirmesi

Kaynakça

• 1. DİB. (2021, 06 01). İstatistikler. Diyanet İşleri Başkanlığı Strateji Geliştirme Müdürlüğü. Erişim Adresi: https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/sayfa/57/istatistikler (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• 2. Top, S. M. ve Topraklı, A. (2019). “Camilerde Panik Durumunun Değerlendirilmesi Üzerine Derleme Çalışması”. Internatıonal Journal Of Socıal Humanıtıes Scıences Research, 1555-1565.
• 3. Satır, M. S. ve Topraklı, A. Y. (2021). “Ankara-Altındağ bölgesindeki 18 tarihi caminin yangın tahliye risklerinin nitel ve nicel analizi”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36 (3), 1613-1630. doi:https://doi.org/10.17341/gazimmfd.824520
• 4. Topraklı, A. (2018). “Selimiye Camii’nin Acil Durum Tahliyesi Üzerine Bir Benzetim Çalışması”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (66), 571-585.
• 5. Topraklı, A., Sedıhemaiti, S. ve Ağraz, G. (2019). “Osmanlı Klasik Dönem Tipi Modern Camilerin Tahliye Problemine İlişkin Değerlendirme”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34 (4), 2261 - 2270.
• 6. Nassar , K. ve Bayyoumi , A. (2012). “A Sımulatıon Study Of The Effect Of Mosque Desıgn On Egress Tımes”. Winter Simulation Conference.
• 7. Akyön, F. V. ve Özcan, S. (2017). “Camilerde Yangın Güvenlik Kriterlerinin Değerlendirilmesi”. TÜYAK 2017 Uluslararası Yangın ve Güvenlik Sempozyumu, (s. 336-343). İstanbul.
• 8. Başdemir, A. (2016). “Selatin Camilerinde İş Sağlığı ve İş Güvenliği”. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, T.C. İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• 9. Haber 3. (2012, 02 08). “Söke Kocacamide Görünmez Kaza” Erişim adresi: https://www.haber3.com/: https://www.haber3.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 10. Anadolu Ajansı. (2012, 08 11 ve 2014, 01 06 ve 2016, 08 26). “Camiye Yıldırım Düştü” ve “Çin’de Camide İzdiham” ve “Cami Cemaatinin Üzerine Avize Düştü” Erişim adresi: https://www.aa.com.tr (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 11. Haberler (2013, 09 27 ve 2019, 05 22 ve 2019, 09 26). “Çöken Şadırvanın Altında Kaldı” ve “Caminin Merdivenlerinden Düştü” ve “Namaz Kılarken Kalp Krizi Geçirdi” Erişim adresi: https://www.haberler.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 12. Demirören Haber Ajansı. (2015, 01 16). “Ankara’nın Elmadağ İlçesindeki Bir Camide Dün Akşam Meydana Gelen Patlama” Erişim adresi: https://www.dha.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 13. SonDakika. (2015, 05 26 ve 2017, 03 16 ve 2021, 06 09). “İmam Minareden Düşerek Öldü” ve “Minareden Düşen İmam Ağır Yaralandı” ve “Bıçaklı Saldırıya Uğrayan İmam Yaralandı” Erişim adresi: https://www.sondakika.com (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 14. CNNTÜRK. (2015, 05 21 ve 2015, 07 15 ve 2019, 07 18). “İmam Camide İntihar Etti” ve “Camide Fare Paniği” ve “Minareden Düşen İmam Ağır Yaralandı” Erişim adresi: https://www.cnnturk.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 15. Saat Başı Haber. (2015, 07 14). “Cami Abdesthanesinde Cama Çarptı, Yaralandı” Erişim adresi: https://www.saatbasihaber.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 16. Habertürk. (2015, 11 14 ve 2017, 01 10 ve 2018, 11 11 ve 2021, 06 30 ve 2021, 12 07). “Namazdaki İmamı Bıçakladı” ve “Camide Tente Çöktü” ve “Camide Akıl Almaz Kaza” ve “5 Yaşındaki Çocuk Elektrik Akımına Kapıldı” ve “Yıldırım Düşen Caminin Minaresi Yandı” Erişim adresi: https://www.haberturk.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 17. Haber7. (2016, 02 12). “Cemaatin Başına Avize Düştü: 3 Kişi Yaralandı” Erişim adresi: https://www.haber7.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 18. NTV. (2016, 07 01 ve 2012, 05 14). “Camide Panik: Üzerimde Bomba Var” ve “Afganistan’da Camiye Bombalı Saldırı” Erişim adresi: https://www.ntv.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 19. Yıldırım Gazetesi. (2017, 05 17). “Camide Elektrik Çarptı” Erişim adresi: http://www.yildirimgazetesi.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 20. Hürriyet. (2017, 06 01). “Camide Büyük Panik: 21 Kişi Hastaneye Kaldırıldı” Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 21. TGRT Haber. (2017, 07 27). “Camide Namaz Kıldıran İmama ve Cemaate Saldırdı” Erişim adresi: https://www.tgrthaber.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 22. Cumhuriyet. (2017, 10 31). “Cami Tuvaletinde Görünmez Kaza” Erişim adresi: https://www.cumhuriyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 23. Milli Gazete. (2017, 11 30). “Namaz Sırasında Patlayan Ses Sistemi Camide Cemaati Endişelendirdi” Erişim adresi: https://www.milligazete.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 24. Milliyet. (2018, 05 30 ve 2019, 09 26 ve 2021, 06 16). “Demir Kapının Altında Can Verdi” ve “Depremde Caminin Minaresi Yıkıldı” ve “Ayasofya Camiinde Ayağı Sıkışan Çocuk Kurtarıldı” Erişim adresi: https://www.milliyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 25. Doğru Haber. (2018, 10 06). “Depreme Secdede Yakalandılar” Erişim adresi: https://dogruhaber.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 26. Mynet. (2018, 10 02). “Elazığ’da Camide Panik Yaratan Olay: Cemaat Şaşkına Döndü” Erişim adresi: https://www.mynet.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 27. Manisa Kulis haber. (2018, 11 29). “Manisa’da Görünmez Kaza Ağır Yaralanmaya Yol Açtı” Erişim adresi: https://www.manisakulishaber.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 28. Urfa'da Bugün. (2019, 01 17). “Kepeneğin Altında Kalan 2 Vatandaş Yaralandı” Erişim adresi: https://www.urfadabugun.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 29. Euronews. (2019, 03 18). “Yeni Zelanda’da Camiye Saldırı: Çok Sayıda Ölü” Erişim adresi: https://tr.euronews.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 30. AHaber. (2019, 04 10). “Omzuna Bahçe Demiri Saplanan Genç Görenleri Şok Etti” Erişim adresi: https://www.ahaber.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 31. Akit. (2019, 06 20 ve 2019, 08 16). “Camide Üzerine Ayakkabı Dolabı Devrilen Çocuk Öldü” ve “Düzce’de Merdivenlerden Düşen Kişi Öldü” Erişim adresi: https://www.yeniakit.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 32. Kentttv. (2019, 07 26). “Camide Yangın Paniği” Erişim adresi: https://kenttv.net/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 33. Dini Bülten. (2019, 11 12). “Müftü Talat Özmet Merdivenlerden Düştü Kolu Kırıldı” Erişim adresi: http://www.dinibulten.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 34. Özgür Kocaeli. (2020, 02 29). “Abdest Alırken Düşüp Öldü” Erişim adresi: https://www.ozgurkocaeli.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 35. Bursa'da bugün. (2020, 06 15). “Bursa’da Caminin Kubbesinden Düşen Çocuk Yaralandı” Erişim adresi: https://www.bursadabugun.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 36. Ankara Masası. (2020, 09 06 ve 2021, 08 18). “Doğalgaz Patlamasında Camide Ölenlerin Sayısı 24” ve “Camide Çıkan Yangını Söndürmeye Çalışan Çocuk Yandı” Erişim adresi: https://www.ankaramasasi.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 37. Alanya Postası. (2021, 02 15). “Alanya’da Camide Görünmez Kaza” Erişim adresi: https://www.alanyapostasi.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 38. Samsun Haber. (2021, 06 21 ve 2021, 12 08). “Samsun’da Akılalmaz Kaza” ve “Samsun’da Talihsiz Olay” Erişim adresi: https://www.samsunhaber.com/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 39. Sputnik Türkiye. (2021, 06 26). “Mesai Saatlerinde Camiye Gelmeyen Müezzine İmamın Tabureyle Saldırdığı Anlar” Erişim adresi: https://tr.sputniknews.com/20210626/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).
• 40. Yeni Dönem. (2021, 08 06). “Bursa’da Camide Korku Dolu Anlar: Minibüs Avluya Daldı” Erişim adresi: https://www.yenidonem.com.tr/ (Erişim Tarihi: 22.01.2022).