Türkiye’de Hemşirelik Araştırmalarındaki Eğilimler: Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 4, 516 - 534, 01.10.2015

Melek Ardahan Süheyla Özsoy

Öz

Araştırma, hemşirelik yüksek lisans ve doktora tez adlarını inceleyerek konu eğilimlerinin belirlenmesi amacıyla planlanmıştır. Yükseköğretim Kurumu (YÖK)  arşivinde kayıtlı olan hemşirelik tez adlarının incelendiği araştırmada, 1984–2007 yıllarına ait, 1098 yüksek lisans ve 226 doktora tezi (n=1324) araştırma kapsamına alınmıştır. Tezlere, YÖK sayfasına girilerek, “hemşirelik” anahtar kelimesi yazılarak online ulaşılmıştır. Verilerin analizinde, içerik analizi ve sayısal analiz tekniği kullanılmıştır. İçerik analizinde, her bir yüksek lisans ve doktora tezinin adının yer aldığı cümleler analiz birimi olarak seçilmiştir. Verilerden çıkarılan kavramlara göre hazırlanan kod listesi (13 soru)  kullanılarak veriler toplanmıştır. Araştırma kapsamına alınan tezlerin %82,9’u yüksek lisans, %17,1’i doktora tezidir. Yüksek lisans tezlerinde konu eğilimi olarak ilk üç sırada bilgi düzeyini belirleme çalışmaları, ölçek kullanılarak yapılan çalışmalar, temel hemşirelik girişimleri yer almaktadır. Doktora tezlerindeki konu eğilimleri ise ölçek kullanılarak yapılan çalışmalar, kalite çalışmaları, bilgi düzeyini belirleme çalışmalarıdır. İncelenen tezler arasında yüksek lisans tezleri daha fazladır.  Yüksek lisans tezlerinde konu eğilimi olarak bilgi düzeyini belirleme çalışmaları, doktora tezlerinde ise ölçek çalışmaları ön plana çıkmaktadır. Türkiye’de hemşirelik araştırma önceliklerini belirlemede planlı bir çalışma bulunmamaktadır. Yapılan çalışma, yürütülmüş tezlerin konu eğilimleri hakkında bir fikir vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Tez, Konu Eğilimleri, Doktora Tezi, Yüksek Lisans Tezi.

Nursing Research Trends In Turkey: A Study On Postgraduate And Doctorate Theses

Öz

This study aims to determine topic trends of nursing by examining the titles of postgraduate and doctorate theses. Postgraduate (1098) and doctorate (226) theses between 1984 and 2007 were surveyed in the qualitative research that covers the nursing theses registered in the archives of the Council of Higher Education (CoHE). Dissertations were obtained online from the website of the Council of Higher Education (CoHE) using the keyword “nursing”. Content analysis and quantific analysis techniques were used in data analysis. In the content analysis, each sentence that includes the name of the graduate and doctoral thesis was selected as the unit of analysis. The code list (13 questions) prepared in accordance with the concept derived from the data was used in collecting the data. 82.9% of the theses used in this study were postgraduate and 17.1% were doctorate theses. Most used topic trends in postgraduate theses cover studies determining the level of knowledge, studies conducted using the scale and basic nursing interventions. For doctorate theses, those were studies conducted using the scale, quality studies and studies determining the level of knowledge. Theses examined were mostly postgraduate. Studies determining the level of knowledge come to the fore as topic trends in postgraduate theses and scale studies for doctorate theses. There is no planned study in Turkey in determining the priorities of nursing researches. This study offers information on topic trends in theses.

Anahtar Kelimeler

Nursing, Thesis, Topic Trends, Doctorate Thesis, Postgraduate Thesis

Kaynakça

• Tierney AJ. Nursing research in Europe. International Nursing Review 1998; 45: 15-19.
• International Network of Doctoral Education in Nursing. http://www.umich.edu/~inden/. Erişim tarihi: 4 Nisan 2002
• Perala ML, Pelkonen M. Networking For The Advancement Of Nursing Research İn Europe For Twenty-Five Years. International Journal of Nursing Practice 2004; 10: 54- 55.
• Erdil F, Bayraktar N. Hacettepe Üniversitesinde Hemşirelikte Lisansüstü Eğitimin Gelişimi. I. Uluslararası- 5. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongresi 2001; 199–202.
• Jennifer RP, Boore RN. Posgraduate Education In Nursing: A Case Study. Journal of Advanced Nursing 1995; 23: 620-629.
• Leegwater M, Vercruysse N. Working On The European Dimension Of Quality. Report Of The International Conference 2003.
• Tosun İ. Doktora Eğitiminde Öğrenci–Tez Danışmanı İlişkisi. http://www.yok.gov.tr Erişim tarihi: 8 Şubat 2007.
• Atalay M, Doğan S. Mandating University-Based Nursing Education: Turkey Experience. Nurse Educator 2000; 25: 166-169.
• Bayık A, Erefe İ, Özsoy S, Uysal A, Özer M, Ergül Ş. Kadın Mesleği Olarak Hemşireliğin Son Yüzyıldaki Gelişimi. Hemşirelik Forumu 2002; 5: 16-25.
• Kocaman G. Türkiye’de Hemşirelik Eğitim Sorunları. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derneği 12 Mayıs 2003 Dünya Hemşireler Günü Özel Baskısı, 2003, ss:76.
• Kukulu K. Nursing in Turkey. Nurse Educator 2005; 30: 101-103.
• Kocaman G. Türkiye’de Lisansüstü Hemşirelik Eğitimin Durumu. 12. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kongre Kitabı. Sivas: Alter Yayıncılık Reklamcılık, 2009, ss:21- 23.
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi. Öğrenci Seçme Ve Yerleştirme Sistemi Yükseköğretim Programları Ve Kontenjanları Klavuzu. http://www.osym.gov.tr. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014.
• Boore J. Posgraduate Education In Nursing: A Case Study, Journal of Advanced Nursing 1996; 23:620-629.
• Öztürk R. Türkiye’de Hemşirelik Yüksekokulu Araştırma Görevlisi Profili. Ege Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. İzmir-2007.
• American Association of Colleges of Nursing. The Revised Quality Indicators For Doctoral Education. Doctoral education conference, 2002.
• Korea Ministry of Health and Welfare. Index Of Home Health Care Nursing Institutions (in Korean), 2000, ss:138.
• Yüksek Öğretim Kurumu. The Higher Education Council. http://www.yok.gov.tr. Erişim tarihi: 17 Nisan 2006.
• Yavuz M. Nursing Doctoral Education In Turkey. Nurse Education Today 2004; 24: 553-559.
• Özsoy SA. The Struggle To Develop Nursing Research In Turkey. International Nursing Review 2007; 54: 243-248.
• Casbas TM, Arribas CM, Cortes IO, Cortes PC. Identification Of Priorities For Nursing Research In Spain: A Delphi Study. Journal of Advanced Nursing 2001; 35: 857-863.
• Hinshaw AS. International Nursing Research Priorities. Journal of Professional Nursing 1997; 13: 68.
• Hirschfeld MJ. Priorities For A Common Nursing Research Agenda. International Nursing Review 1998; 45: 13-14.
• Yin TJC, Hsu N, Tsai SL, Wang BW, Shaw FL, Shih FJ et al. Priorities-Setting For Nursing Research In The Republic of China. Journal of Advanced Nursing 2000; 32: 19-27.
• Kim JK, Oh EG, Kim CJ, Yoo JS, Ko IS. Priorities For Nursing Research In Korea. Journal of Nursing Scholarship 2002; 34: 307-312.
• Uyer G. Hemşireliğe Genel Bakış. Ankara, 1992,ss: 149-156.
• Hasson F, Keeney S, McKenna H. Research Guidelines For The Delphi Survey Technique. Journal of Advanced Nursing 2000; 32: 1008-1015.
• Powel C. The Delphi Technique: Myths And Tealities. Journal of Advanced Nursing 2003; 41: 376-382.
• Velioğlu P, Oktay S. Türkiye De Hemşirelik Araştırmalarına Tarihsel Açıdan Kısa Bir Bakış. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 1999; 1: 5-12.
• Platin N. Nursing Doctoral Education. In: Doctoral Education İn Nursing İn The World And İn Turkey. Izmir, 2002.
• Kocaman G. Türkiye’de Hemşirelik Eğitim Sorunları Ve Çözüm Arayışları. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derneği 12 Mayıs Hemşireler Günü Özel Baskısı, 2006, ss: 166-197.
• Polit FD, Beck CT. International Gender Bias In Nursing Research, 2005-2006: A Quantitative Content Analysis. International Journal of Nursing Studies 2009; 46: 1102- 1110.
• Kapborg I. Nursing Education İn Sweden: Development From Vocational Training To Higher Level Education. Journal of Advanced Nursing 1998; 27: 372-378.
• Polit DF, Hungler BP. Nursing Research, Principles And Methods. Philadelphia: J.B. Lipincott Company, 1999.
• Türker K. Bilim Adamı Yetiştirme Dünya’da ve Türkiye’de Lisansüstü Eğitim. Ankara: TÜBA Yayınları, 1997, ss:35-53
• Davies J, Heyman B, Bryar R, Graffy J, Gunnell C, Lamb B et al. The Research Potential Of Practice Nurses. Health and Social Care in the Community 2002; 10: 370– 381.
• French P, Ho YY, Lee LS. A Delphi Survey Of Evidence-Based Nursing Priorities In Hong Kong. Journal of Nursing Management 2002; 10: 265–273.
• Petterson SB, Hermanson E, Sertnert N, Björkelund C. Research Priorities In Nursing – A Delphi Study Among Swedish Nurses. Journal of Clinical Nursing 2008; 17: 2221- 2231.
• Wiener B, Chacko S, Brown TR, Cron SG, Cohen MZ. Delphi Survey Of Research Priorities. Journal of Nursing Management 2009; 17: 532-538.
• Grundy M, Ghazi F. Research Priorities İn Haemato-Oncology Nursing Results Of A Literature Review And A Delphi Study. European Journal of Oncology Nursing 2009; 1-15.
• Hemşirelikte Araştırma Workshop Raporu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1996; 12: 111-130.
• Özsoy SA. Hemşirelikte Araştırma Öncelikleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2009; 1: 52-59.
• Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerde Yaşlılar, 2013. www.tuik.gov.tr Erişim tarihi: 10 Temmuz 2014.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi. Ankara, 2014.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi. Ankara, 2014. www.sbu.saglik.gov.tr Erişim tarihi: 14 Temmuz 2014.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Kronik Hastalıklar Ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması. Ankara, 2013. www.sbu.saglik.gov.tr Erişim tarihi: 9 Temmuz 2014.