Zihinsel Engelli Çocukların (Mental Retardasyonlu Çocukların) Anne Ve Babalarının Yaşadığı Güçlüklerin Belirlenmesi

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 2, 723 - 735, 01.04.2014

Diğdem Lafçı Gürsel Öztunç Z. Nazan Alparslan

Öz

Zihinsel yetersizlik, diğer kronik hastalıklarda olduğu gibi, kişide kalıcı yetersizlikler bırakan, yaşam boyu gözlem, kontrol, bakım, tedavi ve rehabilitasyon gerektiren önemli bir bozukluk olup, aile üyelerinin tümünü ve aile yaşamını ekonomik, sosyal, duygusal, davranışsal ve bilişsel yönlerden etkileyen bir sorundur.Araştırma zihinsel engelli çocuk sahibi olan ailelerin yaşadığı güçlükleri belirlemek amacıyla,25.12.2006-10.02.2007 tarihleri arasında Adana ilindeki Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatri polikliniğine başvuran, araştırmaya katılan 4-17 yaş arası 55 mental retardasyonlu çocuğun aileleri ile tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formu ile yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS programı kullanılarak yüzdelik analizi yapılmıştır.

   Çocukların yaş ortalaması 9,4±0,4 yıl, %61,8'i erkek %38,2'si kız, % 1,8'i okumuyor, % 49,1'i özel eğitim alıyor. Araştırma 38 anne ve 17 baba ile görüşülerek yapılmıştır ve  katılan anne-babaların yaşlarının 29-55 arasında değiştiği, annelerin %38,2 'sinin ilkokul babaların %49,1'i lise mezunu ve annelerin % 94,5' inin ev kadınıı babaların %52,7'sinin işçi olduğu saptanmıştır. Ailelerin %40,0’ının toplumun bakış açısından rahatsız olduğu, %67,3'ünün çocuğunun geleceği için kaygılı olduğu, % 52,7'sinin eşi ile iletişimde sorun yaşadığı, %45,5’inin çocuğunun tedavi sürecinde sorun yaşadığı, %49,1i'nin sosyal çevresinden destek görmediği, %63,6'sının diğer çocuklarına yeterli ilgi gösteremediği ve %43,6'sının aileye ek masraf getirdiği gibi güçlükler yaşadığı saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda ailelere; zihinsel engelli çocuk kadar kendilerinin de profesyonel desteğe ihtiyaçları olduğunu, sağlık ekibi üyeleri tarafından göz önünde bulundurulması ve aile merkezli bakıma ağırlık verilmesi konusunda  önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Zihinsel Engelli Çocuk, Aile Sorunları

Determining The Diffıculties That Parents Of Mentally Retarded Children Encounter

Öz

Mental retardation, like the other chronic diseases, causes permenant deficiencies, and mentally retarded persons need lifetime control, care, treatment and rehabilitation. It also effects family members' economic, social, emotional, behavioural and cognitive aspects negatively. This research was conducted to determine the difficulties of the parents of mental retarded children between 25.12.2006 and 10.02.2007 in Psychiatry Clinic of Cukurova University Medical School in Adana. The volunteer parents of 55 mentally retarded children were included the study, the age range of the children were between 4 and 17. This research is a descriptive study. The data was collected by the researchers with face to face interview. The collected data was analyzed with SPSS statistical software.

   Mean age of the children was 9,4±0,4 year, 61,8% were male and 38,2% were female. Of the children were 1,8% not able to read and 49,1% were getting special education. During the study researchers interviewed with 38 mothers and 17 fathers. Age range of the parents was between 29 and 55. Of the mothers 38,2% were graduated from primary school and 49,1% of the fathers were graduated from high school, 94,5% of the mothers were housewife and 52,7% of the fathers were worker. 40,0% of the parents mentioned that they were disturbed because of the viewpoint of the people, 67,3% of the parents said that they were worried about the future of their child, and 52,7% told that they were having communication problems with their partners. 45,52% of the parents mentioned that they had problems during the treatment of their children, 49,1% told that they did not get any support from their social friends, and 63,6% said that they didn't concern enough to their other children and 43,6% had problems about additional economic difficulties regarding their mentally retarded children. According to these findings appropriate advices have been done to parents.

Anahtar Kelimeler

Mentally Retarded Child, Family Problems

Kaynakça

• Söhmen T, Türkbay T. Engelli Çocuklar. Ankara, GATA Basımevi, 2003. ss:12-15.
• www.birlikteyasam.com/turkisch/engelli_cocuklar.pdf -,2007 3. www.sosyalhizmetuzmani.org/ozelrehabilitasyon.htm - 65k -, 20074. Akar S. Yoksulluk ve Çocuk. Leman Dergisi, 2001;48.
• www.geocites.com/hablemitoğlu/yoksulluk, 2007 6..Genel Nüfus Sayımı T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 2000
• http://www.psikolog.org.tr/docs/istatistik. html, 2007 8. Akkök F. Farklı Özelliği Olan Çocuk Anne Babaların Yaşadıkları. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, 1997. 1981
• Black M. Impacts of Disabled Children on the Family. IIPF. Med Bull, 1981;15(5):1-2.
• Bright J.A, Hayward P. Dealing with Chronic Stress: Coping Strategies Self Esteem and Service Use in Mothers of Handicapped Children. Journal of Mental Health1997;6(1):67-75.
• Duygun T. Zihinsel Engelli ve Sağlıklı Çocuk Annelerinde Stres Belirtileri, Stresle Başa Çıkma Tarzları ve Algılanan Sosyal Desteğin Tükenmişlik Düzeyine Olan Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara-2001.
• Akkök F, Aşkar P, Karancı, N . Özürlü Bir Çocuğa Sahip Anne Babalardaki Stresin Yordanması. Özel Eğitim Dergisi, Ankara. 1992;2:3-7.
• www.sosyalhizmetuzmani.org/ozelrehabilitasyon.htm -65k-, 2007 14. Evcimen E. (1996) Zihinsel Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Gereksinimlerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Byrne E.A, Cunningham C.C. The Effects of Mentally Handicapped Children of Families a Conceptual Review. J. Child. Psychol. Psyhiatry, 1985;26:847-864. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences: 2014;3(2) 734
• Damiani, B.V. Responsibility and Adjustment İnsiblings of Children with Disabilities: Update and Review. The Journal of Contemporary Human Services, Families in Society, 1999;1:34-40.
• Minners PM Family Resources and Sttres Associated with Having a Mentally Retarded Child. American Journal of Mental Retardation, 1988;9(2):184 – 192.
• Dönmez N, Bayhan P, Artan İ. Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Beklentileri ve Endişe Duydukları Konuların İncelenmesi. Sosyal Hizmetler Dergisi, 2000;11:16-24.
• Fredman R.I, Wyngaarden K, Seltzer M.M. Aging Parent’ Residential Plans for Adult Children with Mental Retardation. Mental Retardation, 1997;35(2):114-123.
• Cummings S.T, Bayley H.C, Rie H.E. Effect of the Child’s Defiency on the Mother: A Study of Mothers of Mentally Retarded, Chronically İll and Neurotic Children. American Journal of Orthopsychiatry, 1996;36:595-608.
• Bulut I. Ruh Hastalığının Aile İşlevlerine Etkisi. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı, Ankara, 1993. ss:42.
• Özsoy S, Özkahraman Ş, Çallı F. Zihinsel Engelli Çocuk Sahibi Ailelerin Yaşadıkları Güçlüklerin İncelenmesi. Aile ve Toplum Dergisi, 2006;3(9):69-77.
• Gökcan K, Çatak A, Olgun B. Türk Spastik Çocuklar Derneği Zonguldak Şubesi Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Türk Spastik Çocuklar Derneği Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezine Kayıtlı Olan ve Kozlu Beldesinde İkamet Eden Özürlü Ailelerin Aile Yapılarının İncelemesi. Zonguldak-1999.
• Şen E. Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Yaşadığı Güçlükler. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin-2004.
• Işıkhan V, Ünay B ve ark. Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Aile İşlevlerinin Değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 2003;45(2):156-164.
• Okanlı A, Ekinci M ve ark. Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Yaşadıkları Psikosoya Sorunlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2004: 1-8.
• Crnic K.A, Friedrich W.N, Greenberg M.T, Adaptation of Families with Mentally Retarded Children : A Model of Stress, Coping and Family Ecology. American Journal of Mental Deficiency, 1983;88(2):125-138.
• Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Ankara, Ofset Yayınevi, 2004. ss: 37-40. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences: 2014;3(2) 735
• Uğuz Ş, Toros F ve ark. Zihinsel ve/veya Bedensel Engelli Çocukların Annelerinin Anksiyete, Depresyon ve Stres Düzeylerinin Belirlenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisİ,2004;7(1) 42-44.
• Emek B, Dağ İ. Eğitilebilir Zihinsel Engelli Olan ve Olmayan Çocukların Annelerinde Stresle Başa Çıkma ve Kontrol Odağının Karşılaştırılması. Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi,2005;12(2):56-68.
• Özşenol F, Ünay B ve ark. Engelli Çocukalara Sahip Ailelerin Psikososyal Durumlarının ve Beklentilerinin İncelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 2002;44(2): 188-194.