Terminal Dönemdeki Hastaların Bakımında Huzurlu Yaşam Sonu Teorisi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 195 - 202, 30.09.2017

Yasemin Yıldırım Birgül Vural Doğru , Zuhal Mehrekula , Fisun Şenuzun Aykar

Öz

Hemşireliğin profesyonel bir meslek olarak uygulamalarda teorileri rehber olarak kullanması önemlidir. Teori ve rehberlerin kullanımı hemşirelerin bilgisel dolgunluğunu arttırarak mesleğin kalitesini yükseltmektedir. Huzurlu Yaşam Sonu Teorisi terminal dönemdeki hastalara yönelik hemşirelere rehberlik sağlayarak huzurlu bir yaşam sonu sağlama ana temasında kavramsal bir çerçeve oluşturmaktadır. Orta-ölçekli teorilerin hiç biri tek başına terminal dönemdeki hastaların bakımında gerekli tüm yönleri kapsayan yeterli bir çerçeve sunmamaktadır. Bu nedenle huzurlu yaşam sonu olgusu hakkında yeni bir birleştirici fikir ifade edebilen teori, bütün önemli boyutları kapsayarak, bu olgunun doğasında yeni bakış açıları ve daha önceki cevapsız sorulara cevaplar sağlayarak katkıda bulunmaktadır. Bu makalenin amacı, uluslararası alanda tanınan Huzurlu Yaşam Sonu Teorisi’nin ülkemiz hemşireleri tarafından da anlaşılmasını sağlamak ve bu teorinin bakım alanlarında kullanılabilirliğine ilişkin bilgileri paylaşmaktır. 

Bu makalede; Huzurlu Yaşam Sonu Teorisinin temellendiği düşünce sistemi, varsayımları ve yapısını oluşturan kavramlar açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Terminal bakım, Huzurlu yaşam sonu teorisi, Hemşirelik

Kaynakça

• Ocakçı, AF. and Alpar, ŞE. (Ed.) (2011). Hemşirelikte Kavram, Kuram ve Model Örnekleri (s.1-11). 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi;
• Smith, MJ. and Liehr, PR. (2014). Middle Range Theory for Nursing (p.3-35). 3rd ed. New York: Springer Publishing Company.
• Ruland, CM. and Moore, SM. (1998). ‘‘Theory construction based on standards of care: a proposed theory of the peaceful end of life’’. Nurs Outlook, 46 (4): 169-175.
• Vicdan, AK. Karabacak, BG. (2014). ‘‘Hemşirelik Modellerinden: Roy adaptasyon modeli’’. ACU Sağlık Bil Derg, 4:255-259.
• Özkan, İA, Okumuş, H. ‘‘Bakım ve iyileşmenin kesiştiği bir model: Watson’ın insan bakım modeli’’. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2012;2:61-72.
• Barrett, D, Wilson, B. and Woollands, A. (2014). Bakımın Planlanması (s.45-48). H. Okumuş, C. Öztürk, K. Yenal (Çeviri Ed.). Ankara: Palme yayıncılık.
• Elcigil, A. (2011). ‘‘The current status of palliative care in Turkey: a nurse's perspective’’. J Pediatr Hematol Oncol, 1:70-2.
• Yılmaz, E, Vermişli, S. (2015).‘‘Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları’’. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2):41-46.
• Cevik, B, Kav, S. (2013). ‘‘Attitudes and experiences of nurses toward death and caring for dying patients in Turkey’’. Cancer Nurs, 36(6):E58-E65.
• Badır, A, Topçu, I, Türkmen, E, Göktepe, N, Miral M, Ersoy, N. ve ark. (2015). ‘‘Turkish critical care nurses’views on end-of-life decision making and practices’’. Nurs Crit Care, 6:1-9.
• Higgins, PA. and Hansen, DM. (2014). ‘‘Middle range theories: Peaceful end of life theory’’. Alligood, MR. (Ed.). Nursing Theorists and Their Work (p.775-781). In. USA: Mosby Elsevier.
• .Jaffer, MQ. (2012). ‘‘Peaceful end of lıfe theory for older patıents ın nursıng practıce’’. i-manager’s Journal on Nursing, 2 (3 ):10-13.
• .Kongsuwan, W. and Locsin, RC. (2009). ‘‘Promoting peaceful death in the intensive care unit in Thailand’’. Int Nurs Rev, 56:116–122.
• .Kongsuwan, W, Keller, K, Touhy, T, Schoenhofer, S. (2010). ‘‘Thai Buddhist intensive care unit nurses perspective of a peaceful death: An empirical study’’. Int J of Palliat Nurs, 16(5):241–247.
• Wilkie, DJ, Johnson, B, Mack, AK, Labotka, R, Molokie, RE. (2010). ‘‘Sickle cell disease: An opportunity for palliative care across the life span’’. Nurs Clin North Am, 45(3) :375–397.
• .Nursing 5330 Theories and Therapies Texas Tech University Health Sciences Center School of Nursing. (2007). Nursing Theory Peaceful End of Life-Cornelia Ruland and Shirley Moore. Retrieved from: angelabairdprofessionalportfolio.weebly.com/uploads. (Erişim Tarihi:14 ocak 2017)
• Kongsuwan, W. (2011). ‘‘Thai Nurses’ Experience of Caring for Persons Who Had a Peaceful Death in Intensive Care Units’’. Nurs Sci Q, 24(4):377-384.
• Kirchhoff, KT, Spuhler, V, Walker, L, Hutton, A, Cole, B, Clemmer, T. (2000). ‘‘End-of-life care: Intensive care nurses’ experiences with end-of-life care’’. Am jof Crit Care, 9(1):36–42.
• .Canadian Association of Schools of Nursing (CASN). (2011). ‘‘Palliative and End-of-Life Care Competencies and Indicators for Registered Nurses. Retrieved from: casn.ca›wpPEOLCCompetenciesandIndicatorsEn.pdf. (Erişim Tarihi:15 Aralık 2017)
• Kehl, KA. (2006). ‘‘Moving Toward Peace: An analysis of the concept of a good death’’. Am J Hosp Palliat Care, 23(4):277-286.
• Beckstrand, RL, Callister, LC, Kirchhoff, KT. (2006). ‘‘Providing a ‘good death’: critical care nurses’ suggestions for improving end-of-life care’’. Amerıcan Journal of Crıtıcal Care, 15(1):38-46.
• Lee, SY, Hung, CL, Lee, JH, Shih, SC, Weng, YL, Chang, WH. (2009). ‘‘Attaining good end of life care in intensive care units in Taiwan—The dilemma and the strategy’’. Int J Gerontol, 3(1):26–30.