Terapotik Hipotermi Uygulanan Hipoksik İskemik Ensefalopatili Yenidoğanların Hemşirelik Bakımı

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 225 - 234, 30.09.2017

Zeynep Balacan Hüsniye Çalışır

Öz

Hipoksik iskemik ensefalopati yenidoğanlarda ölüm, akut nörolojik hasar ve kalıcı nörogelişimsel sorunların önemli bir nedenidir. Hipoksik iskemik ensefalopati gelişimini önlemek ve hipoksik iskemik ensefalopati açısından riskli bebekleri mümkün olan en kısa zamanda belirleyip terapotik hipotermiye başlamak önemlidir. Terapotik hipoterminin temel işlevi vücut ısısında kontrollü düşüş sağlayarak hücresel metabolizmayı yavaşlatmaktır. Terapotik hipotermi, doğumdan sonra en geç altı saat içinde başlatılır ve 72 saat süreyle uygulanır. Terapotik hipotermi, donanımlı ve deneyimli bir ekip gerektiren, uygulaması zor bir tedavi yöntemidir. Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerin, hipoksik iskemik ensefalopatili yenidoğan bebekleri hipotermi uygulamasına hazırlama, hipotermi süresince ve sonrasında bebeğin izlem ve bakımını yapma, hipoterminin olası komplikasyonlarını önleme, tedavi ve bakımını yönetme sorumlulukları vardır. Bu derlemede terapotik hipotermi uygulanan hipoksik iskemik ensefalopatili yenidoğan bebeklerin soğutma öncesi, soğutma ve tekrar ısıtma sürecindeki hemşirelik bakımı anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hipoksik-iskemik ensefalopati, Hipotermi, Yenidoğan, Hemşirelik bakımı

Kaynakça

• Charon, V., Proisy, M., Bretaudeau, G., Bruneau, B., Pladys, P., Beuchée, A., et al. (2016). Early MRI in neonatal hypoxic-ischaemic encephalopathy treated with hypothermia: prognostic role at 2-year follow-up. European Journal of Radiology, 85:1366-74.
• Chirinian, N., & Mann, N. (2011). Therapeutic hypothermia for management of neonatal asphyxia: what nurses need to know. Critical Care Nurse, 31:e1-e12.
• Gane, B., Bhat, B.V., Rao, R., Nandakumar, S., & Adhisivam, B. (2013). Antenatal and intrapartum risk factors for perinatal asphyxia: a case-control study. Current Pediatric Research, 17:119-22.
• Gulczyńska, E., & Gadzinowski, J. (2015). Practical aspects of therapeutic hypothermia in neonates with hypoxic ischemic encephalopathy − questions and answers. Part 1 providing newborn care before and during transfer to the reference center. Developmental Period Medicine, 19:247-53.
• Tekin, N. (2011). Perinatal asfiksinin önlenmesi ve yönetimi. Perinatoloji Dergisi, 19:36-9.
• Tiwari, B., Tripathi, V.N., & Kumar, S. (2014). Perinatal asphyxia-clinical profile in M R A Medical College Ambedkar Nagar Uttar Pradesh. Journal of Evolution of Medical and Dental Sciences, 3:12094-9.
• Allen, K.A. (2014). Moderate hypothermia: is selective head cooling or whole body cooling better? Adv Neonatal Care, 14:113-8.
• Merrill, L. (2012). Therapeutic hypothermia to treat hypoxic ischemic encephalopathy in newborns. Nursing for Women’s Health,16:126-34.
• Natarajan, G., Shankaran, S., Laptook, A.R., Pappas, A., Bann, C.M., McDonald, S.A., et al. (2013). Apgar scores at 10 min and outcomes at 6–7 years following hypoxic-ischaemic encephalopathy. Arch Dis Child Fetal Neonatal Edition, 98:473-9.
• Peliowski-Davidovich, A., & Canadian Paediatric Society, Fetus and Newborn Committee. (2012). Hypothermia for newborns with hypoxic ischemic encephalopathy. Paediatrics & Child Health,17:41-3.
• Jacobs, S.E., Berg, M., Hunt, R., Tarnow-Mordi, W.O., Inder, T.E., & Davis, P.G. (2013). Cooling for newborns with hypoxic ischaemic encephalopathy. Cochrane Database of Systematic Reviews, 1:CD003311. Doi: 10.1002/14651858.CD003311.pub3.
• Schierholz, E. (2014). Therapeutic hypothermia on transport: providing safe and effective cooling therapy as the link between birth hospital and the neonatal intensive care unit. Adv Neonatal Care, 14:24-31.
• Akcan, A.B., Kul, M. (2015). Yenidoğanda tedavi amaçlı hipotermi uygulamaları. Van Tıp Dergisi, 22:321-31.
• American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). (2004). Neonatal encephalopathy and cerebral palsy: executive summary. Obstet Gynecol, 103:780–1.
• Morales, P., Bustamante, D., Espina-Marchant, P., Neira-Peña, T., Gutiérrez-Hernández, M.A., Allende-Castro, C., et al. (2011). Pathophysiology of perinatal asphyxia: can we predict and improve individual outcomes? EPMA Journal, 2:211–30.
• Cornette, L. (2012). Therapeutic hypothermia in neonatal asphyxia. Facts, Views & Vision in ObGyn., 4:133-9.
• Çelik, Y., Atıcı, A., Gülaşı, S., Okuyaz, Ç., Makharoblıdze, K., & Sungur, M.A. (2016). Comparison of selective head cooling versus whole-body cooling. Pediatrics International, 58:27-33.
• Çelik, Y., Atıcı, A., Gülaşı, S., Makharoblıdze, K., Eskandari, G., Sungur, M.A., et al. (2015). The effects of selective head cooling versus whole-body cooling on some neural and inflammatory biomarkers: a randomized controlled pilot study. Italian Journal of Pediatrics, 41:79-86.
• Çoban, A., & İnce, Z. (2012). Perinatal asfiksi. Çoban A, İnce Z, çeviri editörleri. Neonatoloji. 6. baskı., İstanbul, Ege Basım;. s.624-44.
• Mosalli, R. (2012). Whole body cooling for infants with hypoxic-ischemic encephalopathy. J Clin Neonatol., 1:101-6.
• Atıcı, A., Çelik, Y., Gülaşı, S., Turhan, A.H., Okuyaz, Ç., & Sungur, M.A. (2015). Comparison of selective head cooling therapy and whole body cooling therapy in newborns with hypoxic ischemic encephalopathy: short term results. Türk Ped Arş., 50:27-36.
• Öncel, M.Y., Akar, M., Erdeve, Ö., & Dilmen, U. (2012). Perinatal asfikside hipotermi tedavisi ve pasif soğutma uygulamaları. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 55:96-9.
• Shah, P.S. (2010). Hypothermia: a systematic review and meta-analysis of clinical trials. Seminars in Fetal & Neonatal Medicine, 15:238-46.
• Azzopardi, D.V., Strohm, B., Edwards, A.D., Dyet, L., Halliday, H.L., & Juszczak, E. (2009). Moderate hypothermia to treat perinatal asphyxial encephalopathy. The New England Journal of Medicine, 361:1349-58.
• Hagmann, C.F., Brotschi, B., Bernet, V., Latal, B., Berger, T.M., & Robertson, N.J. (2011). Hypothermia for perinatal asphyxial encephalopathy. Swiss Med Wkly., 141:w13145.
• Azzopardi, D., Robertson, N.J., Cowan, F.M., Rutherford, M.A., Rampling, M., & Edwards, A.D. (2000). Pilot study of treatment with whole body hypothermia for neonatal encephalopathy. Pediatrics, 106:684-94.
• Selway, L.D. (2010). State of the science: hypoxic ischemic encephalopathy and hypothermic intervention for neonates. Advances in Neonatal Care, 10:60-6.
• Shankaran, S. (2015). Therapeutic hypothermia for neonatal encephalopathy. Current Opinion Pediatrics, 27:152-7.
• Azzopardi, D.V., Strohm, B., Marlow, N., Brocklehurst, P., Deierl, A., & Eddama, O. (2014). Effects of hypothermia for perinatal asphyxia on childhood outcomes. The New England Journal of Medicine, 371:140-9.
• Groenendaal, F., & Brouwer, A.J. (2009). Clinical aspects of ınduced hypothermia in full term neonates with perinatal asphyxia. Early Hum Dev., 85:73-6.
• Çevik, G., Beken, S., Aydın, B., Dilli, D., Zenciroğlu, A., & Okumuş, N. (2013). Asfiktik bir yenidoğanda hipotermi tedavisi sonrasında gelişen subkutan yağ nekrozu olgusu. Gaziantep Tıp Dergisi, 19:188-90.
• Ergin, H. (2013). Yenidoğanda perinatal asfiksiye bağlı hipo-/hiperkalsemi ile giden subkutan yağ nekrozu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 56:184-7.
• Beken, S. (2016). Kafa ve tüm vücut soğutma. İçinde: Yenidoğanda Girişimler Atlası. Ayşegül Zenciroğlu Çeviri editörü. 5. Baskı. Ankara, Sağlık Bakanlığı Yayınları, s.324-43.
• Thoresen, M. (2015). Who should we cool after perinatal asphyxia? Semin Fetal Neonatal Med., 20:66-71.
• Shankaran, S., Laptook, A.R., Pappas, A., McDonald, S.A., Das, A., Tyson, J.E., et al. (2014). Effect of depth and duration of cooling on deaths in the NICU among neonates with hypoxic ischemic encephalopathy: a randomized clinical trial. JAMA, 312:2629–39.
• Sürmeli Onay, Ö. (2012). Solunum sıkıntısı ve ventilatör desteği. İçinde: Yenidoğan Hemşireliği. Murat Yurdakök Çeviri editörü. 2. Baskı. Ankara, Rota Tıp Kitabevi, s.102-32.
• Dursun, M., & Bülbül, A. (2014). Mekanik ventilasyondaki yenidoğan bebeğin bakımı. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 48:67-78.
• Güner Başara, S., & Ateş, B. (2013). Yenidoğan Hemşirelik Tanıları. 1.Baskı., Ankara, O2 Medya Bilişim Teknolojileri Yayıncılık Org. Dan. Tic. Şti.