Yaşlı Bireylerde Günlük Yaşam Aktivite Düzeylerinin Yaşam Kalitesi ve Yaşam Doyumuna Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 21 - 29, 31.12.2017

Hülya Kankaya , Ayfer Karadakovan

Öz

Araştırmanın amacı; yaşlı bireylerin
günlük yaşam aktivite düzeylerinin yaşam kalitesi ve yaşam doyumu üzerine olan
etkisini belirlemektir. Araştırmanın örneklemini 92 yaşlı birey
oluşturmaktadır. Veriler; Yaşlı Birey Tanıtım Formu, Barthel İndeksi,
Nottingham Sağlık Profili, Yaşam Doyumu Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir.
İstatistiksel analiz; aritmetik ortalama, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis
testi, Pearson ve Spearman korelasyon katsayısı analizi ile
değerlendirilmiştir. Yaşlıların Barthel İndeksi puan ortalamasının 78,02±24,07;
Yaşam Doyumu Ölçeği puan ortalamasının ise 21,89±5,87 olduğu, Barthel İndeksi
puan ortalamasına göre; %45,7’sinin orta derece bağımlı olduğu, yaşam
doyumlarının ise genel olarak yüksek olduğu belirlenmiştir. Yaşam kalitelerinin
değerlendirildiği Nottingham Sağlık Profili toplam puan ortalamasının
230,19±120,59 olduğu, en yüksek ortalamanın “Enerji” alanında (54,57±32,66), en
düşük ortalamanın “Sosyal izolasyon” alanında (23,33±26,42) olduğu, buna göre;
yaşam kalitelerinin “Sosyal izolasyon” alanında en iyi, “Enerji” alanında en
kötü olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarımıza göre; bağımsızlık düzeyi
arttıkça yaşam doyumu artmakta, yaşam kalitesinin tüm alt boyut ve toplamındaki
iyilik hali artıkça yaşam doyumu artmakta, bağımsızlık düzeyi arttıkça yaşam
kalitesinin tüm alt boyutları ve toplamdaki iyilik hali artmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Günlük Yaşam Aktiviteleri, Yaşam Doyumu, Yaşam Kalitesi

Kaynakça

• Özer M, Karabulut Ö. (2003). Yaşlılarda Yaşam Doyumu. Geriatri, 6(2):72-74.
• Top ÜF, Saraç A, Yaşar G. (2010). Huzurevinde Yaşayan Bireylerde Depresyon Düzeyi, Ölüm Kaygısı ve Günlük Yaşam İşlevlerinin Belirlenmesi. Klinik Psikiyatri, 13:14-22.
• Beğer T, Yavuzer H. (2012). Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi. Klinik Gelişim, 25:1-3.
• Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı. Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. (2007). http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/yaslilik/eylempla.pdf. Erişim: 20.02.2016.
• Altıparmak S. (2009). Huzurevinde Yaşayan Yaşlı Bireylerin Yaşam Doyumu, Sosyal Destek Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 23 (3):159-164.
• Diker J, Etiler N, Yıldız M, Şeref B. (2001). Altmış Beş Yaş Üzerindeki Kişilerde Bilişsel Durumun Günlük Yaşam Aktiviteleri, Yaşam Kalitesi ve Demografik Değişkenlerle İlişkisi: Bir Alan Çalışması, Psikiyatri Dergisi, 2(2):79-86.
• Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerle Yaşlılar 2015.
• Çuhadar D, Sertbaş G, Tutkun H. (2006). Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Bilişsel İşlev ve Günlük Yaşam Etkinliği Düzeyleri Arasındaki İlişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7:232-239.
• Minosso J, Amendola F, Alvarenga M, Oliveira M. (2010). Validation of the Barthel Index in Elderly Patients Attended in Outpatient Clinics, in Brazil. Acta Paulista de Enfermagem, 23(2):218-223.
• Miszko TA, Cress ME, Slade JM, Covey CJ, Agrawal SK, Doerr CE. (2003). Effect of Strengthand Power Training on Physical Function in Community-Dwelling Older Adults. Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences, 58(2):171-175.
• MeasuringQuality of Life, World HealthOrganization. Division of MentalHealthandPrevention of SubstanceAbuse 1997;1-13.
• Şimşek TT, Yümin TE, Sertel M, Öztürk A, Yümin M. (2011). Mental, Mobilite ve Fonksiyonel Özürlülüğün Yaşlılarda Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesi ve Yaşam Memnuniyeti Üzerine Etkisi. Karşılaştırmalı Çalışma. Türk Geriatri Dergisi, 14(4):321-330.
• Birtane M, Tuna H, Ekuklu G, Uzunca K, Akçi C, Kokino S. (2000). Edirne Huzurevi Sakinlerinde Yaşam Kalitesine Etki Eden Etmenlerin İrdelenmesi. Geriatri, 3(4):141-145.
• Gokkaya KO, Kutsal YG, Borman P, Ceceli E, Doğan A, Eyigör S et al. (2012). Pain and quality of life (QoL) in elderly: The Turkish experience. Archives of Gerontology and Geriatrics, 55:357-362.
• Sönmez Y, Reyhan U, Kıtay Ş, Korkut H, Sürücü S, Sezer M ve ark. (2007). İzmir’de Bir Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan 75 Yaş ve Üzeri Bireylerde Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2(3):145-153.
• Telatar TG, Özcebe H. (2004). Yaşlı Nüfus ve Yaşam Kalitelerinin Yükseltilmesi, Türk Geriatri Dergisi, 7(3):162-165.
• Altay B, Avcı Aİ. (2009). Huzurevinde Yaşayan Yaşlılarda Özbakım Gücü ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki. Dicle Tıp Dergisi, 36(4):275-282.
• Borg C, Hallberg IR, Blomqvist K. (2006). Life Satisfaction Among Older People (65+) with Reduced Self-Care Capacity: The Relationshioto Social, Healthand Financial Aspects. Journal of Clinical Nursing, 15:607-618.
• Şimşek TT, Yümin TE, Sertel M, Öztürk A, Yümin M. (2010). Kadın ve Erkek Yaşlı Bireylerde Depresyonun Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesi ve Yaşam Memnuniyeti Üzerine Etkisi. Türk Geriatri Dergisi, 14(4):321-330.
• Collins AL, Goldman N, Rodriguez G. (2008). Is Positive Well-Being Protective of Mobility Limitations Among Older Adults?. TheJournals of Gerontology: Series B, 63:321-327.
• Hernandez CR, Fernandez VL, Alonso TO. (2009). Satisfaction With Life Related to Functionality in Active Elderly People. Actas Españolas de Psiquiatría, 37:61-67.
• Setiati S, Harimurti K, Dewiasty E, Istanti R. (2011). Predictors and Scoring System for Health-related Quality of Life in an Indonesian Community-Dwelling Elderly Population. Acta Medica Indonesiana, 43(4):237-242.
• Stenhagen M, Ekström H, Nordell E, Elmstahl S. (2014). Accidental Falls, Health-Related Quality of Life and Life Satisfaction:A Prospective Study of the General Elderly Population. Archives of Gerontology and Geriatrics, 58:95-100.
• Paskulin GL, Vianna L, Molzahn AE. (2009). Factors Associated with Quality of Life of Brazilian Older Adults. International Nursing Review, 56:109-115.
• Enkvist A, Ekström H, Elmstahl S. (2012). What factors affect life satisfaction (LS) among the oldest-old?. Archives of Gerontology and Geriatrics, 54:140-145.
• Grow S, Yeung P, Towers A, Alpass F, Stephens C. (2013). TheImpact of Mobility on Quality of Life Among Older Persons. Journal of Aging and Health, 25(5):723-36.
• Öztürk A, Şimşek TT, Yümin ET, Sertel M, Yümin M. (2011). The Relationship Between Physical, Functional Capacity and Quality of Life (Qol)Among Elderly People With a Chronic Disease. Archives of Gerontology and Geriatrics, 53:27-83.
• Yıldırım ÜN, Özengin N, Özdemir ÇÖ, Gökhan F. (2011). Yaşlı Bireylerde Fonksiyonellik, Performans ve Reaksiyon Zamanı ile Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki. Türk Geriatri Dergisi, 14(1):68-74.
• Yümin TE, Şimşek T., Sertel M, Öztürk A, Yüm in M. (2011). TheEffect of Functional Mobility and Balance on Health-Related Quality of Life (Hrqol) Among Elderly People Living at Home and Those Living in Nursing Home. Archives of Gerontology and Geriatrics, 52:e180-184.
• Küçükdeveci AA, Yavuzer G, Tennant A, Süldür N, Sonel B, Arasil T. (2000). Adaptation of the Modified Barthel Index for Use in Physical Medicine and Rehabilitation in Turkey. Scandinavian Journal of Rehabilitation Medicine, 32(2):87-92.
• Tamam B, Taşdemir N, Tamam Y. (2008). İnme Sonrası Demans: Sıklığı ve Risk Faktörleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1):46-56.
• Hunt SM, McEwen J, McKenna SP. (1985). Measuring Health Status: A New Tool For Clinicians and Epidemiologists. The Journal of the Royal College of General Practitioners, 35(273): 185-188.
• Kücükdeveci AA, McKenna SP, Kutlay S, Gürsel Y, Whalley D, Arasil T. (2000). The Development and Psychometric Assessment of the Turkish Version of The Nottingham Health Profile. International Journal of Rehabilitation Research, 23(1):31-38.
• Diener E., Emmons R.A., Larsen R. J. And Griffin S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment. 49:71–75.
• Durak M, Durak EŞ, Gencoz T. (2010). Psychometric Properties of the Satisfaction with Life Scale among Turkish University Students, Correctional Officers, and Elderly Adults. Social Indicators Research, 99:413-429.