18. Yüzyıldan Günümüze Türkiye ve Amerika’da Askeri Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 268 - 274, 31.12.2017

Hülya Leblebicioğlu

Öz

18.yy ve 19.yy’da
meydana gelen küresel savaşlarda sayısız ölümler ve yaralanmalar yaşanmıştır. Bu makale, Türk ve Amerika toplumunda askeri
hemşireliğin temellerini, ilerleyen savaş dönemleriyle gelişimini, savaş ve
terörde salgın hastalıklar sebebiyle oluşan kayıpları, olası savaş sürecine hazırlıkta
hemşirelik eğitiminin önemini, özelleşmiş askeri hemşirelik becerilerini
incelemek amacıyla ele alınmıştır.

 Ülkemizde askeri hemşirelik Florence
Nightingale’in Kırım Savaşı’nda; kadınların yürüttüğü bakım hizmeti ile hasta
ve yaralı askerlerin sağlıklarını olumlu yönde etkilenmesi ile mesleğin miladı
olarak nitelendirilmektedir. 11
Haziran 1868’de İstanbul’da “Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti” adıyla
Dr. Abdullah tarafından faaliyete başlayan kurum 1877 tarihinde “Osmanlı
Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Merkez-i Umumisi”ne dönüşmüştür.

Amerika’da iç
savaşının patlak vermesiyle, askeri hemşire teşkilatı, ambulans hizmetleri,
hastane hizmetleri ve sistemli medikal teşkilatlar bulunmamaktaydı. İlk
çarpışmadan sonra hemşire ihtiyacının önemi açıkça belli oldu ve ülkede
eğitilmiş hemşire henüz o zamanlarda yoktu. ABD tarihinde ilk askeri hemşirelerden
bazıları şöyledir; Dorothea Dıx, Kate Cummıngs, Jane
Woolsey, Clara Barton, Clara Maas, Jane Delano, Annıe Goodrich, Julıa Stımson,
Florence Blanchfıeld, Lucile Petry.

Yakın tarihimize
savaşlara göz atacak olursak artık politik, ekonomik, psikolojik, biyolojik
savaşlar görece artmış olup sıcak savaşlar ne yazık ki dünya toprakları
üzerinde hala devam etmektedir. Savaşın bir afet olarak kabul edilip hemşirelik
lisans eğitimi veren okul ve kurumların programlarından mezun olacak hemşirelere,
uygulamalı eğitimlerin de içinde yer aldığı hazırlık eğitimleri
yerleştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, Askeri Hemşirelik, Savaşlar

Kaynakça

• Bebiş H., Özdemir S. (2013). “Savaş, Terör ve Hemşirelik”. F.N. Hem. Derg Cilt 21 - Sayı 1: 57-68
• Gebbie, K. M., Qureshi, K. (2002). “Emergency and Disaster Preparedness: Core Competencies For Nurses”. American Journal of Nursing, 102(1): 46-51
• Hilton C., Allison V. (2004). “Disaster Preparedness: An Indictment For Action By Nursing Educators”. The Journal Of Contınuing Educatıon In Nursing , Volume 35, number 2, March/April 2004.
• Makert JM. (2002). “Adventures in Nursing Aboard a Cruise Ship”. Nursing Forum 37(2): 33-36.
• Hatipoğlu S. (2011). “Selimiye’den Geleceğe Notlar”. H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 103-111.
• Torun S. (2014). “Kırım Savaşı’nda Hasta Bakımı ve Hemşirelik”. : Akademisyen Kitabevi.
• Anameriç, H. (2010). “Türk Kızılayı’nın (Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti) savaş eserlerine kitap ve kütüphane hizmetleri (1912-1922)”. Erdem Dergisi, 58: 19-44.
• Sarnecky, M. T., Cox, D. R. (2001). “A century of heroism 1901-2001” Army, 51: 58-64.
• Özdemir H., Salgın Hastalıklardan Ölümler (1914-1918), Atatürk Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu TÜRK TARİH KURUMU YAYINLARI XVI. DİZİ – SAYI 104, ANKARA 2005
• Baltacı, T. (2010). Hemşirelik Mesleğinin Dünü Bugünü, Sağlık ve Yaşam 19 Mayıs Üniversitesi Dergisi, 3(2): 8.
• Ökdem Ş., Abbasoğlu A., Doğan N., Hemşirelik Tarihi Eğitimi ve Gelişimi, Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek yüksekokulu yıllığı cilt 1 sayı 1,2000
• Şentürk E. S., (2011), Hemşirelik Tarihi, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 73-75
• Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Genel Sekreterliği (2004). Deniz Kuvvetleri Dergisi (EK SAYI) 590: 2-15.
• Güngör İ., F.N. Hem. Derg (2013) Cilt 21 - Sayı 1: 49-56 ISSN 2147-4923 Derleme Yazısı, 2013
• http://www.gata.edu.tr/Hyo/Tarihce ERİŞİM TARİHİ 04.08.2016
• Roux Gayle, Halstead A. Judith, Issues and Trends in Nursing: Essential Knowledge for Today and Tomorrow, comprehensive online resources available http:/nursing.jbpub.com, p.15-17
• Hatipoğlu F. S (1985) “Askeri Hemşirelik”, Türk Hemşireler Dergisi, Cilt:35,sayı 4,1985.s 39-40
• Westphal R (2003). Remember the maine! Remember the me. American Journal of Nursing 103(5): 21.
• Brantley M. (2003). From the USNS comfort, American Journal of Nursing 103 (6): 100-103.