BİR HASTANEDEKİ STAJYER ÖĞRENCİLERİN TIBBİ ATIK YÖNETİMİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 58 - 64, 31.03.2017

Özlem Terzi Melek Yüce

Öz

Tanımlayıcı olarak planlanan çalışma, mezuniyet sonrası bir sağlık tesisinde çalışırken, tıbbi atıkların potansiyel tehlikeleriyle karşılaşma riski olan stajyer öğrencilerin, tıbbi atık yönetimi konusunda bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın evrenini Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Hizmet Meslek Yüksek Okulu’nda öğrenim gören son sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmanın verileri çalışmaya katılmayı kabul eden stajyer öğrencilere yüz yüze anket uygulanarak elde edilmiştir. Veriler SPSS 22.0 programıyla analiz edilerek, grupların karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanılmış ve istatistiksel anlamlılık düzeyi p< 0,05 olarak kabul edilmiştir.

Çalışmada stajyer öğrencilerin %70,7’sinin tıbbi atık yönetimine dair herhangi bir eğitim aldıkları belirlenmiştir. Stajyerlerin tıbbi atık tanımını bilme oranı %65,8 iken tıbbi atık sınıflamasını % 39,8 tıbbi atık türlerini %71,5 tıbbi atık yönetim ilkelerini %81,2 tıbbi atıkların kırmızı plastik torbalarla taşındığını %79,0 oranında bildikleri saptanmıştır. Ayrıca tıbbi atık türleri,  yönetim ilkeleri, ünitelerden kaynaklanan atıkların hangi renk plastik torbalarda toplanacağı gibi konularda daha önce tıbbi atık yönetimi konusunda eğitim alanların bilme oranı, eğitim almayanlardan istatistiksel anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak her ne kadar bazı sorulara doğru yanıt verme oranı yüksek olsa da, tıbbi atık yönetiminin sağlık çalışanları, toplum ve çevre sağlığı açısından önemi dikkate alındığında, stajyer öğrencilerin bilgi düzeylerinin yeterli olmadığı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi Atık, Atık Yönetimi, Bilgi Düzeyi, Stajyer

Kaynakça

• Küçük, A. (2013). “Tıbbi atık yönetiminin ekonomisi”. Journal of Turkish Court of Accounts/Sayıştay Dergisi, 90: 73-95.
• Yeşilyurt, H., Nayır, T., and Akbaba, M. (2015). “Medical waste management in Turkey and in the World”. Turkish Journal of Occupational/Environmental Medicine and Safety, 2(2):22-34
• Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği. (2005). T. C. Resmî Gazete, 25883, 22 Temmuz 2005.
• Özerol, H. (2005). “Tıbbi atık stratejileri nelerdir? EN/ISO normları nelerdir? Avrupa‘da birlik? ABD’nin yaklaşımı? Ülkemizde durum?” Günaydın M., Saniç A. ve Gürler B. (Ed) IV. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi Kongre Kitabı (434-472). Samsun.
• Akkaya, S., Şengöz, G., Pehlivanoğlu, F., Güngör-Özdemir, E. ve Akkaya-Tek, Ş. (2014). “Kesici ve delici alet yaralanmalarıyla ilgili anket sonuçlarının değerlendirilmesi”. Klimik Dergisi, 27(3):95-8.
• Birpınar, M. E., Bilgili, M. S. and Erdoğan, T. (2009). “Medical waste management in Turkey: A case study of Istanbul”. Waste Management, 29(1): 445-8.
• Abdulla, F., Qdais, H. A. and Rabi, A. (2008). “Site investigation on medical waste management practices in northern Jordan”. Waste management, 28(2):450-8.
• Verma, L. K., Mani, S., Sinha, N. and Rana, S. (2008). “Biomedical waste management in nursing homes and smaller hospitals in Delhi”. Waste Management, 28(12): 2723-34.
• Pruss, A., Giroult, E. and Rushbrook, P. (1999). “Safe management of wastes from healthcare activities”. World Health Organization, Geneva: WHO Library Cataloguing-in-Publication Data ( ISBN 92 4 154525 9)
• Akbolat, M., Işık, O., Dede, C. ve Çimen, M. (2011). “Sağlık çalışanlarının tıbbi atık bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi”. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3):131-40.
• Hasçuhadar, M., Kaya, H. Z., Suna, H., Arslan, T. ve Altınkaya, S. (2007). “Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi personelinin tıbbi atık konusunda bilgi düzeyi”. Turkish Medical Journal, (1): 138-44
• Acharya, R., Sharma, G., Sethia, R. and Meena, R. (2016). “A cross sectional study amongst paramedical workers and nursing students regarding awareness of various aspects of biomedical waste (management and handling) rules”. International Journal of Community Medicine and Public Health, 3(1):303-308.
• Basarkar, S. (2014). “Is Effective and structured training key to successful biomedical waste management in hospital: a study”. Current World Environment, 9(1):123.
• Chudasama, R. K., Rangoonwala, M., Sheth, A., Misra, S. K. C., Kadri, A. M. and Patel, U. V. (2013). “Biomedical waste management: A study of knowledge, attitude and practice among health care personnel at tertiary care hospital in Rajkot”. Journal of Research in Medical and Dental Science, 1(1):17-22.
• Yadavannavar, M. C., Berad, A. S. and Jagirdar, P. B. (2010). “Biomedical waste management: A study of knowledge, attitude, and practices in a tertiary health care institution in Bijapur”. Indian journal of community medicine: official publication of Indian Association of Preventive and Social Medicine,35(1): 170.
• Ujwala UU., Ramasankaram, K., Satyanarayan, D. and Appajirao, N. N. (2012). “Awareness about biomedical waste management in undergraduate medical and nursing students at a teaching ınstitute in Vizianagaram, Andhra Pradesh”. National Journal of Community Medicine, 3(3):428-32.
• Quinto-Mosquera, Y., Jaramillo-Pérez, L. M. and Cardona-Arias, J. A. (2013). “Knowledge and practices of workers of a hospital about handling of hospital waste, Chocó Colombia, 2012”. Medicas UIS, 26(1): 9-20.
• Kwakye, G., Brat, G. A. and Makary, M. A. (2011). “Green surgical practices for health care”. Archives of surgery, 146(2):131-6.
• Johnson, K. M., González, M. L., Dueñas, L., Gamero, M., Relyea, G., Luque, L. E. and Caniza, M. A. (2013). “Improving waste segregation while reducing costs in a tertiary-care hospital in a lower–middle-income country in Central America”. Waste Management & Research, 31(7): 733-8.
• Bansal, M., Mishra, A., Gautam, P., Changulani, R., Srivastava, D. and Gour, N. (2011). “Biomedical waste management: awareness and practices in a district of Madhya Pradesh”. Natl J Commun Med, 2(3): 453-6.
• Sehgal, R. K., Garg, R., Dhot, P. S., Singhal, P. (2015). “A study of knowledge, attitude, and practices regarding biomedical waste management among the health-care workers in a multispeciality teaching hospital at Delhi”. International Journal of Medical Science and Public Health, 4(11):1540-4.
• Mathew, S. S., Benjamin, A. I. and Sengupta, P. (2011). “Assessment of biomedical waste management practices in a tertiary care teaching hospital in Ludhiana”. Healthline, 2(2):28-30.
• Tutar, D.Y. (2004).Tıbbi atık yönetimi için yeni bir yaklaşım ve Ankara örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara
• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. (2012). T. C. Resmî Gazete, 28339, 30 Haziran 2012.