YENİDOĞANA UYGULANAN AĞRILI İŞLEMLERİN EBEVEYN - BEBEK BAĞLANMASINA ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 65 - 71, 31.03.2017

Funda Evcili Z. Burcu Yurtsal Büşra Cesur Nurdan Kaya

Öz

Bu çalışmanın amacı, yenidoğana uygulanan ağrılı işlemlerin ebeveyn - bebek bağlanmasına etkisini belirlemektir. Örneklemi, Kasım 2015 - Mart 2016 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinde bebeği yatan 354 ebeveyn (177 anne, 177 baba) oluşturdu. Ebeveynlere araştırmanın amacı açıklandı, sözel onam alındı. Daha sonra ebeveynlerden Ebeveyn Ağrı Değerlendirme Formu’nu, annelerden Maternal Bağlanma Ölçeği’ni (MBÖ), babalardan ise Baba – Bebek Bağlanma Ölçeği’ni (B-BBÖ) doldurmaları istendi. Bebeklerin %70,6’sının hastanede yatış süresi 0-1 hafta arasındadır. Bebeklere uygulanan ağrılı işlemler ebeveynler tarafından damar yolu açma (%100), kan alma (%68,4), enjeksiyon uygulaması (%62,1) olarak sıralanmıştır. Ebeveynlerin %74’ü bebeğin ağlamasını ağrıya verilen bir tepki olarak değerlendirmiştir. Ebeveynlerin %72,3’ü sakinleştirici sesler çıkarmanın, %61,6’sı emzirmenin bebeğin ağrı hissini azaltmada etkili olacağını düşünmektedir. Annelerin MBÖ’nden aldıkları toplam puan ortalamalarının 83,5±8,7; babaların B-BBÖ toplam puan ortalamasının 55,6±10,2 olduğu bulunmuştur. Çalışmada bebeğin hastanede yatış süresi arttıkça annelerin bağlanma puanının arttığı belirlenmiştir (p<0,05). Baba eğitim düzeyi ve bebeğin cinsiyeti ile B-BBÖ puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak önemli fark olduğu saptanmıştır. Yenidoğanda etkin ağrı yönetimi için, aile ile birlikte çalışılmalı; aile ekibin bir parçası olarak kabul edilmelidir. Bu yaklaşım, anne ve babaların ebeveynlik rollerinin pekiştirilmesine, yenidoğanın gereksinim duyduğu emosyonel desteğin aileler tarafından verilmesine ve bağlanma sürecinin erken dönemde kurulup güçlendirilmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yenidoğan, Ağrı, Bağlanma

Kaynakça

• Whetsell, M.V., Coffın, D.A., Lizardo, L.M., Macdougall, B.J., Madayag, T.M., Marcus, M.S. (2000) “Pediatric Nursing”. The McGraww-Hill Companies, America.
• Dönmez, K. (2005). “Yenidoğan ünitelerinde yatan bebeklerde ve annelerinde oluşan stres etkilerinin azaltılmasında kanguru bakım modelinin etkisi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Efe, Ö.E., Öncel, S. (2005). “Yenidoğanlarda Minör İnvaziv İşlemlerde Anne Sütünün Ağrıyı Azaltmadaki Etkisi”. Hemşirelik Forumu Mayıs-Haziran, s:42-46.
• Reyes, S. (2003). “Nursing assessment of infant pain”. Journal of Perinatal & Neonatal Nursing; Academic Research Library, 17(4): 291-303.
• Savaşer, S. (2000). “Yenidoğanda topuktan kan alınması sırasında oluşan rahatsızlığı azaltmada anne kucağının etkisi”. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(1):13- 19.
• Muller, M.E. (1994). “A questionnaire to measure mother- to- infant attachment”. J Nur Meas, 2(2):129-41.
• Muller, M.E. (1996). “Prenatal and postnatal attachment: A modest correlation”. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs, 25(2): 161-6.
• Beck, C.T. (1998). “A review of research instruments for use during the postpartum period”. Maternal Child Nursing, 123(5): 255-61.
• Kavlak, O., Şirin, A. (2009). “Maternal Bağlanma Ölçeğinin Türk Toplumuna Uyarlanması”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1): 198-202.
• Condon, J.T., Corkindalea, C.J., Boyce, P. (2008). “Assessment of Postnatal Paternal–Infant Attachment: Development of a Questionnaire Instrument”. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 26(3): 195–210.
• Güleç, D., Kavlak. O. (2013). The study of reliability and validity of paternal-infant attachment scale in Turkish society. International Journal of Human Sciences, 10(2):170-81.
• Bowlby, J. (1973). “Attachment and loss”. Vol. II. Separation, anxiety and anger. New York: Basic Books, America.
• Hopwood, R. (2010). “The role of the neonatal nurse in promoting parental attachment in the NICU”. Infant, 6(2):54-58.
• Üstünöz, A., Güvenç, G., Akyüz, A., Oflaz, F. (2010). “Comparison of Maternal and Paternal-Fetal Attachment in Turkısh Couples”. Midwifery, 26:1-9.
• Sımsıkı, H. (2011). “Baba Katılımının Ebeveyn Tutumu, Bağlanma Stili Ve Çift Uyumu Açısından İncelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Dinç, S. (2014). “Baba-Bebek Arasındaki Bağlanma Durumu Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Güleç, D., Kavlak, O. (2015). “Baba-Bebek Bağlanması ve Hemşirenin Rolü Father-Infant Attachment and Role of Nurse”. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci, 7(1):63-8.
• da Motta, G.C., da Cunha, M.L. (2015). “Prevention and non-pharmacological management of pain in newborns”. Rev Bras Enferm., 68(1):123-7.
• Rocha, M.C.P., Rossato, L.M., Bousso, R.S., Leite, A.M., Kimura, A.F., Silva, E.M.R. (2013). “Assessment Of Pain For Nurses in Neonatal Intensıve Care Unıt”. Cienc Cuid Saude, 12(4):624-632.
• Barker, D.P., Rutter, N. (1995). “Exposure to invasive procedures in neonatal intensive care unit admissions”. Arch Dis Child, 72:47-48.
• Shah, V., Ohlsson, A. (2004). “Pain in the newborn”. In: Evidence Based Pediatrics and Child Health Second Edition Eds Moyer VA and Elliot E. BMJ Books, Chapter 50, p.509-22.
• Stevens, B., Johnston, C., Gibbins, S. (2000). “Pain assessment in neonates”. In: Anand KJ, Stevens BJ, McGrath PJ, editors. Pain in Neonates 2nd Revised and Enlarged Edition Pain Research and Clinical Management. Vol. 10. Amsterdam: Elsevier Science, p. 101–134.
• Dereben,t E., Yiğit, R. (2006). “Yenidoğanda Ağrı: Değerlendirme ve Yönetim”. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(2):41-48.
• Dönmez, K. (2005). “Yenidoğan Ünitelerinde Yatan Bebeklerde ve Annelerinde Oluşan Stres Etkilerinin Azaltılmasında Kanguru Bakım Modelinin Etkisi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Kılıç, M. (2001). “Dokunma ve masajın önemi”. XI. Ulusal Neonatoloji Kongre Kitabı. Samsun, s:225-234.
• Castral, T.C., Warnock, F., Leite, A.M., Haas, V.J., Scochi, C.G. (2008). “The effects of skin-to-skin contact during acute pain in preterm newborns”. Eur J Pain, 12(4):464-71.
• Gray, L., Watt, L., Blass, E.M. (2000). “Skin to skin contact is analgesic in healthy newborns”. Pediatrics, 105(1):14.
• Leite, A.M., Linhares, M.B., Lander, J., Castral, T.C., Santos, C.B., Silvan Scochi, C.G. (2009). “Effects of breastfeeding on pain relief in full-term newborns”. Clin J Pain, 25(9):827-32.
• Liaw, J.J., Zeng, W.P., Yang, L., Yuh, Y.S., Yin, T., Yang, M.H. (2011). “Nonnutritive sucking and oral sucrose relieve neonatal pain during intramuscular injection of hepatitis vaccine”. J Pain Symptom Manage, 42(6):918-30.
• Liaw, J.J., Yang, L., Wang, K., Chen, C.M., Chang, Y.C., Yin, T. (2012). “Non-nutritive sucking and facilitated tucking relieve preterm infant pain during heel-stick procedures: a prospective, randomised controlled crossover trial”. Int J Nurs Stud, 49(3):300-9.
• Bialoskurski, M. (1999). “The nature of attachment in a neonatal intensive care unit”. JPNN, 13(1): 66-77.
• Schmücker, G., Brisch, K.H., Kohntop, B. (2005). The influence of prematurity, maternal anxiety, and infants’ neurobiological risk on mother-infant interactions. Infant Ment Health, 26(5):423-41.
• Wigert, H., Johannson, R., Berg, M., Hellströ, A.L. (2006). “Mothers’ experiences of having their newborn child in a neonatal intensive care unit”. Scandinavian J Caring Sciences, 20:35-41.
• Kuzucu, Y. (2011). “Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Etkisi”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35):79-89.