15-49 YAŞ GRUBU KADINLARDA AİLE İÇİ ŞİDDET SIKLIĞI VE ŞİDDETİN DEPRESYONA ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 10, 30.06.2017

Ayşe Akalın , Çiğdem Arıkan

Öz

Araştırma, 15-49 yaş grubu kadınlarda aile içi şiddet sıklığı ve şiddetin depresyona olan etkisinin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. 

Çalışma Mart - Nisan 2009’da Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması/Ankara merkezinde yürütülmüştür. Çalışmanın evrenini 15–49 yaş grubundaki evli 12.510 kadın oluşturmuş olup örneklem büyüklüğü 200 evli kadın olarak belirlenmiştir. Verilerin toplanmasında; Anket Formu ve Beck Depresyon Envanteri kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Kruskal Wallis testi,  Mann-Whitney U testi ve regresyon analizleri kullanılmıştır. 

Çalışmada kadınların %61’inin eşi tarafından şiddete maruz kaldığı, şiddete uğrayan kadınların %50,0’ının sözel, %32,8’inin fiziksel, %10,7’sinin ekonomik ve %6,5’inin cinsel şiddete maruz kaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, eğitim ve gelir düzeyi düşük olan gruplarda aile içi şiddetinin daha sık ve aile içi şiddet yaşayanlarda depresif belirti görülme oranının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Lojistik regresyon analizine göre; geniş ailede yaşayan, aile içi şiddet öyküsü olan, sözel şiddet yaşayan ve aile içi şiddete yönelik destek almayan kadınlarda depresif belirti yaşama oranı artmaktadır (p<0,05). 

Aile içi şiddetin kadınların depresif belirti yaşamaları üzerine önemli bir etkisi bulunmaktadır. Bu kapsamda, aile içi şiddetin önlenmesi, koruyucu önlemlerin alınması ve ilişkili depresif semptomların azaltılması için multidisipliner yaklaşım gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Aile İçi Şiddet, Depresyon

Kaynakça

• World Health Organization (2013). Global and regional estimates of violence againist women prevalence and health effects of intimate partner violence and non-partner sexual violence. Geneva. Erişim: 15 Mayıs 2016, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85239/1/9789241564625_eng.pdf?ua=1
• Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü (2014). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması. Ankara. Erişim: 10 Mayıs 2016, http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data/542a8e86369dc31550b3ac33/ana_rapor_mizan_1.pdf.
• Arıkan, Ç. (2011). Aile içi şiddet: İstismar ve ihmale yönelik sosyal hizmet müdahalesi, Sosyal dışlanma ve aile: Sosyal hizmet müdahalelerinde güçlendirme yaklaşımı Ed. Y. Özkan. Ankara: Maya Akademi: 31-49.
• Arıkan, Ç., Mavili-Aktaş. A., (2008). “Türkiye’de Kadın Sağlığını Etkileyen Sosyo-ekonomik Faktörler ve Yoksulluk”. Aile ve Toplum, 10(4):65-72.
• Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü (2008). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması. Ankara. Erişim: 10 Mayıs 2016 http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TKAA2008-AnaRapor.pdf
• Kim, J., Lee, J. (2013). “Prospective Study on the Reciprocal Relationship Between Intimate Partner Violence and Depression among Women in Korea”. Social Science Medicine, 99:42-48.
• Stewart, D. E., Vigod., S., Riazantseva, E. (2016). “New Developments in Intimate Partner Violence and Management of it’s Mental Health Sequelae”. Current Psychiatry Reports, 18(1). DOI 10.1007/s11920-015 0644-3.
• Jacobsen, K. H., Gaffney, K. F., Kodadek, M. P., Sharps, P. W., Bullock, L. C. (2016). “Predictors of Depression Symptoms among Low-income Women Exposed to Perinatal Intimate Partner Violence. Community Mental Health Journal, 52(6): 683-690.
• Coker, A. L., Davis, K. E., Arias, I., Desai, S., Sanderson, M., Brandt, H.M., et al. (2002). “Physical and Mental Health Effects of Intimate Partner Violence for Men and Women”. American Journal of Preventive Medicine, 23(4): 260-268.
• Sevi, Ü., Kavlak, O., Yanıkkerem, E. (2007). “Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri ve Sağlık Çalışanlarının Rolü. Kadın Çalışmaları Dergisi, Aile içi şiddet özel sayısı: 32-47.
• Bauer, H. M., Rodríguez, M. A., Pérez-Stable, E. J. (2000). “Prevalence and Determinants of Intimate Partner Abuse among Public Hospital Primary Care Patients”. Journal of General Internal Medicine, 15(11): 811-817.
• Dienemann, J., Boyle, E., Baker, D., Resnick, W., Wiederhorn, N., Campbell, J. (2000). Intimate Partner Abuse Among Women Diagnosed With Depression. Issues in Mental Health Nursing, 21(5): 499-513.
• Petersen, R., Gazmararian, J., Clark, K. A. (2001). Partner Violence: Implications for Health and Community Settings. Women’s Health Issues, 11(2): 116-125.
• Riggs, D. S., Caulfield, M. B., Street, A. E. (2000). “Risk for Domestic Violence Factors Associated with Perpetration and Victimization”. Journal of Clinical Psychology, 56(10): 1289-1316
• Terrazas-Carrillo, E. C., McWhirter, P. T., Martel, K. M. (2016). “Depression among Mexican Women: The Impact of Nonviolent Coercive Control, Intimate Partner Violence and Employment Status. Journal of Family Violence, 31(6): 721–734.
• Alpar, R. (2001). Hipotez Testler. Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik.3. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kayahan, B., Altıntoprak, E., Karabilgin, S., Öztürk, Ö. (2003). “15-49 Yaş Arasındaki Kadınlarda Depresyon Prevalansı ve Depresyon Şiddeti ile Risk Faktörleri Arasındaki İlişki”. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4(4): 208-219.
• Çalışır, H., Dündar, E., Karaçam, Z., Altuntaş, F., Avcı, C. H. (2006). “Evli Kadınların Aile İçi Şiddet Görmelerini Etkileyen Faktörler ve Kadınların Şiddete İlişkin Bazı Özellikleri”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22(2): 71-88.
• Gözüyeşil, E., Şirin, A., Çetinkaya, S. (2008). “Gebe Kadınlarda Depresyon Durumu ve Bunu Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi”. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(9): 29-66.
• Günay, T., Giray, H., Harç, B., Köksal, B., Sarı, S. (2006). “İzmir’de Bir Gecekondu Bölgesinde Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet”. Sağlık ve Toplum, 16(3): 31–37.
• Beck, A. T., Ward, C. H., Mendelson, M., Mock, J., Erbaugh, J. (1961). “An Inventory for Measuring Depression”. Archives of General Psychiatry, 4(6): 561-571.
• Hisli, N. (1988). “Beck Depresyon Envanterinin Geçerliliği Üzerine Bir Çalışma”. Psikoloji Dergisi, 6(22), 118-122.
• Hisli, N. (1989). “Beck Depresyon Envanterinin Üniversite Öğrencileri İçin Geçerlik Güvenilirliği”. Psikoloji Dergisi, 7(23): 3-13.
• Ayrancı, Ü., Günay, Y., Ünlüoğlu, İ. (2002). “Hamilelikte aile içi eş şiddeti”. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3(2): 75-87.
• Çifçi, Ö. (2007). Yaşadıkları Şiddet Nedeniyle Sığınma Evlerine Başvuran Kadınların Umutsuzluk, Depresyon ve Üreme Sağlığı Durumlarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Gölbaşı, Z., Kelleci, M. (2006). “Kadınların Bazı Sosyodemografik ve Obstetrik Özelliklerine göre Depresyon”. Sağlık ve Toplum, 16(2): 48-53.
• Gunter, J. (2007). “Intimate Partner Violence”. Obstetrics and Gynecology Clinics of North America, 34(3): 367–388.
• Krishnan, S. (2005). “Gender Caste and Economic Inequalities and Marital Violence in Rural South India”. Health Care for Women International, 26(1): 87-99.
• Resnick, H., Acierno, R., Holmess, M., Dammeyer, M., Kilpatrick, D. (2000). “Emergency Evaluation and Intervention with Femalevictims of Rape and Other Violence”. Journal of Clinical Psychology, 56(10): 1317-1333.
• Taşçı, N. (2003). Ebelerin Aile İçinde Kadına Uygulanan Şiddete ve Şiddette Mesleki Rollerine İlişkin Tutumları. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Denizli.
• Turhan, E., Güraksın, A., İnandı, T. (2006). “Erzurum’da Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet”. Sağlık ve Toplum, 16(3): 24-30.
• Vahip, I. (2002). “Evdeki Şiddet ve Gelişimsel Boyutu: Farklı bir Açıdan Bakış”. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(4): 312-319.
• Dindaş, H., Ege., E. (2009). “Kadına Yönelik Eş Şiddetinin Sosyoekonomik Durum ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi”. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 11(3): 5-17.
• Al-Modallal., H. (2012). “Psychological Partner Violence and Women’s Vulnerability to Depression, Stress, and Anxiety”. International Journal of Mental Health Nursing, 21(6): 560–566.
• Özyurt, B. C., Deveci., A. (2011). “The Relationship between Domestic Violence and the Prevalence of Depressive Symptoms in Married Women between 15 and 49 Years of Age in a Rural Area of Manisa, Turkey”. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(1): 10-16.
• Devries, K. M., Mak, J. Y., Bacchus, L. J., Child, J. C., Falder, G., Petzold, M. et al. (2013). “Intimate Partner Violence and Incident Depressive Symptoms and Suicide Attempts: A Systematic Review of Longitudinal Studies. PLos Medicine, 10(5): e1001439.
• Keita, G. P. (2007). “Psychosocial and Cultural Contributions to Depression in women: Considerations for Women Midlife and Beyond”. Journal of Managed Care Pharmacy, 13(9): 12-15.
• Beydoun, H. A., Beydoun, M. A., Kaufman, J. S., Lo, B., Zonderman, A. B. (2012). “Intimate Partner Violence against Adult Women and its Association with Major Depressive Disorder, Depressive Symptoms and Postpartum Depression: A Systematic Review and Meta-analysis”. Social Science and Medicine, 75(6): 959–975.
• Krause, E. D., Kaltman, S., Goodman, L., Dutton, M. A. (2006). “Role of Distinct PTSD Symptoms in Intimate Partner Reabuse: A Prospective Study”. Journal of Traumatic Stres, 19(4): 507-516.
• Lehrer, J. A., Buka, S., Gortmaker, S., Shrier, L. A. (2006). “Depressive Symptomatology as a Predictor of Exposure to Intimate Partner Violence Among US Female Adolescents and Young Adults”. Archives of Pediatrics Adolescent Medicine, 160(3): 270-276.