Fundal Bası Uygulamasının Maternal ve Fetal Sağlık Üzerine Etkisi ve Bu Uygulamada Sağlık Profesyonellerinin Sorumlulukları

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 86 - 92, 30.09.2018

Songül Aktaş , Ruveyde Aydın

Öz

Bu
derlemede amaç, doğumun ikinci evresinde uygulanan  fundal basının maternal ve fetal sağlık
üzerine etkisini incelemek ve bu uygulamaya yönelik sağlık profesyonellerinin
sorumluluklarını ortaya koymaktır.  Konu
ile ilgili  veriler; Pubmed, Cochrane, Scopus, Yök Tez ve
Google Akademi veri tabanlardan elde edilmiştir. Bu veri tabanlarına  fundal bası, doğumda geleneksel uygulamalar,  maternal sağlık, fetal sağlık  ”gibi anahtar kelimeler yazılarak literatür taraması  yapılmıştır.  Fundal bası; doğumun ikinci evresinin süresini  kısaltmak ve doğumun hızlandırılmasına
yardımcı olmak için uterusun en üst kısmı olan fundusa  basınç 
uygulanmasıdır. Kanıt
temelli olmayan bu uygulama gelişmiş ülkelerde müdahaleli doğumlarda
uygulanırken, gelişmekte olan ülkelerde ise neredeyse rutin olarak  uygulanmaktadır. Fundal bası sıklıkla uygulayıcının önkolu, dirseği,
elinin  ucu, avuç içi  ile nadir olarak ta  özel bir kemerle  uygulanmaktadır.  Bu uygulama ebeler, doğum hekimleri ve sağlık
personeli olmayan bireyler tarafından yaygın 
kullanılmasına  rağmen,
mediko-legal sebeplerle  resmi kayıtlarda
yeterince yer almamaktadır.  Fundal bası
uygulamasının  maternal ve fetal sağlık
üzerine olumsuz etkileri bulunmaktadır. Maternal sağlığı;  ağrı, yorgunluk, uterus rüptürü, postpartum
hemoraji, disparoni gibi fiziksel;     korku, posttravmatik stres bozukluğu, postpartum
depresyon gibi psikolojik yönden 
olumsuz  etkilemektedir. Ayrıca uygulamanın sert düzeyde yapılması,  annelerin 
doğumunu olumsuz ve  travmatik
algılanmasına neden olabilmektedir. Bu uygulama 
fetal distres, fetal kırıklar, fetal beyin ve brakiyal pleksus
hasarı, hipoksi, asidoz ve düşük apgar skoru vb. gibi  etkileriyle fetal sağlığı da olumsuz
etkilemektedir. Sağlık profesyonellerinin; 
kanıt temelli olmayan  bu
uygulamanın yapılmaması, rutin uygulama olmadığı konusunda kadın / aileleri
bilgilendirme ve onların haklarını savunma konularında  sorumlulukları vardır.  Fundal bası
uygulaması;  fiziksel ve  ruhsal etkileriyle hem maternal hem de  fetal sağlığı 
olumsuz etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Fundal Bası Uygulaması, Vajinal Doğum, Maternal Sağlık, Fetal Sağlık, Olumsuz Doğum Deneyimi

Kaynakça

• 1. Verheijen EC, Raven JH, Hofmeyr GJ. (2006). “Fundal pressure for shortening the second stage of labour (Protocol)”. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2006, CD006067. DOI: 10.1002/14651858.CD006067.
• 2. Başgöl Ş, Beji N. K. (2015). “Doğum eyleminin birinci evresinde sık yapılan uygulamalar ve kanıta dayalı yaklaşım”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5: 32-39.
• 3. Api O, Balcin ME, Ugurel V, Api M, Turan C, Unal O (2009). “The effect of uterine fundal pressure on the duration of the second stage of labor: A randomized controlled trial”. Acta Obstet Gynecol Scand, 88: 320–324.
• 4. Moiety F. M. S, Azzam A. Z. (2014). “Fundal pressure during the second stage of labor in a tertiary obstetric center: a prospective analysis”. Journal of Obstetrics and Gynaecology Research, 40: 946-953.
• 5. Alran S. (2002). “Differences in the management and results in term delivery in nine European referral hospitals: A descriptive study”. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol, 103: 4-13.
• 6. Buhimschi CS, Buhimschi IA, Malinow AM, Kopelman JN, Weiner CP. (2002). “The effect of fundal pressure manoeuvre on intrauterine pressure in the second stage of labour”. Obstet Gynecol Surv, 57: 727-728.
• 7. Iyengar S. D, Iyengar K, Suhalka V, Agarwal K. (2009). “Comparison of domiciliary and institutional delivery-care practices in rural Rajasthan, India”. Journal of Health, Population, and Nutrition, 27: 303.
• 8. Hofmeyr G.J, Vogel J.P, Cuthbert A, Singata M. (2017). “Fundal pressure during the second stage of labour”. The Cochrane Library.
• 9. Goldman N, Geli D. (2003). “Evaluaiton of midwifery care: Results from a survey in rural Guatemala”. Soc Sci Med, 56: 685–700.
• 10. Şenol V, Ünalan D, Çetinkaya F, Öztürk Y. (2004). “Kayseri İlinde Halk Ebeliği ile İlgili Geleneksel Uygulamalar”. Klinik Gelişim, 17: 47-55.
• 11. Hasegawa J, Sekizawa A, Ishiwata I, Ikeda T, Kinoshita K. (2015). “Uterine rupture after the uterine fundal pressure maneuver”. Journal of Perinatal Medicine, 43: 785-788.
• 12. Mahendru R. (2010). “Shortening the second stage of labor?”. Journal of the Turkish German Gynecological Association, 11: 95. .
• 13. Merhi ZO, Awonuga AO. (2005). “The role of uterine fundal pressure in the management of the second stage of labor: A reappraisal”. Obstet Gynecol Surv, 60: 599–603.
• 14. Pinar S, Karaçam Z. (2017). “Applying fundal pressure in the second stage of labour and its impact on mother and infant health”. Health care for women international, 39: 110-125.
• 15. Furrer R, Schäffer L, Kimmich N, Zimmermann R, Haslinger C. (2016). “Maternal and fetal outcomes after uterine fundal pressure in spontaneous and assisted vaginal deliveries”. Journal of perinatal medicine, 44: 767-772.
• 16. Koçak YÇ, Can HÖ, Soğukpınar N. (2010). “Geleneksel Doğum Uygulamaları ve Doğum Yardımcıları”. Life Sciences, 5: 1-6.
• 17. Yıldırım G, Şahin S. A. (2014). “Halk Ebelerinin Doğum Hazırlığı Ve Eylemi Sırasındaki Uygulamalarının Modern Tıp Ve Tarihi Tıp Kaynaklarındaki Uygulamalarla Karşılaştırılması”. Milli Folklor, 26: 20-31. .
• 18. da Gama S, Viellas E, Torres J, Bastos M, Brüggemann O, Filha M, et al. (2016). "Labor and birth care by nurse with midwifery skills in Brazil". Reproductive Health, 13: 123.
• 19. Pazandeh F, Huss R, Hirst J, House A, Baghban A. A. (2015). "An evaluation of the quality of care for women with low risk pregnanacy: The use of evidence-based practice during labour and childbirth in four public hospitals in Tehran". Midwifery 31: 1045-1053.
• 20. Yalçın H. (2012). “Gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamalar (Karaman örneği)”. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 55: 19-31.
• 21. Aktaş S, Aydın R. (2017). “Annelerin doğumda fundal bası uygulamalarına yönelik deneyimlerinin incelenmesi: Karma (mixed) method çalışması”. 3. Uluslararsı, 4. Ulusal Ebelik Kongresi Kongre Kitabı, ss:097, Ankara, Türkiye.
• 22. Aktaş S. (2018). "Multigravidas’ perceptions of traumatic childbirth: Its relation to some factors, the effect of previous type of birth and experience". Medicine Sience, (in press). doi: 10.5455/medscience.2017.06.8728.
• 23. Suzuki S. (2015). “Selective uterine fundal pressure maneuver during the second stage of the first twin delivery at near term”. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, 28: 519-521.
• 24. Sydsjö G, Angerbjörn L, Palmquist S, Bladh M, Sydsjö A, Josefsson A. (2013). “Secondary fear of childbirth prolongs the time to subsequent delivery”. Acta Obstet Gynecol Scand, 92: 210-214.
• 25. Ayers S, Bond R, Bertullies S, Wijma K. (2016). “The aetiology of post-traumatic stress following childbirth: a meta-analysis and theoretical framework”. Psychological Medicine, 46: 1121-1134.
• 26. Matsuo K, Shiki Y, Yamasaki M, Shimoya K. (2009). “Use of uterine fundal pressure at vaginal delivery and risk of severe perineal laceration”. Arch Gynecol Obstet, 280: 781–786.
• 27. Sartore A, De Seta F, Maso G, Ricci G, Alberico S, Borelli M, et al. (2012). “The effects of uterine fundal pressure (Kristeller maneuver) on pelvic floor function after vaginal delivery”. Arch Gynecol Obstet, 286:1135–1139.
• 28. Tongate S, Gibbs J. D. (2010). “Nurses, physicians and disagreements about fundal pressure, how we used evidence to change practice”. Nursing for Women’s Health, 14: 137-142.
• 29. Flamm B. (2002). “Shoulder dystocia and fundal pressure: A medical legal dilemma”. American Society for Healthcare Risk Management Journal, 9–14.
• 30. Adams SS, Eberhard-Gran M, Eskild A. (2012). “Fear of childbirth and duration of labour: a study of 2206 women with intended vaginal delivery”. BJOG, 119: 1238-1246.
• 31. Bryanton J, Gagnon A, Johnston C, Hatem M. (2008). “Predictors of women’s perceptions of the childbirth experience”. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 37: 24–34.
• 32. Waldenstrom U, Hildingsson I, Ryding EL. (2006). “Antenatal fear of childbirth and its association with subsequent caesarean section and experience of childbirth”. BJOG: An International Journal of Obstetrics and Gynecology, 113: 638–646.
• 33. Berghella V, Baxter J. K, Chauhan S. P. (2008). “Evidence-based labor and delivery management”. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 199: 445-454.
• 34. Willmott L. (2014). "El Parto es Nuestro (Birth is ours) presents the final report of the campaign "Stop Kristeller: a matter of gravity". Retrieved from: http://www.elpartoesnuestro.es/ el-parto-es-nuestro-birth-ours-presents-final-report-campaign-stopkristeller-matter-gravity. Erişim 27.02.2018.
• 35. Balde M.D, Bangoura A, Sall O, Soumah A.M, Vogel J. P, Bohren M. A. (2017). “Perceptions and experiences of the mistreatment of women during childbirth in health facilities in Guinea: A qualitative study with women and service providers”. Reproductive Health, 14: 3.
• 36. Aktaş S, Pasinlioğlu, T. (2017). “Ebelere verilen empati eğitiminin postpartum dönemdeki annelerin beklentilerini karşılama, doğumu ve ebeyi algılama düzeyine etkisi”. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 14:60-65.
• 37. Sante C, Sofreco E. (2017). Sağlık Arama Davranışı Araştırması. Ankara, Turkey.
• 38. Aktaş S, Pasinlioğlu T. (2016). “Ebenin empatik iletişim becerisinin doğum eylemine ve doğum sonrası döneme etkisi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19: 38-45.
• 39. Simpson KR, Knox GE. (2001). “Fundal pressure during the second stage of labour”. Am J Maternal and Child Nursing, 26: 64-70.
• 40. Halperin O, Sarid O, Cwikel J. (2014). “A comparison of Israeli Jewish and Arab women's birth perceptions”. Midwifery, 30: 853-861.