Evaluation of Attitudes and Knowledge Levels of University Employess towards Rational Drug Use and Health Perception

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 943 - 954, 29.12.2021

Sema Çifçi , Vasfiye Bayram Değer , Nilgün Ulutaşdemir

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.944850

Cited By: 2

Öz

This survey study was aimed at determining the Rational Drug Use (RDU) behaviors and health perceptions of the staff working in a state university.
The population of this cross-sectional study consists of all the staff working in a state university in Turkey. The study sample consisted of a total of 342 staff including academicians, administrative personnel, janitors and security guards. The data were collected through an online questionnaire due to pandemic precautions. The obtained data were recorded on the SPSS version 18 program and descriptive statistics, normality tests, Mann-Whitney U Test, Kruskal-Wallis Test, and Spearman correlation were used in the analysis.
The mean age of the participants in the study were found to be 36,54±8,05. 79,2% of the participants were male. 29,2% of them had a PhD. 44,4% were academic staff working in all departments while 55,6% included administrative personnel, janitors and security guards. The RDU knowledge mean scores of the participants (35,69±5,30) were considered sufficient. It was found that factors such as personal and parental educational status, profession, socioeconomic level, family type, gender, and distance from the health center of the residence had important effects on Rational Drug Use (p<0,05). The participants' health perceptions were at moderate level (51,15±7,97). It was revealed that educational status, profession, and socioeconomic level affected the perception of health (p<0,05). To improve rational drug use and health perceptions, it is crucial to reveal the current situation, and to determine the level of knowledge and attitudes of individuals. Training, studies, and social policies aimed at promoting the perception of health and rational drug use should be made widespread.

Anahtar Kelimeler

Attitude, Perception of health, Rational drug use, University staff

Üniversite Çalışanlarının Akılcı İlaç Kullanımı ve Sağlık Algısına Yönelik Tutum ve Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Öz

Bu araştırma bir devlet üniversitesinde görev yapan personellerin Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) davranışlarının ve sağlık algılarının belirlenmesi amacı ile yapılmıştır.
Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini Türkiye’de bir devlet üniversitesinde görev yapan tüm personel oluşturmuştur. Araştırma, çalışmaya katılmayı kabul eden 342 personelle tamamlanmıştır. Araştırmanın verileri, pandemi koşullarından dolayı, çevrimiçi anket aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 18 programına kaydedilerek, analizlerde tanımlayıcı istatistikler, normallik testleri, Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis Testi ve Spearman korelasyon kullanılmıştır.
Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 36,54±8,05 olarak bulunmuştur. Bireylerin %79,2’si erkek, %29,2’si doktora mezunu, %44,7’si akademik personeldir. Bireylerin AİK bilgi puan ortalaması (35,69±5,30) yeterli düzeyde olup, Akılcı İlaç Kullanımını, eğitim durumu, anne ve baba eğitim durumu, meslek, ekonomik düzey, aile tipi, cinsiyet ve yaşadığı yerin sağlık merkezine uzaklığı gibi faktörler etkilemektedir (p<0,05). Bireylerin sağlık algısı ise orta derecede (51,15±7,97) olup sağlık algısını eğitim, meslek ve sosyoekonomik düzey etkilemektedir (p<0,05). Akılcı ilaç kullanımı ve sağlık algısı konularında önemli adımlar atılabilmesi için öncelikle bu konulardaki mevcut durumun ortaya konması, bireylerin bu konulardaki bilgi düzeyleri ve tutumlarının belirlenmesi gerekmektedir. Sağlık algısı ve İlaç kullanımı bilincinin arttırılmasına yönelik eğitimler, araştırmalar ve sosyal politikalar yaygınlaştırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Akılcı ilaç kullanımı, Sağlık algısı, Tutum, Üniversite personeli

Kaynakça

• Kayaalp, S.O. (2012). “Akılcı Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji’’. Ankara: Pelikan Yayıncılık.
• Kosovalı, B.D. ve Yıldız, H. (2019). “Yoğun Bakım Ünitesi’nde Takip Edilen Dört Yıllık Akut İntoksikasyon Olgularının Retrospektif Değerlendirilmesi’’. Turkish Journal of Intensive Care, 17 (2), 75-81.
• Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. (2021). “Akılcı İlaç Kullanımı’’. Erişim adresi: http://www.akilciilac.gov.tr/?page_ id=81. (Erişim tarihi 23.01.2021).
• WHO. (2021). “Promoting Rational Use of Medicines’’. Erişim adresi: https://www.who.int/activities/promoting-rational-use-of-medicines. (Erişim tarihi: 05.05.2021).
• Ulusoy, H.B, Sumak, T, Şahin, S. ve Gültekin, H. (2011). “Kayseri'de Pratisyen Hekimlere Verilen Groningen Modeli Akılcı İlaç Kullanımı Eğitiminin Değerlendirilmesi”. Erciyes Tıp Dergisi, 33 (4), 309-316.
• Akıcı, A, Uğurlu, M.Ü, Gönüllü, N, Oktay, Ş. ve Kalaça, S. (2002). Pratisyen “Hekimlerin Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi’’. STED, 11 (7), 253-257.
• Ekenler, Ş. ve Koçoğlu, D. (2016). “Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları’’. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3 (3), 44-55.
• Deniz, S. (2019). “Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Tutum ve Davranışların Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma’’. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22 (3), 619-632.
• Ambwani, S. and Mathur, A.K. (2006). “Rational Drug Use’’. Health Administrator, 19 (1), 5-7.
• Cengiz, Z. (2018). “Hemodiyaliz Hastalarına Sağlık İnanç Modeli Doğrultusunda Verilen Eğitimin Akılcı İlaç Kullanımı Üzerine Etkisi” (Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Özdelikara, A, Alkan, S.A. ve Mumcu, N. (2018). “Hemşirelik Öğrencilerinde Sağlık Algısı, Sağlık Anksiyetesi ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi’’. Bakırköy Tıp Dergisi, 4 (3), 275-282.
• Açıksöz, S, Uzun, Ş. ve Arslan, F. (2013). “Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlık Algısı İle Sağlığı Geliştirme Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’. Gülhane Tıp Dergisi, 55 (3), e181-e187.
• Whitehead, D. (2005). “Health-Promoting Hospitals: The Role and Function of Nursing’’. J Clin Nurs,14 (1), 20-27.
• Tuğut, N. ve Bekar, M. (2008). “Üniversite Öğrencilerinin Sağlığı Algılama Durumları İle Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişki’’. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 11 (3), 17-26.
• Demirtaş, Z, Dağtekin, G, Sağlan, R, Alaiye, M, Önsüz, M.F, Işıklı, B, Kılıç, F.S. ve Metintaş, S. (2018). “Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeği Geçerlilik ve Güvenilirliği’’. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3 (3), 37-46.
• Kadıoğlu, H. ve Yıldız, A. (2012). “Sağlık Algısı Ölçeği'nin Türkçe Çevriminin Geçerlilik ve Güvenilirliği”. Türkiye Klinikleri Tip Bilimleri Dergisi, 2012, 32 (1), 47-53.
• Ulupınar, S. ve Akıcı, A. (2015). “Hemşirelik Uygulamalarında Akılcı İlaç Kullanımı’’. Türkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics, 3 (1), 84-93.
• Yapıcı, G. Balıkçı, S. ve Uğur, Ö. (2011). “Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuranların İlaç Kullanımı Konusundaki Tutum ve Davranışları”. Dicle Tıp Dergisi, 38 (4), 458-465.
• Özçelikay, G. (2001). “Akılcı İlaç Kullanımı Üzerinde Bir Pilot Çalışma”. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30 (2), 9-18.
• MacCannell, T, Perz, J.F, Srinivasan, A. and Schaefer, M.K. (2010). “Bacterial and Parasitic Infections Associated with Extrinsically Contaminated Injectable Medications, United States 1999-2009.’’ In Fifth Decennial International Conference on Healthcare-Associated Infections, 1, 18-22.
• Aksoy, A. (2012). “Üniversite Öğrencilerinin İlaç Kullanımına Yönelik Tutumları’’. Vocational Education, 7 (4), 43-51.
• Bayrak, N.Y. (2018). Dahiliye Kliniklerinde Yatan Hastaların Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda Bilgi ve Davranışlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Peköz, Ö. (2018). Araştırma Görevlilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Tutum ve Davranışları (Tıpta Uzmanlık Tezi), İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, İzmir.
• Kurt, O, Oğuzöncül, A, Deveci, S.E. ve Pirinçci, E. (2020). “Bir Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi”. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5 (1), 62-72
• Ercan, T. ve Biçer, D.F. (2019). “The Evaluation of the Factors Affecting the Knowledge Levels and Behaviors of Consumers for Rational Drug Use: Example of Sivas”. Business & Management Studies: An International Journal, 7 (2), 998-1021.
• Özkan, Ş. ve Aca, Z. (2018). “Akılcı İlaç Kullanımında Sağlıklı Yaşam Becerilerinin Etkisi’’. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 10 (2), 273-288.
• Özdelikara, A, Alkan, S.A. ve Mumcu, N. (2018). “Hemşirelik Öğrencilerinde Sağlık Algısı, Sağlık Anksiyetesi ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi”. Bakırköy Tıp Dergisi, 14 (3), 275-282.
• Kolaç, N, Balcı, A.S, Şişman, F.N, Ataçer, B.E. ve Dinçer, S. (2018). “Fabrika Çalışanlarında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı ve Sağlık Algısı”. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 267-274.
• Çaka, S.Y, Topal, S, Suzan, Ö.K, Çınar, N. ve Altınkaynak, S. (2017). “Hemşirelik Öğrencilerin Sağlık Algısı İle Özgüvenleri Arasındaki İlişki’’. Journal of Human Rhythm, 3 (4), 198-203.
• Çapık, C. (2006). Yoksul ve Yoksul Olmayan Kadınlarda Sağlık Algısını Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi (Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Vissandjee, B, Desmeules, M, Cao, Z. and Abdool, S. (2004). “Integrating Socio-Economic Determinants of Canadian Women's Health’’. BMC Women's Health, 4 (1), 1-12.
• Ahmad, K, Jafar, T.H. and Chaturvedi, N. (2005). “Self-Rated Health in Pakistan: Results of A National Health Survey’’. BMC Public Health, 5 (1), 1-7.
• Belek, İ. (2004). “Sosyoekonomik Konumda ve Sağlıkta Sınıfsal Eşitsizlikler: Antalya’da Beş Yıllık Bir Araştırma’’. Ankara: Turkish Medical Association Publications.
• McMahon, C. and Mckay, A. (2006). “Inequalities in Perceived Health 2003’’. Erişim adresi: http://www.public health.ie/index.asp?locID=106&docID=451. (Erişim tarihi: 05.05.2021).
• Artazcoz, L, Borrell, C, Benach, J, Cortès, I. and Rohlfs, I. (2004). “Women, Family Demands and Health: The Importance of Employment Status and Socio-Economic Position’’. Social Science & Medicine, 59 (2), 263-274.
• Ohta, A. (1998). “Differences in Lifestyle and Perceived Health in Different Occupations in A Community’’. Journal of Occupational Health, 40 (4), 325-333.
• Goldberg, P, Guéguen, A, Schmaus, A, Nakache, J.P. and Goldberg, M. (2001). “Longitudinal Study of Associations between Perceived Health Status and Self-Reported Diseases in the French Gazel Cohort”. Journal of Epidemiology & Community Health, 55 (4), 233-238.
• Iancu, I, Horesh, N, Lepkifker, E. and Drory, Y. (2003). “An Epidemiological Study of Depressive Symptomatology among Israeli Adults: Prevalence of Depressive Symptoms and Demographic Risk Factors”. Isr J Psychiatry Relat Sci, 40 (2), 82-89.