Ön Lisans İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Mevcut Durumunun Analizine Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 724 - 739, 29.12.2021

Hasan Tuna Hikmet Karaçam

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.957870

Öz

İş sağlığı ve güvenliği çok disiplinli (mühendislik, kimya, fizik, hukuk, tıp vb.) bir bilim dalıdır. İş sağlığı ve güvenliği alanında farklı görevlerde ve farklı bilgi, beceri, yetenek düzeylerinde çalışacak nitelikli eleman eksikliği bulunmaktadır. Bu ihtiyacın büyüklüğünden kaynaklı birçok vakıf ve devlet üniversitesinde iş sağlığı ve güvenliği ön lisans programları açılmıştır. Ön lisans program sayısındaki bu artış bazı sıkıntıları da beraberinde getirmiştir.
Bu araştırmada, Türkiye’deki ön lisans iş sağlığı ve güvenliği programları incelenerek çeşitlilik gösteren programlar arasında bir birlikteliğin var olup olmadığı ve ön lisans eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Türkiye’deki 78 iş sağlığı ve güvenliği ön lisans programının ders planı ve ders içeriği, internet verilerine dayanılarak incelenmiştir.
İş sağlığı ve güvenliği ön lisans programları değerlendirildiğinde standart bir uygulama bulunmadığı saptanmıştır. Araştırmada farklı ders adları, farklı krediler ve farklı dönemlerde okutulan derslerle karşılaşılmıştır. Programlar arası bir birliktelik değil dağınıklık ve kopukluk olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, ön lisans iş sağlığı ve güvenliği eğitiminde bir standart olması gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ders Programı, İş Sağlığı ve Güvenliği, Ön Lisans Programı

A Study on the Analysis of the Current Situation of Associate Degree Occupational Health and Safety Education

Öz

Occupational health and safety is a multidisciplinary (engineering, chemistry, physics, law, medicine, etc.) discipline. In the field of occupational health and safety, there is a shortage of qualified personnel to work in different roles and at different levels of knowledge, skills and abilities. Occupational health and safety associate degree programs have been opened in many foundation and state universities due to the magnitude of this need. This increase in the number of associate degree programs has brought some problems.
In this research, it is aimed to determine whether there is a co-existence between the various programs and the current status of the associate degree education by examining the associate degree occupational health and safety programs in Turkey. For this purpose, the lesson plan and course content of 78 occupational health and safety associate degree programs in Turkey were examined based on internet data.
When occupational health and safety associate degree programs were evaluated, it was determined that there was no standard practice. In the research, different course names, different credits and courses taught in different periods were encountered. It has been determined that there is not a unity between the programs, but a disorganization and disconnection. As a result of this research, it has emerged that there should be a standard in associate degree occupational health and safety education.

Anahtar Kelimeler

Syllabus, Occupational Health and Safety, Associate Degree Program

Kaynakça

• Gerek, N. (2008). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi AÖF Yayını.
• Coşkun, B. (2007). Türkiye’de İşçi ve İşverenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısında Görev ve Sorumlulukları. (Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, F. (2009). Avrupa Birliği ve Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği: Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Etkinlik Düzeyinin Ölçülmesi. (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Raporu (2015). Erişim adresi: https://mmo.org.tr/sites/default/files/gonderi_dosya_ekleri/c819fd7f01dd438_ek_0.pdf (Erişim tarihi:15.2.2020).
• Ulutaşdemir, N. ve Tuna, H. (2019). “Analysis of Occupational Health and Safety Programs in Associate, Undergraduate and Graduate Degree (The Sample of Turkey’s Seven Regions)”. Journal of the International Scientific Research, 4 (1), 66-80.
• Yıldırım, E. (2010). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinde Eğitimin Rolü ve İşgörenlerin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Eğitimi Konusundaki Bilinç Düzeylerini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bilir, N. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Profili Türkiye. Erişim adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/ medias/4578/kitap09.pdf (Erişim tarihi:15.02.2020).
• Ekmekçi, Ö. (2006). “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin Usul ve Esasları”. Mercek Dergisi, 41, 100-107.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. (2012). 28339, Tarih: 30/06/2012
• İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik. (2012). 28512, 29/12/2012.
• Ceylan, H. (2012). “Türkiye’deki İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Electronic Journal of Vocational Colleges, 22, 94-104.
• Arıkan, R. ve Sarı, Y.D. (2017). Milli Eğitimde İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/3356635-Milli-egitimde-is-sagligi-ve-guvenliginin-onemi-rafet-arikan-yasin-dursun-sari-atilim-universitesi-muhendislik-fakultesi-incek-ankara.html (Erişim tarihi: 15.02.2020).
• Sivrikaya, O. (2016). “Türkiye’de Yükseköğretim Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminde Güncel Durum”. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6 (2), 151-162.
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (2018). Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu. Erişim adresi: https://www.osym.gov.tr/TR,15240/2018-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html (Erişim tarihi: 02.01.2019).
• YÖK İstatistik (2020). https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim tarihi: 12.01.2020).
• Çiçek, H, Demirel, M. ve Onat, O.K. (2010). “İşletmelerin Web Sitelerinin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Araştırma: Burdur İli Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 187-206.
• Zaif, F. ve Ayanoğlu, Y. (2007). “Muhasebe Eğitiminde Kalitenin Arttırılmasında Ders Programlarının Önemi: Türkiye’de Bir İnceleme”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (1), 115-136.
• Sezen, T.S. (2018). Gastronomi Eğitiminin Mevcut Durumunun Analizine Yönelik Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Görkem, H. (2013). Türkiye Üniversiteleri Maliye Bölümlerinin Bologna Süreci Çerçevesinde Değerlendirilmesi. (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kardaş, K. (2020). Turizm Rehberliği Bölümleri İçin Araştırma ve Müfredat Kapsam Önerisi. (Yüksek Lisans Tezi), Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Türten Kaymaz, T, Şimşek Çetinkaya, Ş, Bakır, E, Üzar Özçetin, Y.S, Gül, Ş, Ercan Şahin, N, Uslu Şahan, F, Başaran S. ve Tunçbilek, Z. (2017). “Türkiye’deki Hemşirelik Lisans Programlarının Web Sayfalarında Bologna Sürecinin Yansımaları”. Journal of Higher Education and Science, 7 (1), 91-97.
• Sağlam, M, Vardar Yağlı, N, Çakmak, A, Avcu, F, Turgut, E, Harput, G, Güney, H, Ateş Numanoğlu, E, Gür, G, Kara, Ö, Ülger, Ö, Aksu Yıldırım, S. ve Karaduman, A. (2015). “Bologna Sürecine Dayalı Örnek İnceleme: Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümlerinde Seçmeli Ders Oranı”. 17-18 Eylül 2015 I. Bologna Süreci Araştırmaları Kongresi (103-107), Ankara.
• Kavak, Y, Seferoğlu, S.S, Atalay Kabasakal, K, Şen, Z. ve Uludağ, G. (2015). “Eğitim Alanındaki Değişimler ve Hukuk Öğretimi: Bologna Süreci’ne Dayalı Örnek İnceleme”. Journal of Higher Education and Science, 5 (1), 1-13.
• Dalkılıç, S. (2015). Sağlık Kurumları İşletmeciliği Lisans Programlarının Müfredatlarının İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erdurak, Y. (2016). Türkiye’de Sosyal Hizmet Bölümleri Müfredat Programlarının Analizi. (Yüksek Lisans Tezi), Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Duman, S.N. (2019). Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitiminde Öğretmenlik Meslek Bilgisi Derslerinin Değerlendirilmesi. (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Turkaya, A. (2013). Ülkemizde Sektörel Gereksinimler Ekseninde Meslek Yüksekokulları Grafik Tasarımı Programları. (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuzmayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Yükseköğretim Kurulu. (2010). Yükseköğretimde Yeniden Yapılanma: 66 Soruda Bologna Süreci Uygulamaları. Erişim adresi:https://uluslararasi.yok.gov.tr/Documents/yay%C4%B1nlar/yuksekogretimde_yeniden_yapilanma_66_soruda_bologna_2010.pdf (Erişim tarihi: 12.03.2020).
• Eurydice (2010). Türk eğitim sisteminin örgütlenmesi 2008/09. Erişim adresi: http://eacea.ec.europa.eu/education/ eurydice/documents/eurybase/eurybase_full_reports/TR_TR.pdf (Erişim tarihi: 05.07.2020).
• Gülcan, M.G. (2010). Avrupa Birliği ve Eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
• Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. (2008). Seçmeli Derslerin Seçim Kriterlerinin Değerlendirilmesi Araştırması. Ankara
• Kuzgun, K, Sevim, S.A, Ersever, H, Akbalık, G, Pişkin, M. ve Hamamcı, Z. (1997). “Öğrencilerin Akademik Danışmanlarından Bekledikleri Görevler ve Danışmanların Görev Algıları”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 30 (1), 27-43.
• Terzi, S, Kıymetli Şen, İ. ve Solak, B. (2013). “Bologna Sürecinin Muhasebe Eğitimine Etkisi: Üniversitelerin İşletme Bölümlerinin Ders Programları Üzerine Bir İnceleme”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 83-99.
• Kaplanvural, S. (2018). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İş Sağlığı ve Güvenliği Programı İçin Eski ve Yeni Müfredatın Karşılaştırılması (Bir Vakıf Üniversitesi Örneği). (Yüksek Lisans Tezi), Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.