Investigation of the Relationship Between Quality of Life and Self-Care Management in Hypertension Patient

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 1072 - 1085, 26.09.2023

Murat Runa , Arzu Bahar

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1224644

Cited By: 1

Öz

The research was conducted as a descriptive and correlational study to examine the relationship between the quality of life and self-care management of patients diagnosed with hypertension. Research data were collected between 01.05.2022 and 01.08.2022. In the study, patient identification form, SF-36 Quality of Life Scale (SF-36-QLS), Self-Care Management Scale were used as data collection tools. The data of the study were analyzed in SPSS 24.0 program and frequency, percentages, one-way analysis of variance, independent groups t-test and Pearson correlation analysis were used to analyze the data. It was determinend that patients with hypertension included in the study scored 77.55±5.98 points from the physical function subscale, 64.91±1.02 points from the physical role difficulty subscale, 54.84±1.51 points from the pain subscale, and 50.84±2.87 points from general health subscale of the SF-36-QLS. In the study, it was found that the overall score on the Self-Care Management Scale (SCMS) was 90.98±9.49, self-protection subscale was 43.24±4.14, and the social protection subscale was 47.73±9.59. It was determined that there was a negative and positive relationship between many sub-dimensions of the patients' quality of life and the general point average of the self-care management scale, self-protection and social protection dimensions. In line with these results, it was recommended that nurses working with hypertensive patient groups should periodically evaluate the patients' self-care power and quality of life, and teach the patients skills such as blood pressure monitoring, diet, and exercise at home.

Anahtar Kelimeler

Hypertension, Self-care agency, Disease management, Life quality

Hipertansiyon Hastalarında Yaşam Kalitesi ve Öz Bakım Yönetimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Araştırma hipertansiyonu olan hastaların yaşam kalitesi ve öz bakım yönetimi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde bir çalışma olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın verileri 01.05.2022-01.08.2022 tarihleri arasında toplandı. Araştırmada, veri toplama aracı olarak hasta tanıtım formu, SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği (SF-36-YKÖ) ve Öz Bakım Yönetimi Ölçeği (ÖBYÖ) kullanıldı. Araştırmanın verileri SPSS 24.0 programında analiz edilerek verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzdeler, tek yönlü varyans analizi, bağımsız gruplar t testi ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı. Araştırmaya dahil edilen hipertansiyonlu hastaların SF-36 YKÖ fiziksel fonksiyon alt boyutundan 77,55±5,98, fiziksel rol güçlüğü alt boyutundan 64,91±1,02, ağrı alt boyutundan 54,84±1,51 ve genel sağlık alt boyutundan 50,84±2,87 puan aldıkları belirlendi. Çalışmada hastaların ÖBYÖ genel puan ortalamasının 90,98±9,49, öz koruma alt boyutunun 43,24±4,14 ve sosyal koruma alt boyutunun ise 47,73±9,59 puan olduğu bulundu. Hastaların yaşam kalitesinin birçok alt boyutu ve ÖBYÖ genel puan ortalaması ile öz koruma ve sosyal koruma boyutları arasında negatif ve pozitif yönlü ilişki olduğu saptandı. Bu sonuçlar doğrultusunda hipertansif hasta gruplarıyla çalışan hemşirelerin belirli aralıklarla hastaların öz bakım gücü ve yaşam kalitesi düzeylerini değerlendirmeleri ve hastalara evde kan basıncı takibi, diyet, egzersiz gibi becerileri öğretmeleri önerildi.

Anahtar Kelimeler

Hipertansiyon, Öz bakım gücü, Hastalık yönetimi, yaşam kalitesi

Kaynakça

• 1. Hacıhasanoğlu, A.R. (2015). “Hipertansiyonda Tedaviye Uyum ve Öz Bakım Yönetimi”. Journal of Cardiovascular Nursing, 6 (11), 151-159.
• 2. Öksüz, E. (2004). “Hipertansiyonda Klinik Değerlendirme ve İlaç Dışı Tedavi.” STED,13 (3), 99-104.
• 3. Casey, G. (2004). “Hypertension Nurses Quide to Management”. Nursing Standart Essentials Guide, 18 (31), 15-18.
• 4. Li, W, Liu, L, Puente, J.G, Li, Y, Jiang, X, Jin, S, Chen, C. (2005). “Hypertension and Health Related Quality of Life: An Epidemiological Study in Patients Attending Hospital Clinics in China”. Journal of Hypertension, 23, 1667–1676. https://doi.org/01.hjh.0000174971.64589.39.
• 5. Aşık, M, Aydoğdu, A, Bayram, F, Bilen, H, Can, S, Cesur, M, Çakır, İ, Dikbaş, O, Elbüken, G, Ilıksu Gözü, H, Haymana, C, Kılıçlı, F, Küçüksaraç Kıyıcı, S, Meriç, C, Özkan, Ç, Özkaya, M, Sabuncu, T, Sancak, S, Sönmez, A, Şahin, İ, Tütüncüoğlu, P, Ukinç K, Usluoğulları, A, Üçler, R ve Yılmaz, M. (2019). “Hipertansiyon Tanı ve Tedavi Kılavuzu”. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği 1. Baskı, Ankara. 1-22
• 6. Cohen, J.D. (2009). “Hypertension Epidemiology and Economic Burden: Refining Risk Assessment to Lower Costs”. Managed Care, 18 (10), 51-58.
• 7. Busari, O, Olanrewaju, Desalu, O.O, Opadijo O.G, Jimoh, Ak, Agboola, SM, Busari and O.E, Olalekan, O.(2010). “Impact of Patients’ Knowledge, Attitude and Practices on Hypertension On Compliance with Antihypertensive Drugs in A Resource-Poor Setting” . TAF Preventive Medicine Bulletin, 9 (2), 87-92.
• 8. Doğan, M.D, Tosun, E. ve Tek, A.D. (2018). “Kardiyak Hastalıkta Hastalık Algısı, Yaşam Kalitesi, Öz Bakım Yönetimi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (3), 33-40.
• 9. Atan G. ve Karabulutlu E. (2016). “Esansiyel Hipertansiyonu Olan Hastaların Yaşam Biçimi, Yaşam Kalitesi ve Tedaviye Uyumunun İncelenmesi”. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 8 (1), 17-25
• 10. Emre N, Edirne, T, Özşahin, A, Çoban, N ve Yanık, A. (2020). “Hipertansiyon Hastalarında İlaç Tedavisine Uyumun Yaşam Kalitesi ve Sağlık Algısıyla İlişkisi”. Turkish Journal Of Family Medicine and Primary Care, 14 (3), 436-442.
• 11. Avdal, E.Ü. ve Kızılcı, S. (2010). “DM ve Öz Bakım Eksikliği Hemşirelik Teorisinin Kavram Analizi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3 (3), 164-68
• 12. Alemdar, H. ve Pakyüz, S.Ç. (2015). “Hemodiyaliz Hastalarında Öz Bakım Gücünün Yaşam Kalitesine Etkisinin Değerlendirilmesi”. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 10 (2), 19-30.
• 13. Erci, B, Elibol, M. ve Aktürk, Ü. (2018). “Hipertansiyon Hastalarının Tedaviye Uyumunu ve Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi”. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 26 (2), 79-92.
• 14. Ergin, A, Hatipoğlu, C, Bozkurt A.İ, Bostancı, M, Atak, B.M, Kısaoğlu, S, Parasız, S, Kaygısız, H, Çınarlık, A. ve Karasu, E. (2011). “Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Yaşam Doyumu ve Öz Bakım Gücü Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler”. Pamukkale Tıp Dergisi, 4 (3), 44-55.
• 15. Karadut, P, Aşılar, R. ve Yıldırım, A. (2013). “Diyabetli Hastaların Öz Bakım Gücü ve Algıladıkları Sosyal Desteğin Değerlendirilmesi”. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 14 (1), 1.
• 16. Özdelikara, A, Taştan, A. ve Atasayar, B.Ş. (2020). “Kardiyak Hastalıklarda Öz Bakım Yönetimi ve Uyumun Değerlendirilmesi”. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (1), 42-49.
• 17. Jones, L.C. (2001). “Measuring Guarding as A Self-Care Management Process in Chronic İllness”. The Scmp-G. Strickland Ol, Dilorio C. Editörler. Measurement of Nursing Outcomes. New York: Springer Publishing Company, 150-158.
• 18. Hançerlioğlu, S. ve Aykar, F.Ş. (2018). “Kardiyak Hastalıklarda Öz Bakım Yönetimi Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması, Geçerlik ve Güvenirliği”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (1), 175-183.
• 19. Ware, Jr, J.E. ve Sherbourne, C.D. (1992). “The Mos 36-Item Short-Form Health Survey (Sf-36): I. Conceptual Framework And Item Selection”. Medical Care, 6, 473-483.
• 20. Pınar, R. (1995). “Sağlık Araştırmalarında Yeni Bir Kavram: Yaşam Kalitesi, Bir Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Kronik Hastalarda Geçerlik ve Güvenirliğinin Sınanması”. Hemşirelik Bülteni, 9, 85–95.
• 21. Arpacı, M., Kardeşoğlu, E., Yiğiner, Ö., Özmen, N., Cingözbay, B.Y. ve Cebeci, B.S. (2008). “Sosyoekonomik düzeyi farklı bölgelerde bulunan iki sağlık ocağında takip edilen HT hastalarının tedaviye uyum süreci ve değişik özelliklerinin karşılaştırılması”. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni; 7 (4), 333-338
• 22. Bahar, A.(2011).“Hipertansiyonu Olan Hastalarının Öz Bakım Gücünün Belirlenmesi”. Hemşirelik Forumu, 8 (1), 18-23
• 23. Wenger, N.K, Arnold, A, Merz, C.N.B. et al. (2018). “Hypertension Across A Woman’s Life Cycle”. Journal of The American College of Cardiology, 71 (16), 1797-1813. https://doi.org/ 10.1016/j.jacc.2018.02.033
• 24. Göçgeldi, E, Babayiğit, M.A, Hassoy, H, Açıkel, C.H, Taşçı, İ. ve Ceylan, S. (2008). “Hipertansiyon Tanısı Almış Hastaların Algıladıkları Yaşam Kalitesi Düzeyinin ve Etki Eden Faktörlerin Değerlendirilmesi”. Gülhane Tıp Dergisi, 50, 172–179
• 25. Dalak, H. (2010). Esansiyel Hipertansiyonu Olan Bireylerde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ile Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• 26. Bostancı, Ş. (2019). “Hipertansiyon Hastalarında Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi”. Yüksek Lisans Tezi. T.C. Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Bursa.
• 27. Sengul, A, Akpolat T, Erdem, Y, Derici U, Arici, M, Sindel, S, Karatan, O, Turgan, Ç, Hasanoğlu, E, Caglar, S. ve Erturk, S. (2016). “Changes in Hypertension Prevalence, Awareness, Treatment, and Control Rates in Turkey From 2003 to 2012”. Journal of Hypertension, 34 (6), 1208–1217.
• 28. Odusola, A, O, Nelissen, H., Hendriks, M., Schultsz, C., Wit, F., Bolarinwa, O., A, Akande, T., Agyemang, C., Ogedegbe, G., Agbede, K., Adenusi, P., Osibogun, A., Stronks, K. and Haafkens J.(2015). “How Group-Based Cardiovascular Health Education Affects Treatment Adherence and Blood Pressure Control Among Insured Hypertensive Nigerians: A Pre-Test, Post-Test Study”. World Journal Of Cardiovascular Diseases,, 7, 181–198. https://doi.org/ 10.4236/wjcd.2015.57021
• 29. Aydoğdu, S, Güler, K, Bayram, F, Altun, B, Derici, Ü, Abacı, A. ve Tokgözoğlu, L. (2019). “Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporu 2019”. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 47 (6), 535-546.
• 30. Bakoğlu, E. ve Yetkin A. (2000).“Hipertansiyonlu Hastaların Öz Bakım Gücünün Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,4 (1), 41-49
• 31. Chobanian, A.V, Bakris, G.L, Black, H.R, et al. (2003). “The Seventh Report of The Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure.” Hypertension, 42 (6), 1206-52 https://doi.org/ 10.1161/01.HYP.0000107251.49515.c2.
• 32. Zillich, A.J, Sutherland, J.M, Kumbera, P.A. and Carter, B.L. (2005). “Hypertension Outcomes Through Blood Pressure Monitoring and Evaluation by Pharmacists (Home Study)”. J Gen Intern Med, 20, 1091-1096.
• 33. Gün, Y. ve Korkmaz, M. (2014). “Hipertansiyon Hastalarının Tedavi Uyumu ve Yaşam Kalitesi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 7 (2), 98-108.
• 34. Bardage, C. and Isacson, D.G.L. (2001). “Hypertension and Health Related Quality of Life: An Epidemiological Study in Sweden”. Journal of Clinical Epidemiology, 54 (2), 172–181.
• 35. İçyeroğlu, G. (2012). Hipertansiyon Hastalarının Tedaviye Uyumu ve Yaşam Kalitesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• 36. Özkan, S. ve Durna, Z. (2006). “İnsüline Bağımlı Diyabetli Hastalarda Öz Bakım Gücünün Belirlenmesi”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22 (2), 121-13.
• 37. Candan, Ç. (2021). Kronik Hastalığı Olan Bireylerin Öz Bakım Yönetimi ile Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• 38. Aytap, F. ve Özer, Z. (2021). “Kronik Hastalığı Olan Bireylerde Depresyon Riski ile Hastalık Öz Yönetimi Arasındaki İlişki ve Etkileyen Faktörler”. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15 (2), 212-222.
• 39. Sayan, A. ve Erci, B. (2001). “Çalışan Kadınların Sağlığı Geliştirici Tutum ve Davranışları ile Öz Bakım Gücü Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4 (2), 11-19.
• 40. Rosińczuk, J, Przyszlak, M. and Uchmanowicz, I. (2018). “Sociodemographic and Clinical Factors Affecting the Quality of Life of Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease”. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 12 (13), 2869-2882. https://doi.org/ 10.2147/COPD.S165714