Are food labels influential in food choices?

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 147 - 157, 27.03.2024

Aslı Gizem Çapar , Bengisu Beyza Çimen

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1367763

Öz

This study was conducted to determine the effect of food label reading and comprehension levels of individuals living in Kayseri on food choices.
This cross-sectional study was conducted with 718 people between the ages of 18 and 65 living in the Kayseri. The data were collected face-to-face with a questionnaire form containing sections on socio-demographic characteristics, chronic diseases, food consumption habits, the source of nutrition-related news, label reading habits, and the effect of food labels on food choices.
The mean age of the participants was 31.11±12.22 years, 60.7% of them were female, 39.3% were male, 52.9% were single and 54.5% had a bachelor's degree. 92.1% of the participants find the food labels necessary and look at food labels to encourage healthy and balanced nutrition (63.4%), "contributing to increasing nutritional knowledge" (46.7%), "learning the right cooking techniques" (29.9%). 87.5% of the participants stated that they mostly look at the expiry date on the label when purchasing food. Among the participants, those who think that food labels are necessary (60.2%) and those who buy products by looking at the nutrition information on the food label (52.2%) are between the ages of 18-34. It was observed that most of those who preferred the phrase 'low fat' (26.7%) on food labels were individuals between the ages of 18-34 (26.7%), and it was seen significantly more than individuals between the ages of 35-44 (4.9%) (p=0.019).
The majority of the participants found that the food labels were effective on their food choices, but there were problems with reading and understanding the food labels. It has been observed that food labels are more effective in food choices in young age group individuals.

Anahtar Kelimeler

Nutrition, Nutrition Label, Food Selection, Nutritional habits

Besin Etiketleri Besin Seçimlerinde Etkili Midir?

Öz

Kayseri’de yaşayan bireylerin besin etiketi okuma ve anlama düzeylerinin besin seçimleri üzerine olan etkisinin saptanması amacıyla yürütülmüştür.
Bu kesitsel çalışma, Kayseri il merkezinde yaşayan 18-65 yaş arası 718 kişi ile yürütülmüştür. Veriler, sosyo-demografik özellikler, kronik hastalıklar, besin tüketim alışkanlığı, beslenme ile ilgili alınan haberlerin kaynağı, etiket okuma alışkanlığı, besin etiketlerinin besin seçimleri üzerine olan etkisi ile ilgili bölümleri içeren anket formu ile yüz yüze toplanmıştır.
Katılımcıların yaş ortalaması 31,11±12,22 yıl olup, %60,7’si kadın, %39,3’ü erkek ve %52,9’u bekar ve %54,5’i lisans mezunudur. Katılımcıların %92,1’i besin etiketlerini gerekli bulup, sağlıklı ve dengeli beslenmeye teşvik’ (%63,4), ‘beslenme bilgisini artırmaya katkı sağlama’ (%46,7), ‘doğru pişirme tekniklerini öğrenme’ (%29,9) amacıyla besin etiketlerine bakmaktadır. Katılımcıların %87,5’i besin satın alırken etiket üzerinde en fazla son tüketim tarihine baktıklarını belirtirmiştir. Katılımcılar arasında besin etiketlerinin gerekli olduğunu düşünenler (%60,2) ile besin etiketi üzerindeki beslenme bilgilerine bakarak ürün satın alanların (%52,2) çoğu 18-34 yaş aralığındadır. Besin etiketleri üzerinde ‘düşük yağlı’ (%26,7) ibaresini öncelikli olarak değerlendirenlerin çoğunun 18-34 yaş arası bireyler (%26,7) olduğu ve 35-44 yaş arası bireylere (%4,9) oranla anlamlı düzeyde daha fazla bakıldığı görülmüştür (p=0,019).
Katılımcıların büyük çoğunluğu, besin etiketlerinin besin seçimleri üzerinde etkili olduğunu, ancak besin etiketlerinin okunması ve anlaşılması ile ilgili sorunlar olduğunu bildirmektedir. Genç yaş grubu bireylerde besin seçimlerinde besin etiketlerinin daha etkili olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, Besin Etiketi, Besin Seçimi, Beslenme alışkanlıkları

Destekleyen Kurum

destekleyen kurum yoktur

Kaynakça

• 1. World Health Organisation. (2022). “Constitution”. Erişim adresi: https://www.who.int/about/governance/constitution (Erişim tarihi: 28.02.2024)
• 2. Topuzoğlu, A, Hıdıroğlu, S, Ay, P, Önsüz, F. ve İkiışık, H. (2007). “Tüketicilerin Gıda Ürünleri ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Sağlık Risklerine Karşı Tutumları”. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (4), 253-258.
• 3. Gibbs, H.D, Ellerbeck, E.F, Gajewski, B, Zhang, C. and Sullivan, D.K. (2017). “The Nutrition Literacy ssessment Instrument is a Valid and Reliable Measure of Nutrition Literacy in Adults with Chronic Disease”. Journal of Nutrition Education and Behavior, 50 (3), 247-257. doi: 10.1016/j.jneb.2017.10.008.
• 4. Food Facts For Healthy Choices. (2010). “The Importance of Food Labelling”. Erişim adresi: https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/food-labelling-a-wealth-of-information-for-consumers (Erişim tarihi: 15.02.2024)
• 5. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. (2021). “Gıdalarda Etiketleme”. Erişim adresi: https://istanbul.tarimorman.gov.tr/Haber/1558/Gidalarda-Etiketleme (Erişim tarihi: 01.03.2023).
• 6. Food and Agriculture Organisation of the United Nations. (2023). “Food labelling”. Erişim adresi: https://www.fao.org/food-labelling/en/ (Erişim tarihi: 28.02.2024).
• 7. Watson, W.L, Kelly, B, Hector, D, Hughes, D, King, L, Crawford, J, Sergeant, J. and Chapman, K. (2014). “Can Front-of-Pack Label-Ling Schemes Guide Healthier Food Choices? Australian Shoppers’responses to Seven Labelling Formats”. Appetite, 72, 90–97. doi: 10.1016/j.appet.2013.09.027.
• 8. Shangguan, S, Afshin, A, Shulkin, M, Ma, W, Marsden, D. and Smith, J. (2019). “A Meta-Analysis of Food Labeling Effects on Consumer Diet Behaviors and Industry Practices”. Am J Prev Med, 56 (2), 300−314. doi: 10.1016/j.amepre.2018.09.024.
• 9. Cheftel, C.J. (2005). “Food and Nutrition Labelling in the European Union”. Food Chemistry, 93, 531–550. doi:10.1016/j.foodchem.2004.11.041
• 10. Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2016). “Handbook on Food Labelling to Protect Consumers”. Erişim adresi: https://www.fao.org/3/i6575e/i6575e.pdf (Erişim tarihi: 01.01.2023).
• 11. Mhurchu, C.N, Eyles, H, Jiang, Y. and Blakely, T. (2018). “Do nutrition Labels İnfluence Healthier Food Choices? Analysis o Label Viewing Behaviour and Subsequent Food Purchases in a Labelling Intervention Trial”. Appetite, 12, 360-365. doi: 10.1016/j.appet.2017.11.105.
• 12. Coşkun, F. ve Kayışoğlu, S. (2018). “Eğitim Düzeyinin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları Üzerine Etkisi”. Journal of Human Sciences, 15 (1), 486-498. doi:10.14687/jhs.v15i1.4840
• 13. Cowburn, G. and Stockley, L. (2004). “Consumer Understanding and Use of Nutrition Labelling: A Systematic Review”. Public Health Nutrition, 8 (1), 21–28. doi: 10.1079/phn2005666
• 14. Darkwa, S. (2014). “Knowledge of Nutrition Facts on Food Labels and Their Impact on Food Choices on Consumers in Koforidua, Ghana: A Case Study”. S Afr J Clin Nutr., 27 (1), 13-17. doi:10.1080/16070658.2014.11734479
• 15. Arslan, E, Özlü, T. ve Garipoğlu, G. (2022). “Üniversite Öğrencilerinde Besin Etiketi Okuma Davranışının İncelenmesi”. Sağlık Bilimleri Dergisi, 31 (1), 71-78. doi:10.34108/eujhs.915320
• 16. Çalık, G, Tohtak, G.K. ve Yalçın, T. (2020). “Tip 2 Diyabetli Bireylerin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları ve Etiket Okuma Alışkanlıklarının Besin Satın Alma Davranışları Üzerine Etkisinin İncelenmesi”. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5 (3), 255-262.
• 17. Güneş, F.E, Aktaç, Ş. ve Korkmaz, B.İ.O. (2014). “Tüketicilerin Gıda Etiketlerine Yönelik Tutum ve Davranışları”. Akademik Gıda, 12 (3), 30-37.
• 18. Food Standard Agency. (2020). “Check the label”. Erişim adresi: https://www.food.gov.uk/safety-hygiene/check-the-label (Erişim tarihi: 28.07.2023)
• 19. Song, J, Brown, M.K, Tan, M, Macgregor, G.A, Webster, J, Campbell, N.R.C, Trieu, K, Mhurchu, C.N, Cobb, L.K. and He, F.J. (2021). “Impact of Color-Coded And Warning Nutrition Labelling Schemes: A Systematic Review and Network Meta-Analysis: A Systematic Review and Network Meta-Analysis”. PLoS Med, 18 (10), 1-28. doi: 10.1371/journal.pmed.1003765.
• 20. Ikonen, I, Sotgiu, F, Aydinli, A. and Verlegh, P.W.J. (2020). “Consumer Effects of Front-of-Package Nutrition Labeling: An Interdisciplinary Meta-Analysis”. Journal of the Academy of Marketing Science, 48, 360–383. doi:10.1007/s11747-019-00663-9.
• 21. Coşkun, F. ve Kayışığlu, S. (2018). “Besin Etiketi Okuma Alışkanlıklarına ve Etiket Okumanın Satın Alma Tercihlerine Cinsiyetin Etkisi: Tekirdağ İli Örneği”. Akademik Gıda, 16 (4), 422-430. doi:10.24323/akademik-gida.505518.
• 22. Chopera, P, Chagwena, D.T. and Mushonga, N.G. (2014). “Food Label Reading and Understanding in Parts of Rural and Urban Zimbabwe”. Afr Health Sci, 14 (3), 576-584. doi: 10.4314/ahs.v14i3.12.
• 23. Ollberding, N.J, Wolf, R.L. and Contento, I. (2010). “Food Label Use and its Relation to Dietary Intake Among US Adults”. J Am. Diet. Assoc, 110 (8), 1233-1237. doi: 10.1016/j.jada.2010.05.007. 24. Jacob, R, Drapeau, V, Lamarche, B, Doucet, É, Pomerleau, S. and Provencher V. (2019). “Associations Among Eating Behaviour Traits, Diet Quality and Food Labelling: A Mediation Model”. Public Health Nutrition, 23 (4), 631–641. doi:10.1017/S1368980019003203. 25. Yilmaz, E, Oraman, Y. ve İnan, İ. (2009). “Gıda Ürünlerine İlişkin Tüketici Davranışı Dinamiklerinin Belirlenmesi: Trakya Örneği”. Tekirdag Ziraat Fak. Derg, 6 (1), 1-10.
• 26. Prieto-Castillo, L, Royo-Bordonada, M.A. and Moya-Geromini A. (2015). “Information Search Behaviour, Understanding and Use of Nutrition Labeling by Residents of Madrid”. Spain. Public Health, 129, 226-236.doi = 10.1016/j.puhe.2014.12.003.
• 27. Wongprawmas R, Mora C, Pellegrini N, Guiné R.P.F, Carini, E, Sogari, G. and Vittadini, E. (2021). “Food Choice Determinants and Perceptions of a Healthy Diet among Italian Consumers. Foods”. Foods, 10(2), 318. doi:10.3390/foods10020318.
• 28. Ljusic, N, Fagerstrøm, A, Pawar, S. and Arntzen, E. (2022). “Effects of Digitalized Front-of-Package Food Labels on Healthy Food-Related Behavior: A Systematic Review”. Behav Sci (Basel), 12(10), 363. doi:10.3390/bs12100363.
• 29. Onurlubaş, E. ve Gürler, A.Z. (2016). “Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler”. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University, 33 (1), 132-14. doi:10.13002/jafag925.
• 30. Aygen, F.G. (2012). “Tüketicilerin Besin Etiketi İncelenmesi Konusundaki Tutum ve Davranışları”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 28-54.
• 31. De Sousa, L.M.L, Stangarlin-Fiori, L, Costa, E.H.S, Furtado, F. and Medeiros C.O. (2020). “Use of Nutritional Food Labels And Consumers’ Confidence in Label İnformation”. Rev. Nutr., 33. https://doi.org/10.1590/1678-9865202033e190199.
• 32. Öztürk, D, Eryılmaz, G.A. ve Kılıç, O. (2019). “Öğrencilerin Gıda Güvenliğiyle İlgili Bilinç Düzeylerine Göre Tüketim Davranışlarının Belirlenmesi: Ordu Üniversitesi Örneği”. Turkish Journal of Agriculture- Food Science and Technology, 7 (10), 1611–1617.
• 33. Boustani, N.M, Cardoso A.P. and Guiné, R.P.F. (2022). “Understanding the Role of Media and Food Labels to Disseminate Food Related İnformation in Lebanon. Open Agriculture, 7, 147–160. https://doi.org/10.1515/opag-2022-0068.
• 34. Baş, D. ve Kayak, S. (2023). “Üniversite Öğrencilerinin Besin Etiket Bilgisi Okuma Tutumu ve Gıda Okuryazarlığı Düzeylerinin Değerlendirilmesi”. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58 (3), 2210-2230. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2135.
• 35. Besler, H.T, Büyüktuncer, Z. and Uyar, M.F. (2012). “Consumer Understanding and Use of Food and Nutrition Labeling in Turkey”. Journal of Nutrition Education and Behavior, 44 (6), 584-591. doi: 10.1016/j.jneb.2012.01.005.