Hemşirelerin Kişilik Özellikleri ile Bakım Davranışları ve Manevi Bakım Yeterlilikleri Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1286 - 1294, 26.09.2024

Asli Kurtgöz , Elif Keten Edis

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1410024

Öz

Bu çalışma, hemşirelerin kişilik özellikleri ile bakım davranışları ve manevi bakım yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, Temmuz- Kasım 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırma, bir üniversite hastanesinde görev yapan 301 hemşirenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler, Katılımcı Bilgi Formu, On-Maddeli Kişilik Ölçeği, Bakım Davranışları Ölçeği-24 ve Manevi Bakım Yeterlilik Ölçeği Türkçe Versiyonu kullanılarak yüz yüze toplanmıştır. Hemşirelerin On-Maddeli Kişilik Ölçeği alt boyutlarından dışa dönüklük puan ortalaması 8,66±1,93, yumuşak başlılık puan ortalaması 8,32±1,94, sorumluluk puan ortalaması 7,93±1,49, duygusal dengelilik puan ortalaması 8,80±2,35 ve deneyime açıklık puan ortalaması 7,25±2,41 olarak saptanmıştır. Hemşirelerin Bakım Davranışları Ölçeği-24’ten aldıkları toplam puan ortalamasının 4,99±0,65; Manevi Bakım Yeterlilik Ölçeği toplam puan ortalamasının ise 101,50±16,96 olduğu belirlenmiştir. On-Maddeli Kişilik Ölçeği alt boyutları ile Bakım Davranışları Ölçeği-24 toplam puanı arasında anlamlı bir ilişki olmadığı (p>0,05), sorumluluk alt boyutu ile Manevi Bakım Yeterlilik Ölçeği Türkçe Versiyonu toplam puanı arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (r=,178; p=0,002). Bu çalışmada hemşirelerin bakım davranışları algılarının çok yüksek düzeyde, manevi bakım yeterliliklerinin ise yüksek düzeyde olduğu, kişilik özelliklerinin bakım davranışları algılarını etkilemediği ve sorumluluk bilinci fazla olan hemşirelerin manevi bakım yeterliliklerinin daha iyi düzeyde olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik Bakımı, Hemşireler, Kişilik, Maneviyat, Mesleki Yeterlilik

Etik Beyan

Çalışmanın etik kurul izni Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Etik Kurulundan alınmıştır (Sayı:75815/Tarih: 20.06.2022).

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Relationship between Nurses’ Personality Traits and Care Behaviors and Spiritual Care Competencies

Öz

This study aimed to examine the relationship between the personal characteristics of nurses and their care behaviors and spiritual care competencies. A descriptive study was conducted between July and November 2022. A total of 301 nurses working at a university hospital participated. The data were collected face-to-face using the Participant Information Sheet, Ten-Item Personality Inventory, Caring Behaviors Inventory-24, and Turkish version of the Spiritual Care Competence Scale. In the Ten-Item Personality Inventory, the nurses exhibited mean scores of 8.66 ± 1.93 for the extraversion sub-scale, 8.32 ± 1.94 for the agreeableness sub-scale, 7.93 ± 1.49 for the conscientiousness sub-scale, 8.80 ± 2.35 for the emotional stability sub-scale, and 7.25 ± 2.41 for the openness to experiences sub-scale. The Caring Behaviors Inventory-24 and the Turkish version of the Spiritual Care Competence Scale mean scores of the nurses were found to be 4.99±0.65 and 101.49±16.95, respectively. No significant relationship was observed between the Ten-Item Personality Inventory sub-scale and the Caring Behaviors Inventory-24 total scores (p>0.05). Moreover, a positive low significant correlation was found between the conscientiousness sub-scale and the Turkish version of the Spiritual Care Competence Scale total scores (r=.178; p=0.002). The study findings revealed that nurses had very high perceptions of caring behaviors and a high level of spiritual care competencies; their personality characteristics did not influence their perceptions of caring behaviors; and nurses with a strong sense of responsibility exhibited higher spiritual care competencies.

Anahtar Kelimeler

Nursing Care, Nurses, Personality, Professional Competence, Spirituality

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. Erkal İlhan, S. ve Öztaş, D. (2021). “Hemşirelik Bakımı Kavramı”. In: M. Kara Kaşıkçı ve E. Akın (Ed.). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar (s. 230). İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevleri.
• 2. Papastavrou, E, Efstathiou, G. and Charalambous, A. (2011). “Nurses' and Patients' Perceptions of Caring Behaviours: Quantitative Systematic Review of Comparative Studies”. Journal of Advanced Nursing, 67 (6), 1191-1205. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2010.05580.x
• 3. Oluma, A. and Abadiga, M. (2020). “Caring Behavior and Associated Factors among Nurses Working in Jimma University Specialized Hospital, Oromia, Southwest Ethiopia, 2019”. BMC Nursing, 19 (19), 2-7. https://doi.org/10.1186/s12912-020-0407-2
• 4. Salimi, S. and Azimpour, A. (2013). “Determinants of Nurses' Caring Behaviors (DNCB): Preliminary Validation of a Scale”. Journal of Caring Sciences, 2 (4), 269-278. https://doi.org/10.5681/jcs.2013.032
• 5. Kalkım, A. (2021). “Hemşirelikte Manevi Bakım”. In: M. Kara Kaşıkçı ve E. Akın (Ed.). Temel Hemşirelik Esaslar, Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar (ss. 259-265). İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevleri.
• 6. Berman, A, Snyder, S. and Frandsen, G. (2021). “Spirituality”. In: A. Berman, S. Snyder and G. Frandsen (Ed.). Kozier & Erb’s Fundamentals of Nursing: Concepts, Process, and Practice (pp. 1047-1048). United Kingdom: Pearson Education.
• 7. Yelen Akpınar, Y. ve Aşti, N. (2021). “Maneviyat, Manevi Bakım ve Manevi Bakımın Hemşirelikte Önemi”. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2 (3), 127-140.
• 8. Abell, C.H, Garrett-Wright, D. and Abell, C.E. (2018). “Nurses’ Perceptions of Competence in Providing Spiritual Care”. Journal of Holistic Nursing, 36 (1), 33–37. https://doi.org/10.1177/0898010116684960
• 9. Gallison, B.S, Xu, Y, Jurgens, C.Y. and Boyle, S.M. (2013). “Acute Care Nurses' Spiritual Care Practices”. Journal of Holistic Nursing: Official Journal of the American Holistic Nurses' Association, 31 (2), 95–103. https://doi.org/10.1177/0898010112464121
• 10. Kiaei, Z.M, Salehi, A, Moosazadeh Nasrabadi, A, Whitehead, D, Azmal, M, Kalhor, R. and Shah Bahrami, E. (2015). “Spirituality and Spiritual Care in Iran: Nurses' Perceptions and Barriers”. International Nursing Review, 62 (4), 584–592. https://doi.org/10.1111/inr.12222
• 11. Erol, F. and Turk, G. (2019). “Assessing the Caring Behaviours and Occupational Professional Attitudes of Nurses”. The Journal of the Pakistan Medical Association, 69 (6), 783-787.
• 12. Assefa, A, Getahun, D, Desalegn, N, Kefelew, E, Molla, W, Assefa, D.G. and Abebe, M. (2022). “Perception of Caring Behavior and Associated Factors among Nurses and Midwives Working in Public Hospitals in Southern Ethiopia”. International Journal of Nursing Sciences, 9 (4), 490-495. https://doi.org/10.1016/j.ijnss.2022.09.014
• 13. Matthews, G, Deary, I.J. and Whiteman, M.C. (2009). “Applications of Personality Assessment”. In: G. Matthews, I.J. Deary and M.C. Whiteman (Ed.). Personality Traits (p. 411). New York: Cambridge University Press.
• 14. Gözel, G, Atmaca, G.D. ve Durat, G. (2017). “Hemşirelerin Kişilik Özellikleri ile İş Performansları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi”. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (1), 11-16. https://doi.org/10.30934/kusbed.359177
• 15. Chang, Y.H, Li, H.H, Wu, C.M. and Wang, P.C. (2010). “The Influence of Personality Traits on Nurses' Job Satisfaction in Taiwan”. International Nursing Review, 57 (4), 478-484. https://doi.org/10.1111/j.1466-7657.2010.00825.x
• 16. Chen, L.C, Perng, S.J, Chang, F.M. and Lai, H.L. (2016). “Influence of Work Values and Personality Traits on Intent to Stay among Nurses at Various Types of Hospital in Taiwan”. Journal of Nursing Management, 24 (1), 30-38. https://doi.org/10.1111/jonm.12268
• 17. Özdemir, Ö, Temiz, G. ve Akın S. (2020). “Hemşirelerin Kişilik Özellikleri, Benlik Kavramı ve Mesleğe İlişkin Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Journal of Academic Research in Nursing, 6 (3), 455-464. https://doi.org/10.5222/jaren.2020.21043
• 18. Krejcie, R.V., and Morgan, D.W. (1970). “Determining Sample Size for Research Activities”. Educational and Psychological Measurement, 30 (3), 607-610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
• 19. Atak, H. (2013). “On-Maddeli Kişilik Ölçeği’nin Türk Kültürü’ne Uyarlanması”. Nöropsikiyatri Arşivi, 50, 312-319.
• 20. Kurşun, Ş. ve Kanan, N. (2012). “Bakım Davranışları Ölçeği-24’ün Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15 (4), 229-235.
• 21. Daghan, S, Kalkim, A. and Sağkal Midilli, T. (2019). “Psychometric Evaluation of the Turkish Form of the Spiritual Care Competence Scale”. Journal of Religion and Health, 58 (1), 14-27. https://doi.org/10.1007/s10943-018-0594-2
• 22. Ellis, J. and Lyord-Williams, M. (2012). “Palliative Care”. In: M. Cobb, C.M Puchalski and B. Rumbold (Ed.). Oxford Textbook of Spirituality in Healthcare (pp. 257-261). New York: Oxford University Press.
• 23. Bakir, E, Samancioglu, S. and Kilic, S. P. (2017). “Spiritual Experiences of Muslim Critical Care Nurses”. Journal of Religion and Health, 56 (6), 2118-2128. https://doi.org/10.1007/s10943-017-0382-4
• 24. Cervone, D. and Pervin, L.A. (2019). “Trait Theory: The Five-Factor Model and Contemporary Developments”. In: D. Cervone and L.A. Pervin (Ed.). Personality: Theory and Research (pp. 208-209). Hoboken: John Wiley & Sons.
• 25. Yöndem, Z.D. (2017). “Kişilik”. In: M. Durak, E.Ş. Durak ve U. Kocatepe (Çev. Ed.). Aklımın Aklı: Psikoloji (s. 265). Ankara: Nobel Akademik.
• 26. Molavynejad, S, Babazadeh, M, Bereihi, F. and Cheraghian, B. (2019). “Relationship between Personality Traits and Burnout in Oncology Nurses”. Journal of Family Medicine and Primary Care, 8 (9), 2898-2902. https://doi.org/10.4103/jfmpc.jfmpc_423_19
• 27. Cerit, B. ve Coşkun, S. (2018). “Hasta ve Hemşirelerin Hemşirelik Bakım Kalitesine İlişkin Algıları”. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 9 (2), 103-109.
• 28. Erenoğlu, R, Can, R. ve Tambağ, H. (2019). “Hemşirelik Bakım Davranışları ve Bakım Davranışları ile İlgili Faktörler: Doğumevi Örneği”. Sağlık ve Toplum, 29 (1), 79-88.
• 29. He, T, Du, Y, Wang, L, Zhong, Z.F, Ye, X.C. and Liu, X.H. (2013). “Perceptions of Caring in China: Patient and Nurse Questionnaire Survey”. International Nursing Review, 60 (4), 487–493. https://doi.org/10.1111/inr.12058
• 30. Papastavrou, E, Efstathiou, G, Tsangari, H, Suhonen, R, Leino-Kilpi, H, Patiraki, E, Karlou, C, Balogh, Z, Palese, A, Tomietto, M, Jarosova, D. and Merkouris, A. (2012). “A Cross-Cultural Study of the Concept of Caring through Behaviours: Patients' and Nurses' Perspectives in Six Different EU Countries”. Journal of Advanced Nursing, 68 (5), 1026–1037. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2011.05807.x
• 31. Gül, Ş. ve Dinç, L. (2018). “Hastaların ve Hemşirelerin Hemşirelik Bakımına Yönelik Algılarının İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5 (3), 192-208.
• 32. Çolak Okumuş, D. ve Uğur, E. (2017). “Hemşirelerin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Bakım Davranışlarına Etkisi”. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 104-109.
• 33. O'Brien, M.R, Kinloch, K, Groves, K.E. and Jack, B.A. (2019). “Meeting Patients' Spiritual Needs during End-Of-Life Care: A Qualitative Study of Nurses' and Healthcare Professionals' Perceptions of Spiritual Care Training”. Journal of Clinical Nursing, 28 (1-2), 182–189. https://doi.org/10.1111/jocn.14648
• 34. Alshehry, A. (2018). “Spirituality and Spiritual Care Competence among Expatriate Nurses Working in Saudi Arabia”. Religions, 9 (12), 384. http://dx.doi.org/10.3390/rel9120384
• 35. Cheng, Q, Liu, X, Li, X, Wang, Y, Lin, Q, Qing, L, Wei, D. and Chen, Y. (2021). “Spiritual Care Competence and Its Relationship with Self-Efficacy: An Online Survey among Nurses in Mainland China”. Journal of Nursing Management, 29 (2), 326–332. https://doi.org/10.1111/jonm.13157
• 36. Meehan, T.C. (2012). “Spirituality and Spiritual Care from a Careful Nursing Perspective”. Journal of Nursing Management, 20 (8), 990-1001. https://doi.org/10.1111/j.1365-2834.2012.01462.x
• 37. Jafari, M. and Fallahi-Khoshknab, M. (2021). “Competence in Providing Spiritual Care and Its Relationship with Spiritual Well-Being among Iranian Nurses”. Journal of Education and Health Promotion, 10, 388. https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_203_21
• 38. Drach-Zahavy, A. and Srulovici, E. (2019). “The Personality Profile of the Accountable Nurse and Missed Nursing Care”. Journal of Advanced Nursing, 75 (2), 368-379. https://doi.org/10.1111/jan.13849
• 39. Takase, M, Yamamoto, M. and Sato, Y. (2018). “Effects of Nurses' Personality Traits and their Environmental Characteristics on their Workplace Learning and Nursing Competence”. Japan Journal of Nursing Science, 15 (2), 167-180. https://doi.org/10.1111/jjns.12180