Organization, Scope and Content of Home Care Services in Turkey and Selected European Countries

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1408 - 1421, 26.09.2024

Aykut Aydın

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1410883

Öz

Home care services have become an increasingly popular care practice in health, social policy and social work literature. It has become inevitable to experience changes in the organization, scope, content and presentation of health and social care under the influence of factors such as the transformation of family structures on a global basis, the change in the demographic structures of the world's societies, and the cost-oriented thinking and policy reflection behavior seen in almost every field, also seen in health and social policy practices. This inevitability has increased the importance of home care practices in health care systems.
In some countries, there is a process in which home care services are subject to a dual separation of practices into home health care and home social care. On the other hand, home care services are affected by the specific conditions of the countries. Demographic, social, economic and administrative structures are decisive on the organizational structure, scope and quality of home care services. Europe has made significant progress in home care services due to its social policy experience and being an old continent. Turkey provides home care services with its corporate social policy history and experience. In this study, it is aimed to determine how the responsibility for home care services is shared, who benefits from these services and what types of services are offered by including the organization, scope and content of home care services in selected European countries and Turkey.
Keywords: Home Care, Disabled, Elderly, Turkey, Europe.

Anahtar Kelimeler

Home Care, Disabled, Elderly, Turkey, Europe

Türkiye ve Seçilmiş Avrupa Ülkelerinde Evde Bakım Hizmetlerinin Organizasyonu, Kapsamı ve İçeriği

Öz

Evde bakım hizmetleri; sağlık, sosyal politika ve sosyal hizmet literatüründe giderek popüler hale gelen bir bakım uygulaması haline gelmiştir. Küresel bazda aile yapılarının geçirdiği dönüşüm, dünya toplumlarının demografik yapılarının değişmesi, hemen her alanda görülen maliyet odaklı düşünme ve politikaya yansıtma davranışının sağlık ve sosyal politika uygulamalarında da görülmesi gibi faktörlerin etkisiyle sağlık ve sosyal bakım organizasyonunda, kapsamında, içeriğinde ve sunumunda değişim yaşanması kaçınılmaz olmuştur. Bu kaçınılmazlık, evde bakım uygulamalarının, sağlık bakım sistemlerindeki ağırlığını artırmıştır.
Bazı ülkelerde, evde bakım hizmetlerinin, evde sağlık bakımı ve evde sosyal bakım şeklinde ikili bir uygulama ayrımına tabi tutulduğu bir süreç yaşanmaktadır. Öte yandan evde bakım hizmetleri; ülkelerin kendine has şartlarından etkilenmektedir. Demografik, sosyal, ekonomik ve yönetsel yapılar; evde bakım hizmetlerinin örgütlenme yapısı, kapsamı ve niteliği üzerinde belirleyicidir. Avrupa, sosyal politika deneyimi ve yaşlı bir kıta olması nedeniyle evde bakım hizmetlerinde önemli bir yol kat etmiştir. Türkiye de kurumsal sosyal politika geçmişi ve deneyimiyle evde bakım hizmetlerini yerine getirmektedir. Bu çalışmada, seçilmiş Avrupa ülkeleri ve Türkiye’de evde bakım hizmetlerinin organizasyonuna, kapsamına ve içeriğine yer verilerek evde bakım hizmetlerindeki sorumluluğun nasıl paylaşıldığını, bu hizmetlerden kimlerin yararlandığını ve hangi tür hizmetlerin sunulduğunu belirlemek amaç edinilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Evde Bakım, Engelli, Yaşlı, Türkiye, Avrupa.

Anahtar Kelimeler

Evde Bakım, Engelli, Yaşlı, Türkiye, Avrupa.

Kaynakça

• 1. Kocabaş, F. ve Kol, E. (2020). “Almanya ve Türkiye’de Karşılaştırmalı Olarak Bakım Hizmetleri: Türkiye’de Bakım Sigortası Kurulmasına Yönelik Bir Öneri”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (4), 283-310.
• 2. Ergin, I. (2016). “Yaşlı Sağlığı ve Sosyal Politikalarda Kamusal Destek Ne Durumda? Türkiye ve Dünyada Mevcut Durum”. Ege Tıp Dergisi, 55 (1), 12-18.
• 3. World Health Organization. (2002). “Community Home-Based Care In Resource-Limited Settings: A Framework For Action”. Erişim adresi:https://www.who.int/chp/knowledge/publications/Chronic_conditions/en/ (Erişim tarihi: 23.11.2023).
• 4. Genet, N., Boerma, W. G., Kringos, D. S., Bouman, A., Francke, A. L., Fagerström, C., Melchiorre, M. G., Greco, C., and Devillé, W. (2011). “Home Care In Europe: A Systematic Literature Review”. BMC Health Services Research, 11 (207).
• 5. Cabanas, M., Ondiviela, M. À., Bolibar, B., Morales, J. M., José Audera, F., Taltavull, J. M., and The EURHOMAP group. (2009). “EURHOMAP: Mapping Professional Home Care In Europe”. International Journal of Integrated Care, 9 (Suppl), e20.
• 6. Aydın, M. ve Dişçigil, G. (2017). “Evde Bakım Hizmeti Alanlarda Sosyal İzolasyon”, The Journal of Turkish Family Physician, 08 (4), 95-99.
• 7. Tarricone, R. and Tsouros, A. D., (2008). “The Solid Facts: Home Care In Europe”. Copenhagen. World Health Organization Regional Office for Europe.
• 8. Yılmaz, M., Sametoglu, F., Akmeşe, G., Tak, A., Yağbasan, B., Gökçay, S., Sağlam, M., Doğanyılmaz, D. ve Erdem, S. (2010). “Sağlık Hizmetinin Alternatif Bir Sunum Şekli Olarak Evde Hasta Bakımı”. İstanbul Tıp Dergisi, 11(3), 125 - 132.
• 9. MEB. (2016). “Hasta ve Yaşlı Hizmetleri: Evde Bakım Hizmetleri”. Erişim adresi: https://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Evde%20Bakım%20Hizmetleri.pdf. (Erişim tarihi: 21.11.2023).
• 10. Mascolo, M. D., Espinouse, M. and Hajri, Z. E. (2017). “Planning In Home Health Care Structures: A Literature Review”. IFAC-Papers OnLine, 50, 4654-4659.
• 11. McBride, S. E., Beer, J. M., Mitzner, T. L. and Rogers, W. A. (2011). “Challenges for Home Health Care Providers: A Needs Assessment. Physical and Occupational Therapy in Geriatrics”, 29 (1), 5–22.
• 12. Altındiş, E. ve Üner, E. (2023). “Yaşlı Bakım Modellerinin Karşılaştırılması”. Geriatrik Bilimler Dergisi, 6 (1), 60-71.
• 13. Korkut, G. ve Dikmen, T. (2020). “Evde Yaşayan Yaşlı Bireylerin Yerinde Yaşlanmaya İlişkin Tutumlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Bağlamında İncelenmesi”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), 93-118.
• 14. Kemper, P. (1992). “The Use of Formal and Informal Home Care By The Disabled Elderly”. Health Services Research, 27 (4), 421–451.
• 15. OECD. (2020). “Long-Term Care and Health Care Insurance In OECD and Other Countries”, Erişim adresi: www.oecd.org/fin/insurance/Long-Term-Care-Health-Care-Insurance-in-OECD-and-Other-Countries.htm. (Erişim tarihi: 21.11.2023).
• 16. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2023). “Evde Bakım Yardımı Yönetmeliği Resmi Gazetede Yayımlandı”. Erişim adresi: https://www.aile.gov.tr/haberler/evde-bakim-yardimi-yonetmeligi-resmi-gazetede-yayimlandi/#:~:text=Evde%20Bakım%20Yardımı%20uygulamasıyla%202023,569%20bin%20627%20kişi%20faydalanıyor. (Erişim tarihi: 25.11.2023).
• 17. Çakar, E. (2013). “Evde Bakım Ücretinden Kimler Hangi Şartlarda Yararlanabilir”, Yaklaşım Dergisi, 244.
• 18. Özdamar, M. ve Çakar, E. (2015). “Muhtaç Yaşlılar ile Engellilere Aylık Bağlanması ve Bunların Bakımını Üstlenenlere Evde Bakım Ücreti Ödenmesinin Şartları”. İş ve Hayat, 1 (2), 169-183.
• 19. Yuvalı, E. (2019). “2022 Sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkındaki Kanunun Değerlendirmesi”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, (37), 51-73.
• 20. Evde Bakım Hı̇zmetlerı̇ Sunumu Hakkında Yönetmelik. (2005). Resmi Gazete 13/09/2005, 25935.
• 21. Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hı̇zmetlerı̇nı̇n Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge. (2010). Erişim adresi: https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/19227/0/saglik-bakanliginca-sunulan-evde-saglik-hizmetlerinin-usul-ve-esaslari-hakkinda-yonerge-01022010pdf.pdf (Erişim tarihi: 19.11.2023).
• 22. Tamer, M. G. (2017). “Yaşlı Hastalarına Bakım Veren Kadınların Deneyimleri Işığında Evde Bakım Hizmetinin Değerlendirilmesi”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (26), 157-186.
• 23. Hekimler, A. (2015). “Federal Almanya’da Sosyal Bakım Sigortasının Temel Esasları – Türkiye İçin Gözlemler”. Çalışma ve Toplum, 1 (44), 45-76.
• 24. Sykes, W. and Groom, C. (2011). “Older People’s Experiences of Home Care In England”. Equality and Human Rights Commission. Erişim adresi: https://www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/research-report-79-older-peoples-experiences-of-home-care-in-england.pdf (Erişim tarihi: 19.11.2023).
• 25. Szebehely, M. and Trydegård, G. B. (2012). “Home Care for Older People In Sweden: A Universal Model In Transition”. Health and Social Care in the Community, 20 (3), 300–309.
• 26. OECD. (2024). “Elderly Population (Indicator)”. Erişim adresi: https://data.oecd.org/pop/elderly-population.htm. (Erişim tarihi: 29.01.2024).
• 27. TÜİK Haber Bülteni. (2023). “İstatistiklerle Yaşlılar, 2022”. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2022-49667 (Erişim tarihi: 19.11.2023).
• 28. The World Bank. (2024). “United Nations Population Division. World Population Prospects: 2022 Revision”. Erişim adresi:https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.65UP.TO.ZS (Erişim tarihi: 29.01.2024).