Occupational Health and Safety in Fuel Stations: Hazard Analysis and Risk Assessment

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1158 - 1173, 26.09.2024

Okan Özbakır

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459055

Öz

Fuel stations are fuel storage facilities located in urban and rural areas. The fuels sold at these stations have the potential to cause occupational diseases as well as fire and various accidents. In terms of occupational health and safety, the workload and risks that gas station employees are exposed to vary. Employees are not only limited to basic tasks such as refueling, sales and communication, but also undertake additional security and service responsibilities. In this study, considering a fuel station serving in Iğdır province, hazards that may affect employees and customers were identified and the risks that may occur as a result of these hazards were rated by matrix method. It was determined that the probability (i:3) and the result (c:5) are high (r:15) for the risk of fire and explosion that may be caused by leaks that may occur during refueling of vehicles. Among the preventive measures, it has been revealed that the risk value r:15 should be aimed at eliminating the sources that may cause or create sparks. It has been observed that the fact that employees do not have adequate training on the risks arising from the conditions of the execution of the work (r:10) and that they are not adequate about what to do in emergencies (r:10) are among the important risks for the enterprise. In addition, the study recommended that deficiencies related to the existing electrical system (r:10) and equipment, which pose a high risk, should be eliminated. It predicts that unsafe actions and conditions in the stations can be controlled by establishing and properly implementing occupational health and safety strategies in the workplace for employees.

Anahtar Kelimeler

Fuel Station, Hazards, Occupational Health and Safety, Risk

Akaryakıt İstasyonlarında İş Sağlığı ve Güvenliği: Tehlike Analizi ve Risk Değerlendirmesi

Öz

Akaryakıt istasyonları, şehir içi ve kırsal bölgelerde bulunan yakıt depolama tesisleridir. Bu istasyonlarda satılan yakıtlar, yangın ve çeşitli kazalara yol açabildiği gibi meslek hastalıklarına neden olma potansiyeline de sahiptir. İş Sağlığı ve güvenliği açısından benzin istasyonu çalışanlarının maruz kaldığı iş yükü ve riskler çeşitlilik göstermektedir. Çalışanlar, sadece yakıt ikmali, satış ve iletişim gibi temel görevlerle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda ek güvenlik ve hizmet sorumluluklarını da üstlenmektedirler. Bu çalışmada Iğdır ilinde hizmet veren bir akaryakıt istasyonu dikkate alınarak çalışanları ve müşterileri etkileyebilecek tehlikeler belirlenmiş, bu tehlikeler sonucunda meydana gelebilecek riskler matris yöntemi ile derecelendirilmiştir. Araçlara yakıt ikmali esnasında meydana gelebilecek sızıntıların oluşturabileceği yangın ve patlama riski için ihtimal (i:3) ve sonucun yüksek (c:5) olduğu (r:15) en riskli durumu oluşturduğu tespit edilmiştir. Önleyici tedbirler arasında risk değeri r:15 ile kıvılcım oluşması veya oluşturacak kaynakların ortadan kaldırılmasına yönelik olması gerektiği ortaya konulmuştur. Çalışanların gerek işin yürütüm şartlarından kaynaklı riskler konusunda yeterli eğitime sahip olmamaları (r:10) gerekse acil durumlarda yapılması gerekenler konusunda yeterli olmamaları (r:10) işletme için önemli riskler arasında olduğu gözlenmiştir. Ayrıca çalışmada işletmede yüksek risk ihtiva eden mevcut elektrik sistemi (r:10) ve ekipmanları ile ilgili eksikliklerin giderilmesi gerektiği önerilmiştir. Ortamda yanıcı gaz varlığı, ısıyla tutuşan kaynaklar, elektrostatik deşarj etkinliği paratoner iletkeni dahil olmak üzere yangın riski faktörleri literatür ve ulusal ve uluslararası standartlar incelenerek elde edilmiştir. Çalışanlar açısından iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği stratejilerinin oluşturularak doğru bir şekilde uygulanmasıyla istasyonlardaki güvensiz eylemlerin ve koşulların kontrol altına alınabileceğini öngörmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akaryakıt İstasyonu, İş Sağlığı ve Güvenliği, Risk, Tehlike

Kaynakça

• 1. Akyüz, İ. (2008). Otomobil Kullanıcılarının Akaryakıt İstasyonu Tercihleri Üzerine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi ve İstanbul İlinde Bir Pilot Araştırma.Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 2. Tuncay, H. S. (2014). Yakıt İstasyonları Özelinde Patlayıcı Ortamların Araştırılması ve Patlayıcı Ortamlarda İş Sağlığı ve Güvenliği Rehberinin Hazırlanması. Uzmanlık Tezi, Ç. S. G Bakanlığı, Ankara.
• 3. Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). “Motorlu Kara Taşıtları”. Accessed Address: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Motorlu-Kara-Tasitlari-Ocak-2022-45704#:~:text=Ocak (Accessed Date: 10.12.2023).
• 4. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu. (2022). “Petrol Piyasası Sektör Raporu”. Erişim adresi: https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-0-104/petrolaylik-sektor-raporu (Accessed Date: 12.12.2023)
• 5. Petrol Sanayi ve Emobilite Derneği. (2022). “2022 Sektör Raporu”. Erişim adresi: https://www.petder.org.tr/tr-TR/atik-motor-yagi-faaliyet-raporlari/627767 (Accessed Date: 17.12.2023).
• 6. Enerji Günlüğü. (2022). “Akaryakıt Bayisi Sayısı Son Çeyrekte 118 Adet Azaldı”. Erişim adresi: https://www.enerjigunlugu.net/akaryakit-bayisi-sayisi-son-ceyrekte-118-adet-azaldi-52212h.htm#:~:text=Enerji (Accessed Date: 15.01.2024).
• 7. Ahmed, M. M, Kutty, S. R. M, Shariff, A. M. and Khamidi, M. F. (2011). “Petrol fuel station safety and risk assessment framework”. 19-20 September 2011, In 2011 National Postgraduate Conference (1-8). Malaysia/Perak.
• 8. Bureau of Labor Statistics. (2022). “Workforce Statistics”. Erişim adresi: https://www.bls.gov/iag/tgs/iag 447.htm (Accessed Date: 20.01.2024).
• 9. Park, K, Mannan, M. S, Jo, Y. D, Kim, J. Y, Keren, N, and Wang, Y. (2006). “Incident analysis of Bucheon LPG filling station pool fire and Bleve”. Journal of Hazardous Materials, 137 (1), 62-67. https://doi.org/10.1016/j.jhazmat. 2006.01.070
• 10. The National Fire Protection Association. (2020). “Service or Gas Station Fires”. Erişim adresi: https://www.nfpa.org/education-and-research/research/nfpa-research/fire-statistical-reports/service-or-gas-station-fires (Accessed Date: 16.12.2023).
• 11. Nouri, J, Omidvari, M. and Tehrani, S. M. (2010). “Risk Assessment and Crisis Management in Gas Stations”. Int. J. Environ. Res, 4 (1), 143-152.
• 12. Wibowo, A, Lestari, F. and Modjo, R. (2023). “Safety Climate Assessment in Fuel Stations in the West Java Region”. Safety, 9(1), 1-9. https://doi.org/10.3390/safety90100 09
• 13. Yin, Y, Tan, X. and Fan, J. (2023). “Occupational Fatigue and Health of Gas Station Workers: A Review”. Work. 76 (2), 1-20.
• 14. Yılmazer, T. (2006). Kurşunlu Benzin Kullanımına Uygun Motorların Kurşunsuz Benzinle Çalıştırılması Halinde Ortaya Çıkan Problemlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• 15. Akdemir, N. (2012). Benzin İstasyonlarında Çalışan Pompacılarda DNA Hasarının Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Universitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 16. Alshathly, M. R. and Alqahtani, M. A. (2017). “Ameliorating Effect of Achillea Fragrantissima against Benzene-Induced Skin Irritation: Histological Study”. Adv. Pharm. Ethnomed, 5 (1), 1-7. http://dx.doi.org/10.17582/journal.ape/ 2017/5.1.1.7
• 17. Akboğa Kale, Ö, Gürcanlı, G. and Baradan, S. (2017). “Asbestos Exposure and Prevention Methods in Urban Renewal Process”. Pamukkale Unıversıty Journal of Engıneerıng Scıences-Pamukkale Üniversıtesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23 (6), 694-706.
• 18. Epik, Ş. (2006). Akaryakıt İstasyonunda İş Sağlığı, Emniyeti ve Çevre Yönetim Sisteminin Uygulanması. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 19. Chaiklieng, S, Dacherngkhao, T, Suggaravetsiri, P. and Pruktharathikul, V. (2020). “Fire Risk Assessment in Fire Hazardous Zones of Gasoline Stations”. Journal of occupational health, 62 (1), 1-8. https://doi.org/10.1002/1348-9585.12137
• 20. Ekpenyong, C. E. and Asuquo, A. E. (2017). “Recent Advances In Occupational and Environmental Health Hazards of Workers Exposed to Gasoline Compounds”. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 30 (1), 1-26. https://doi.org/10.13075/ijomeh.1896.00 800
• 21. Fjellgaard M. R, Saeter B. A, Meraner, C. and Stolen, R. (2021). “From petrol station to multifuel energy station: Changes in fire and explosion safety”. RISE Research Institutes of Sweden, 1, 1-65.
• 22. Babrauskas, V. (2005). “Some Basic Facts about Ignition Events during Fueling of Motor Vehicles at Filling Stations”. California Fire/Arson Investigator, 16-25.
• 23. Nabours, R. E. (2004). “Static Discharge Hazard during Refueling at Retail Gasoline Stations”. IEEE Transactions on Industry Applications, 40 (4), 1003-1005. https://doi.org/10.1109/TIA.2004.830755
• 24. Mohsin, M, Yin, H, Huang, W, Zhang, S, Zhang, L. and Mehak, A. (2022). “Evaluation of Occupational Health Risk Management and Performance in China: A Case Study of Gas Station Workers”. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19 (7), 1-22. https://doi.org/1 0.3390/ijerph1907 3762
• 25. Elsayed, A, Ahmed, H. and Mohamed, H. (2018). “Occupational Hazards among Gas Station Workers”. Egyptian Journal of Health Care, 9 (4), 443-463. https://doi.org/10.21608/ejhc.2018.198490
• 26. Cezar-Vaz, M. R, Rocha, L. P, Bonow, C. A, Da Silva, M. R. S, Vaz, J. C. and Cardoso, L. S. (2012). “Risk perception and occupational accidents: a study of gas station workers in Southern Brazil”. International journal of environmental research and public health, 9 (7), 2362-2377. https://doi.org/10. 3390/ijerph9072362
• 27. Chaiklieng, S, Suggaravetsiri, P. and Autrup, H. (2019). “Risk assessment on benzene exposure among gasoline station workers”. International journal of environmental research and public health, 16 (14), 1-9. https://doi.org/10.3390/ijerph16142545
• 28. Alban Perez, G. G, Pando Moreno, M, Laca Arocena, F, Colunga Rodríguez, C, Verdesoto Galeas, A. M, Sarabia Lopez, L. E. and Leon Navarrete, M. M. (2017). “Psychosocial Factors at Work and Occupational Stress in Gas Station Attendants in Ecuador”. Scientific Research, 8 (13), 1-11.
• 29. Ashour, Ü. (2020). Bir Akaryakıt ve LPG Istasyonu için Risk Değerlendirmesi ve Analizi. Doktora Tezi, İstanbul Rumeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 30. Kök, O. E, Erdoğan, Y. ve Babaoğlu, S. (2018). “Bir Akaryakıt İstasyonunun Risk Analizinin Yapılması ve İş Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi”. Sürdürülebilir Mühendislik Uygulamaları ve Teknolojik Gelişmeler Dergisi, 1 (2), 80-102.
• 31. Akpınar, T. ve Çakmakkaya, B. Y. (2014). “İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından İşverenlerin Risk Değerlendirme Yükümlülüğü”. Çalışma ve Toplum, 1 (40), 273-304. 32. Özkiliç, Ö. (2005). “İş Sağliği ve Güvenliği, Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri”. Ankara, TİSK Yayınları.
• 33. Ceylan, H. ve Başhelvacı, V. S. (2011). “Risk Değerlendirme Tablosu Yöntemi ile Risk Analizi: Bir Uygulama”. International Journal of Engineering Research and Development, 3 (2), 25-33.
• 34. Erten, B. ve Zafer, U. (2017). “İlaç Lojistik Sektöründe Risk Analizi Yapılarak 5x5 Matris, Fine Kinney ve FMEA Yöntemleri ile Risk Değerlendirmelerinin Karşılaştırılması: Bir Firma Örneği”. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 12 (48), 1-14.
• 35. Kantarcı, O. (2023). “Bir Asfaltit Açık Ocağında Patlatma İşlemlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Farklı Risk Değerlendirme Metotlarıyla Değerlendirilmesi”. MT Bilimsel, (24), 1-11.
• 36. Caner Akın, G, Eren, Ö, Oral, H. V. ve Heperkan, H. A. (2020). “Yeni Bir Risk Değerlendirme Yöntemiyle Tersane İşletmelerinin Sınıflandırılması”. Business and Management Studies: An International Journal, 8 (1), 232-254. http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1349
• 37. Oliveira, M. D, Lopes, D. F. and Bana E Costa, C. A. (2018). “Improving Occupational Health and Safety Risk Evaluation through Decision Analysis. International Transactions in Operational Research”, 25 (1), 375-403. https://doi.org/10.1111/itor.12339
• 38. Risk Management Risk Assessment Techniques. 31010. (2009). ISO, International Electrotechnical Commission, 09/10/2009.
• 39. Akaryakıt İstasyonları-Emniyet Gerekleri ile İlgili Tebliğ TS 12820. (2012). Resmî Gazete 11/08/2012, 28350.
• 40. Itani, O. and Kaneita, Y. (2016). “The association between shift work and health: A review”. Sleep and Biological Rhythms, 14, 231-239.