Afet Risk Algısının Afet Gönüllüsü Olma Tutumu Üzerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1185 - 1193, 26.09.2024

Salih Doğru

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1459390

Öz

Bu çalışmanın amacı, Gümüşhane Üniversitesi öğrencilerinin afet risk algılarının afet gönüllülük tutumları üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışma kesitsel tanımlayıcı tiptedir. Veriler çevrimiçi anket yöntemiyle 01 Kasım 2023 – 01 Şubat 2024 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırma evreni, Gümüşhane Üniversitesi 2023-2024 eğitim-öğretim yılı güz döneminde eğitim alan 23246 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada basit rastgele örnekleme yöntemi kullanılmış olup evreni bilinen örneklem hesaplamasına göre örneklem sayısı 378 kişi olarak tespit edilmiştir. Araştırmanın veri toplama aracında, sosyo-demografik bilgi formu ve üniversite öğrencileri afet risk algısı ölçeği oluşturmuştur. Sosyodemografik değişkenlerin tanımlanmasında yüzdelik ve standart sapma kullanılmıştır. Katılımcıların %70,4’ü kadınlardan oluşmaktadır ve 50,12’si sağlık bilimleri alanında ön lisans ve lisans öğrenimi gören öğrencilerden oluşmaktadır. Ayrıca çalışmaya katılanların %32,7’sinin de 1. sınıf öğrencisi olduğu belirlenmiştir. Veriler normal dağılım gösterdiği için parametrik testler (t-testi, ANOVA) yapılmış olup kullanılan ölçeğin çalışma ile uyumunu tespit etmek için de doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre afet gönüllüsü olan öğrenci sayısının az olmasına rağmen diğer katılımcılara göre afet risk algılarının daha yüksek olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Gönüllüsü, Afet Risk Algısı

Etik Beyan

Gümüşhane Üniversitesi Etik Kurulu’ndan etik izin alınmıştır (Karar Sayı No: E-95674917-108.99-215162).

Destekleyen Kurum

Yok.

The Effect of Disaster Risk Perception on the Attitude of Being a Disaster Volunteer

Öz

The aim of this study is to examine the effect of disaster risk perceptions of Gümüşhane University students on their disaster volunteering attitudes. The study is of cross-sectional descriptive type. The data was collected between 01 November 2023 and 01 February 2024 by online survey method. The research population consists of 23246 students studying at Gümüşhane University in the fall semester of the 2023-2024 academic year. Simple random sampling method was used in the research, and according to the sample calculation with a known population, the number of samples was determined as 378 people. The data collection tool of the research was a socio-demographic information form and a disaster risk perception scale of university students. Percentage and standard deviation were used to define sociodemographic variables. 70.4% of the participants are women and 50.12 of them are associate and undergraduate students in the field of health sciences. It was also determined that 32.7% of the participants in the study were first grade students. Since the data showed normal distribution, parametric tests (t-test, ANOVA) were performed and confirmatory factor analysis was performed to determine the compatibility of the scale used with the study. According to the results of the research, although the number of students who are disaster volunteers is low, their disaster risk perceptions are higher than other participants.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster volunteer, Disaster risk perception

Kaynakça

• 1. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2014). “Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü”. Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Erişim tarihi: 15 Ocak 2024).
• 2. Emergency Disaster Database (EM-DAT). (2024). Classification. Retrieved from https://public.emdat.be/data
• 3. Doğru, S. ve Coşkun, Z. (2023). “Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Afet Risk Algısı ve Afete Hazırlıklı Olma İnanç Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Afet ve Risk Dergisi, 6(4), 1299-1311.
• 4. Pazzi, V, Morelli, S. ve Bonati, S. (2020). “Disaster Risk Perception Knowledge Base”. Erişim adresi: https://links-project.eu/wp-content/uploads/2021/05/LINKS_D2.2_Disaster-Risk-Perception-Knowledge-Base_V2.0.pdf (Erişim tarihi: 30.08.2024)
• 5. Grant, A, Hart, M. ve Langer, E. R. (2019). “Integrating volunteering cultures in New Zealand's multi-hazard environment”. Australian Journal of Emergency Management, the, 34(3), 52-59.
• 6. Oberijé, N. (2007). “Civil response after disasters. The use of civil engagement in disaster abatement”. Erişim adresi: https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=0241535642b17867fa68103ebf9d1057f6851b41 (Erişim tarihi: 05 Mart 2024).
• 7. Çakacak, Ö. (2008). “Toplum afet müdahale ekipleri”. In: M. Kadıoğlu ve E. Özdamar (Ed.). Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (223-241). JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara.
• 8. Demirbilek, Ö. ve Öztürk, S. (2023). “Understanding university students WHO do not want to volunteer in disasters: A qualitative study from Türkiye”. International journal of disaster risk reduction, 96, 103994.
• 9. Yükseköğretim Kurulu. (2023). “Yükseköğretimde yeni istatistikler”. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/yuksekogretimde-yeni-istatistikler.aspx (Erişim tarihi: 07.03.2024).
• 10. Öksüz, M, Kuyrukluyıldız, N, Toksoy, M ve Tekay N. (2021). “Afetlere Müdahalede Gönüllülerin Yönetimi ve Önemi”. 05-07.2021, 3. Uluslararası Afet ve Dirençlilik Kongresi (105-112). AFAD Kampüs/ANKARA.
• 11. Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• 12. Mızrak, S. ve Aslan, R. (2020). “Disaster risk perception of university students”. Risk, Hazards & Crisis in Public Policy, 11(4), 411-433. doi:10.1002/rhc3.12202
• 13. Tabachnick, B.G, Fidell, L.S. ve Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6): pearson Boston, MA.
• 14. UNDRR (2015). “Sendai framework for disaster risk reduction 2015–2030”. Erişim adresi: https://www.undrr.org/media/16176/download?startDownload=20240925 (Erişim tarihi: 14.03.2024).
• 15. Alexander, D. (2010). “The voluntary sector in emergency response and civil protection: review and recommendations”. International Journal of Emergency Management, 7(2), 151-166.
• 16. Miceli, R, Sotgiu, I. and Settanni, M. (2008). “Disaster preparedness and perception of flood risk: A study in an alpine valley in Italy”. Journal of Environmental Psychology, 28(2), 164-173.
• 17. Ayvazoğlu, G, Çekiç, M. ve Yücel, H. (2020). “Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi öğrencilerinin afet risk algısı ve afete hazırlık durumlarının değerlendirilmesi”. Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4(7), 85-97.
• 18. Tercan, B. (2023). “Bireylerin Afet Risk Algısının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), 1279-1287.
• 19. Liu, T, Zhang, H, Li, X. and Zhang, H. (2020). “Individual Factors İnfluencing Risk Perceptions of Hazardous Chemicals in China”. Environmental Research, 186, 109523.
• 20. Peacock, W.G, Brody, S.D. and Highfield, W. (2005). “Hurricane Risk Perceptions Among Florida's Single Family Homeowners”. Landscape and Urban Planning, 73 (2-3), 120-135.
• 21. Kung, Y.W. and Chen, S.H. (2012). “Perception of Earthquake Risk in Taiwan: Effects of Gender and Past Earthquake Experience”. Risk Analysis: An International Journal, 32 (9), 1535-1546.
• 22. Usta, G. (2023). “Üniversite Öğrencilerinin Afet Risk Algısının Değerlendirilmesi”. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 1029-1051.
• 23. Ekşi, Ali. (2020). “Üniversite öğrencilerinde afetlere karşı bireysel direnç ve sosyal sermaye ilişkisinin değerlendirilmesi”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(1), 44-54.
• 24. Aras, M, Mumcu, A. ve Karabey, T. (2021). “Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Afet Bilinç Düzeylerinin Belirlenmesi”. TOGÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (2), 40-49.
• 25. Boran, N. ve Ulutaşdemir, N. (2023). “Acil Yardım ve Afet Yönetimi Öğrencilerinin Afet Farkındalığı ve Afetlere Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi: Gümüşhane İli Örneği”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 82-89.
• 26. Adelekan, I.O. and Asiyanbi, A.P. (2016). “Flood Risk Perception in Flood-Affected Communities in Lagos, Nigeria”. Natural Hazards, 80 (1), 445-469.
• 27. Kellens, W, Zaalberg, R, Neutens, T, Vanneuville, W. and De Maeyer, P. (2011). “An Analysis of The Public Perception of Flood Risk on The Belgian Coast”. Risk Analysis, 31 (7), 1055-1068.