Examination of Burnout and Vocational Motivation Levels of Healthcare Professionals in the COVID-19 Pandemic

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1527 - 1543, 25.12.2024

Esin Erdoğan , Elif Kaya

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1136377

Öz

The aim of this research is to examine the impact of the COVID-19 pandemic on the burnout levels and professional motivation of healthcare workers. For this purpose, the research was conducted online with 386 healthcare professionals working in Süleyman Demirel University Research and Application Hospital and Isparta City Hospital operating in Isparta. The data of the study were obtained by using a questionnaire consisting of Demographic Information Form, Maslach Burnout Scale and Motivation Scale. As a result of the research, positive and statistically significant relationships were found between the levels of health workers' exposure to the COVID-19 pandemic and the dimensions of burnout and motivation. However, it was seen that the relationship between the "Personal Achievement" dimension of burnout and the "Managerial Factors" dimensions of motivation was not statistically significant. As a result of the regression analysis carried out to reveal the effects of expressions related to being affected by COVID-19 on burnout and motivation dimensions, the effects of the COVID-19 pandemic on the work motivation and burnout of healthcare workers; It has been determined that it has an increasing effect on emotional exhaustion and depersonalization dimensions and on all other dimensions of motivation except "Administrative Factors". In addition, health workers got higher scores from the sub-dimensions of burnout, "Emotional Exhaustion" and "Personal Achievement", and lower scores from the "Depersonalization" dimension. It was determined that the "Management Factors", "Individual Factors" and "Work-Related Factors" dimension averages from the motivation sub-dimensions were high, while the average of the "Other Factors" dimension was very high. However, burnout and motivation dimensions were compared according to demographic variables and differences were found in some variables.

Anahtar Kelimeler

Burnout, COVID-19, Healthcare Professionals, Motivation

COVID-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik ve Mesleki Motivasyon Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, COVID-19 pandemisi döneminde sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri ve mesleki motivasyonlarının incelenmesidir. Bu amaçla araştırma, Isparta ilinde faaliyet göstermekte olan Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi ve Isparta Şehir Hastanesi’nde çalışan 386 sağlık çalışanı ile online olarak yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Demografik Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve Motivasyon Ölçeği’nden oluşan anket formu kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma sonucunda sağlık çalışanlarının COVID-19 pandemisinden etkilenme düzeyleri ile tükenmişlik ve motivasyon boyutları arasında pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ancak tükenmişliğin “Kişisel Başarı” boyutu ile motivasyonun “Yönetsel Faktörler” boyutlarındaki ilişkinin istatistiksel olarak önemli olmadığı görülmüştür. COVID-19 ile ilgili ifadelerin tükenmişlik ve motivasyon boyutları üzerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan regresyon analizi sonucunda, COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarının iş motivasyonları ve tükenmişlikleri üzerine olan etkilerinin; “Duygusal Tükenme” ve “Duyarsızlaşma” boyutları üzerinde ve motivasyonun “Yönetsel Faktörler” haricindeki diğer boyutların tamamında artırıcı bir etki gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca sağlık çalışanları tükenmişliğin alt boyutlarından “Duygusal Tükenme” ve “Kişisel Başarı” boyutlarından yüksek, “Duyarsızlaşma” boyutundan ise düşük puanlar almışlardır. Motivasyon alt boyutlarından “Yönetsel Faktörler”, “Bireysel Faktörler” ve “İş ile İlgili Faktörler” boyut ortalamalarının yüksek, “Diğer Faktörler” boyut ortalamasının ise çok yüksek olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte tükenmişlik ve motivasyon boyutları demografik değişkenlere göre karşılaştırılmış ve bazı değişkenlerde farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Motivasyon, Sağlık Çalışanları, Tükenmişlik

Kaynakça

• 1. Imai, H, Matsuishi, K, Ito, A, Mouri, K, Kitamura, N, Akimoto, K, Mino, K, Kawazoe, A, Isobe, M, Takamiya, S. and Mita, T. (2010). “Factors Associated with Motivation and Hesitation to Work Among Health Professionals During A Public Crisis: A Cross Sectional Study of Hospital Workers in Japan During The Pandemic (H1N1) 2009”. BMC Public Health, 10 (1), 672.
• 2. Goh, Y.S, Ow Yong, Q.Y.J, Chen, T.H.M, Ho, S.H.C, Chee, Y.I.C. and Chee, T. T. (2021). “The Impact of COVID‐19 on Nurses Working in A University Health System in Singapore: A Qualitative Descriptive Study”. International Journal of Mental Health Nursing, 30 (3), 643-652.
• 3. Houtrow, A.J. (2020). “Addressing Burnout: Symptom Management Versus Treating The Cause”. The Journal of Pediatrics, 224, 18-19.
• 4. Giusti, E.M, Pedroli, E, D'Aniello, G.E, Stramba Badiale, C, Pietrabissa, G, Manna, C, Badiale, M.S, Riva, G. Castelnuovo G. and Molinari, E. (2020). “The Psychological Impact of The COVID-19 Outbreak on Health Professionals: A Cross-Sectional Study”. Frontiers in Psychology, 11 (1684), 1-9.
• 5. Nişanyan, S. (2004). “Sözlerin Soyağacı – Çağdaş Türkçe’nin Etimolojik Sözlüğü”. 3. Basım, İstanbul: Adam Yayınları.
• 6. Maslach, C. and Jackson, S.E. (1981). “The Measurement of Experienced Burnout”. Journal of Organizational Behavior, 2 (2), 99-113.
• 7. Halbesleben, J.R. and Buckley, M.R. (2004). “Burnout in Organizational Life”. Journal of Management, 30 (6), 859-879.
• 8. Maslach, C. and Jackson, S.E. (1984). “Burnout in Organizational Settings”. Applied Social Psychology Annual, 5, 133–153.
• 9. Maslach, C. and Leiter, M.P. (2016). “Burnout”. In: Stress: Concepts, Cognition, Emotion, and Behavior (pp. 351-357). Academic Press.
• 10. Maslach, C. and Jackson, S.E. (1982). “A Social Psychological Analysis”. Social Psychology of Health and İllness, 227-251.
• 11. Seren, A.K. (2020). “Tükenmişlik”. İçinde: A.Z. Esatoğlu ve S. Tekingündüz (Ed.). Sağlık kurumlarında Örgütsel Davranış Araştırma ve Olgularla. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• 12. Lord, A. (2020). “Enhancing Wellbeing and Motivation for Staff Working with Patients Who Have Inconsistent or Challenging Engagement in Services”. In: A. Hadler, S. Sutton and L. Osterberg (Eds.), The Wiley Handbook of Healthcare Treatment Engagement: Theory, Research and Clinical Practice (pp. 313-334). Wiley.
• 13. Steers, R.M, Mowday, R.T, and Shapiro, D.L. (2004). “Introduction to Special Topic Forum: The Future of Work Motivation Theory”. Academy of Management Review, 29 (3), 379-387.
• 14. Eren, E. (2013). “Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar”. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• 15. Zeynel, E. (2014). Akademisyenlere Yönelik Mesleki Motivasyon, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• 16. Pinder, C.C. (2008). “Work Motivation in Organizational Behavior”. Second Edition, Psychology Press, New York.
• 17. Karakaya, A. ve Ay, A.F. (2007). “Çalışanların Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma”. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31 (1), 55-67.
• 18. Ağırbaş, İ., Çelik, Y. ve Büyükkayıkçı, H. (2005). “Motivasyon Araçları ve İş Tatmini: Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Hastane Başhekim Yardımcıları Üzerinde Bir Araştırma”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8 (3), 326-350.
• 19. Öztürk, Z. ve Doğuç, E. (2020). “Hastanelerde Performans Değerleme Sisteminin Çalışan Motivasyonuna Etkileri Hakkında Çalışan Görüşleri (Çankaya İlçesi Örneği)”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 519-536.
• 20. Kılıç, R. ve Keklik, B. (2012). “Sağlık Çalışanlarında İş Yaşam Kalitesi ve Motivasyona Etkisi Üzerine Bir Araştırma”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 147-160.
• 21. Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe-Yöntem-Analiz”, 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 22. Dinibütün, S.R. (2020). “Factors Associated with Burnout Among Physicians: An Evaluation During A Period of Covid-19 Pandemic”. Journal of Healthcare Leadership, 12, 85-94.
• 23. Ay, F.A. (2006). İşletmelerde Çalışanların Motivasyonlarını Etkileyen Faktörler: Bir Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• 24. Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2013). “Using Multivariate Statistics”. (sixth edition), Boston: Pearson.
• 25. Kalaycı, Ş. (2016). “SPSS Uygulamaları Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri”. 7. Baskı, Ankara: Asil Yayınevi.
• 26. Çevik, O. ve Özbalcı, A.A. (2020). “Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri ile Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki-Samsun İli Örneği”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (3), 1773-1787.
• 27. Hoşgör, D.G, Tanyel, T.Ç, Saadet, C.İ.N. ve Demirsoy, S.B. (2021). “Covid-19 Pandemisi Döneminde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: İstanbul İli Örneği”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8 (2), 372-386.
• 28. Adillo, M.A, Mulissa, Z, Desta, B.B, Alemayehu, A.K, Kefale, A.B, Keraga, D, Gebreselassie, H.A, Ahmed, Y.S, Estifanos, A.S, Magge, H, Parry, G. ve Quaife, M. (2020). “Key Factors Influencing Motivation Among Health Extension Workers and Health Care Professionals in Four Regions of Ethiopia: A Cross-Sectional Study”. Preprint from Research Square, 1-24.
• 29. Elhadi, M, Msherghi, A, Elgzairi, M, Alhashimi, A, Bouhuwaish, A, Biala, M, Abuelmeda, S, Khel, S, Khaled, A, Alsoufi, A, Elmabrouk, A, Alshiteewi, F.B, Hamed, T.B, Alhadi, B, Alhaddad, S, Elhadi, A. and Zaid, A. (2020). “Burnout Syndrome Among Hospital Healthcare Workers During The Covid-19 Pandemic and Civil War: A Cross-Sectional Study”. Frontiers Psychiatry, 11, 579563.
• 30. Öztürk, Z, Çelik, G. ve Örs, E. (2020). “Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Kamu Hastanesi Örneği”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6 (2), 328-349.
• 31. Arpacıoğlu, S, Baltalı, Z. ve Ünübol, B. (2021). “COVID-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik, Covid Korkusu, Depresyon, Mesleki Doyum Düzeyleri ve İlişkili Faktörler”. Çukurova Medical Journal, 46 (1), 88-100.
• 32. Barello, S. Palamenghi, L. and Graffigna, G. (2020). “Burnout and Somatic Symptoms Among Frontline Healthcare Professionals at the Peak of the Italian COVID-19 Pandemic”. Psychiatry research, 290, 113129.
• 33. Jalili, M, Niroomand, M, Hadavand, F, Zeinali, K. and Fotouhi, A. (2020). “Burnout Among Healthcare Professionals During Covid-19 Pandemic: A Cross-Sectional Study”. International Archives of Occupational and Environmental Health, 94, 1345–1352.
• 34. Kannampallil, T.G, Goss, C.W, Evanoff, B.A, Strickland, J.R, McAlister, R.P. and Duncan, J. (2020). “Exposure to Covid-19 Patients Increases Physician Trainee Stress and Burnout”. PloS one, 15 (8).
• 35. Eriş, H. ve Özdil, E.S. (2020). “Özel Hastane Personelinin Motivasyonu Etkileyen Faktörler.” Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 1-8.
• 36. Naldöken, Ü. ve Sarıçoban, S. (2020). “Sağlık Çalışanlarının Motivasyon Düzeylerinin Sosyodemografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 4 (1), 23-40.
• 37. Orhaner, E. ve Mutlu, S. (2018). “Sağlık Personelinin İş Tatmininin Motivasyon Üzerine Etkisi”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4 (1), 74-93.
• 38. Soykenar, M. (2008). “Sağlık İşletmelerinde Personelin Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesinde Örnek Bir Uygulama”. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• 39. Kaya, M, Üner, S, Karanfil, E, Uluyol, R, Yüksel, F. ve Yüksel, M. (2007). “Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Durumları”. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (5), 357-363.