Determining the Effect of the Covıd-19 Pandemic on Women's Participation in Breast, Cervical, and Colorectal Cancer Screening Programs and the Influencing Factors

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1700 - 1708, 25.12.2024

Ferdane Koçoğlu , Özlem Aşcı , Semra Kocaöz

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1366422

Öz

The aim of this study was to determine how the Covıd-19 pandemic affected women's participation in breast, cervical, and colorectal cancer screening programs and identify the influencing factors. This cross-sectional study was conducted as web-based with 409 women who were aged between 30-70 years, had primary school or above education, and were voluntary to participate in the study. Data were collected using a survey including 20 questions about descriptive characteristics of the participants and their participation in cancer screening programs. The data were analyzed using descriptive statistics, McNemar test and Logistic regression analysis. 24,2% of the women participating in the study had difficulty in participating in cancer screening programs during the Covıd-19 pandemic. The main factors that inhibited women from participating in the programs were "disruption in cancer screening services" (37,3%) and "travel/lockdown restrictions" (34,3%). During the pandemic, 17% of women had pap-smear, 16,7% had clinical breast examination, 15,8% had mammography, 7,4% had fecal occult blood test, and 3,7% had colonoscopy. Before the pandemic, these rates were 35,4%, 22,2%, 31,2%, 16,7%, and 3,7%, respectively. While the presence of an individual cancer history and intense anxiety about COVID-19 increased the likelihood of women participating in cancer screening programs, having difficulty in getting screening tests decreased this possibility. The pandemic has negatively affected women's participation in cancer screening programs. Strategic interventions must be planned in advance to maintain health services and ensure their continuity during disasters such as pandemics so that women can continue their participation in cancer screening programs.

Anahtar Kelimeler

Covıd-19, Cancer Screening, Colorectal Cancer, Breast Cancer, Risk Factors, Cervical Cancer

Covid-19 Pandemisinin Kadınların Meme, Serviks ve Kolorektal Kanser Tarama Programlarına Katılımlarına Etkisi ve Bunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışma, Covid-19 pandemisinin kadınların meme, serviks ve kolorektal kanser tarama programlarına katılımlarına etkisi ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Kesitsel tipteki bu çalışma, 30-70 yaş arası, ilkokul ve üstü eğitimi olan ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan 409 kadın ile web tabanlı olarak gerçekleştirilmiştir. Tanımlayıcı özelliklere ve kanser tarama programlarına katılımlarına yönelik 20 sorudan oluşan bir anket formuyla veriler toplanmıştır. Çalışmanın verileri tanımlayıcı istatistikler, Mc Nemar testi ve Lojistik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan kadınların %24,2’si Covid-19 pandemisinde kanser tarama programlarına katılımda zorluk yaşamıştır. Kadınların programlara katılımı engelleyen faktörlerin başında “kanser tarama hizmetlerindeki aksama” (%37,3) ve “seyahat/sokağa çıkma kısıtlaması” (%34,3) yer almaktadır. Pandemi sürecinde kadınların %17’si pap-smear, %16,7’si klinik meme muayenesi, %15,8’i mamografi, %7,4’ü gaitada gizli kan ve %3,7’si kolonoskopi yaptırmıştır. Pandemi öncesinde bu oranlar sırasıyla, %35,4, %22,2, %31,2, %16,7 ve %3,7’dir. Kadınların kanser tarama programlarına katılım olasılığını, bireysel kanser öyküsünün varlığı ve Covid-19 ile ilgili yaşanan yoğun endişe artırırken, tarama testlerini yaptırmada zorluk yaşama ise azaltmaktadır. Pandemi kadınların kanser tarama programlarına katılımlarını olumsuz yönde etkilemiştir. Kadınların kanser tarama programlarına katılımlarının sürdürülebilmesi için pandemi gibi afetler esnasında sağlık hizmetlerinin sürdürülebilmesi ve devamlılığının sağlanmasına yönelik stratejik müdahalelerin önceden planlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Kanser Taraması, Kolorektal Kanser, Meme Kanseri, Risk Faktörleri, Serviks kanseri

Etik Beyan

Bu çalışmaya başlamadan önce Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Etik Kurulu'ndan (17/12/2021 tarihli 2021/18-26 karar) etik onay ve Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Covid-19 Bilimsel Araştırma Değerlendirme Komisyonu’ndan (10/12/2021 tarih T22_10_03 karar) çalışma izni alınmıştır. Araştırmaya katılan kadınlar, Google form aracılığıyla çalışmanın amacının açıklandığı bir bilgi metnini okumuş ve gönüllü onamları olduğunu beyan eden kısmı onaylamalarının ardından çalışmaya katılmıştır.

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu makalenin araştırması, yazarlığı ve/veya yayını için herhangi bir mali destek almamıştır.

Teşekkür

Bu çalışmanın yürütülmesine katıldıkları için tüm kadınlara teşekkür ederiz.

Kaynakça

• 1. Moynihan, R. Sanders, S. Michaleff, Z.A. Scott, A.M. Clark, J. To, E.J. Jones, M. Kitchener, E. Fox, M. Johansson, M. Lang, E. Duggan, A. Scott, I. And Albarqouni, L. (2021). “Impact of COVID-19 pandemic on utilisation of healthcare services: a systematic review”. BMJ Open, 11:e045343. doi:10.1136/bmjopen-2020-045343.
• 2. Semprini, J. (2022). “How Did the COVID-19 Pandemic Impact Cancer Prevention and Treatment? Examining Nationally Representative Survey Data”. 10th Annual Symposium on lobal Cancer Research: Meeting, JCO Global Oncology8 no. Supplement_1, 18-18. Published online May 5, 2022. DOI: 10.1200/GO.22.24000
• 3. Xiao, H. Dai, X. Wagenaar, B.H. Liu, F. Augusto, O. Guo, Y. and Unger, J.M. (2021). “The impact of the COVID-19 pandemic on health services utilization in China: Time-series analyses for 2016-2020”. Lancet Reg Health West Pac, 24;9:100122. doi: 10.1016/j.lanwpc.2021.100122. PMID: 34327438; PMCID: PMC8315657.
• 4. Dinmohamed, A.G. Visser, O. Verhoeven, R.H.A. Louwman, M.W.J. van Nederveen, F.H. Willems, S.M. Merkx, M.A.W. Lemmens, V.E.P.P. Nagtegaal, I.D. and Siesling, S. (2020). “Fewer Cancer Diagnoses During the COVID-19 Epidemic in the Netherlands”. Lancet Oncol, 21(6):750–751. doi: 10.1016/S1470-2045(20)30265-5.
• 5. Alkatout, I. Biebl, M. Momenimovahed, Z. Giovannucci, E. Hadavandsiri, F. Salehiniya, H. and Allahqoli, L. (2021). “Has COVID-19 Affected Cancer Screening Programs? A Systematic Review”. Frontiers in Oncology, 11:675038. doi: 10.3389/fonc.2021.675038.
• 6. Cheng, S.Y. Chen, C.F, He, H.C. Chang, L.C. Hsu, W.F. Wu, M.S. and Chiu H.M. (2021). “Impact of COVID-19 Pandemic on Fecal Immunochemical Test Screening Uptake and Compliance to Diagnostic Colonoscopy”. Journal of Gastroenterology and Hepatology, 36(6): 1614–1619 doi: 10.1111/jgh.15325
• 7. Mayo, M.K. Potugari, B. Bzeih, R. Scheidel, C. Carrera, C. and Shellenberger, R.A. (2021). “Cancer Screening During the COVID-19 Pandemic: A Systematic Review and Meta-analysis”. Mayo Clınıc Proceedıngs: Innovatıons, Qualıty & Outcomes, 5(6):1109-1117. doi: 10.1016/j.mayocpiqo.2021.10.003.
• 8. Smith, R.A. and Oeffinger K.C. (2020). “The Importance of Cancer Screening”. Medical Clinics of North America, 104(6):919-938. doi: 10.1016/j.mcna.2020.08.008.
• 9. T.C Sağlık Bakanlığı, (2023). Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kanser Dairesi Başkanlığı. Kanser taramaları. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari (Erişim tarihi: 06.04.2023).
• 10. Lee, K. Lee, Y.Y. Suh, M. Jun, J.K. 2, Park, B. Kim, Y. and Choi, K.S. (2022). “Impact of COVID-19 on cancer screening in South Korea”. Sci Rep, 12(1):11380. doi: 10.1038/s41598-022-15778-3.
• 11. Marques, N.P. Silveira, D.M.M. Marques, N.C.T. Martelli, D.R.B. Oliveira, E.A. and Martelli-Júnior, H. (2021). “Cancer diagnosis in Brazil in the COVID-19 era”. Seminars in Oncology, 48(2):156-159. doi: 10.1053/j.seminoncol.2020.12.002
• 12. Stony Brook, (2022). “Study Reveals Cancer Screening Decreased Worldwide During Height of Pandemic.” Erişim adresi:https://news.stonybrook.edu/newsroom/press-release/medical/study-reveals-cancer-screening-decreased-worldwide-during-height-of pandemic/#:~:text=They%20reported%20that%20during%20the,54.1%20percent%20for%20cervical%20cancer (Erişim tarihi:06.04.2023)
• 13. Patt, D. Gordan, L. Diaz, M. Okon, T. Grady, L. Harmison, M. Markward, N. Sullivan, M. Peng, J. and Zhou, A. (2020).” Impact of COVID-19 on Cancer Care: How the Pandemic Is Delaying Cancer Diagnosis and Treatment for American Seniors”. JCO Clin Cancer Inform. Nov;4:1059-1071. doi: 10.1200/CCI.20.00134. PMID: 33253013; PMCID: PMC7713534.
• 14. Walker, M. (2021). “Measuring the impact of the COVID-19 pandemic on organized cancer screening and diagnostic follow-up care in Ontario, Canada: a provincial, population-based study”. Prev. Med. 2021;(151C) doi: 10.1016/j.ypmed.2021.106586. 10p.
• 15. Azaiza, F. and Cohen, M. (2008). “Colorectal Cancer Screening, Intentions, and Predictors in Jewish and Arab Israelis: A Population-Based Study”. Health Education and Behavior, 35 (4): 478-493.
• 16. Koo,J.H. Leong, R.W.L. Ching, J. Yeoh, K.G. Wu, D.C. Murdani, A. Cai, O. Chiu, H.M. Chong, V.H. Rerknimitr, R. Goh, K.L. Hilmi, I. Byeon, J.S. Niaz, S.K. Siddique, A. Wu, K.C. Matsuda, T. Makharia, G. Sollano, J. Lee, S.K. Joseph J Y Sung,J.J.Y. and Asia Pacific Working Group in Colorectal Cancer. (2012). “Knowledge of, attitudes toward, and barriers to participation of colorectal cancer screening tests in the Asia-Pacific region: a multicenter study”. Gastroıntestınal Endoscopy (76)1: 126-135. doi: 10.1016/j.gie.2012.03.168.
• 17. T.C Sağlık Bakanlığı, (2016). Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Kanser Daire Başkanlığı, Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanserdb/yayinlar/Kitaplar/TURKIYE_KANSER_KONTROL_PROGRAMI_2016.pdf (Erişim tarihi:05.03.2023)
• 18. Teixeira, C. Martins, C. Trabulo, D. Ribeiro, S. Cardoso, C. Mangualde, J. Freire, R. Gamito, E. Alves, A.L. Cremers, I. and Oliveira, A.P. (2018). “Colorectal Cancer Screening: What Is the Population’s Opinion?” GE Port J Gastroenterol, 25(2):62-67. doı: 10.1159/000480705
• 19. Akbulut, Ö. ve Çapık, C. (2022). “Çok değişkenli istatistiksel analizler için örneklem büyüklüğü”. Journal of Nursology, 25(2), 111-116.
• 20. Maringe, C. Spicer, J. Morris, M. Purushotham, A. Nolte, E. Sullivan, R. Rachet, B. and Ajay Aggarwal, A. (2020). “The impact of the COVID-19 pandemic on cancer deaths due to delays in diagnosis in England, UK: A national, population-based, modelling study”. Lancet Oncol, 21(8):1023–1034. doi: 10.1016/s1470-2045(20)30388-0.
• 21. Omran, S. Barakat, H. Muliira, J.K. and Aljadaa, N. (2015). “Knowledge, experiences, and barriers to colorectal cancer screening: a survey of health care providers working in primary care settings”. J Cancer Educ, 30(1):53–61. doi: 10.1007/s13187-014-0676-0.
• 22. Bocci, G. Troiano, G. Messina, G. Nante, N. and Civitelli, S. (2017). “Factors that could influence women’s participation in colorectal cancer screening: an Italian study”. Ann Ig, 29: 151-160. doi:10.7416/ai.2017.2142
• 23. Taş, F. Kocaöz, S. and Çirpan, R. (2019). “The effect of knowledge and health beliefs about colorectal cancer on screening behaviour”. J Clin Nurs, 28(23-24):4471-4477. doi: 10.1111/jocn.15032.
• 24. Horenstein, A. and Heimberg, R.G. (2020). “Anxiety disorders and healthcare utilization: A systematic review”. Clinical Psychology Review.81, 101894. doi: 10.1016/j.cpr.2020.101894