Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Relationship of Fatigue and Sleep Quality with Quality of Life in Caregivers of Patients with COPD

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1885 - 1896, 25.12.2024
https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1505790

Öz

This study was conducted to examine the relationship between sleep quality and fatigue levels of primary caregivers of individuals with chronic obstructive pulmonary disease and their quality of life. 400 caregivers were included in the study. In the study, Patient Relative Introductory Form, Brief Fatigue Inventory, Pittsburgh Sleep Quality Index and SF-36 Quality of Life Scale were used. The mean age of the participants was 47.34±13.10 years and 67.3% were female. 37.3% of the participants reported that they provided care to their spouses, 33.5% reported that they had a chronic disease, and 47.3% reported that they provided care to their patients between one and five years. The disease stage of 53.8% of the patients cared for was GOLD III. The mean fatigue score of the participants was 6.68±2.26 and the mean sleep quality score was 5.71±3.34. Age, gender, presence of chronic disease, duration of caregiving and GOLD stage were found to have a significant relationship with quality of life sub-dimensions (p<0.05). Fatigue and sleep quality were found to have a very low level and negative relationship with all sub-dimensions of QoL except pain and general health perception sub-dimensions (p<0.001). The data obtained revealed that fatigue level and sleep quality significantly affect quality of life in many aspects in individuals who care for COPD patients. In conclusion, caregivers of patients with COPD experience fatigue and poor sleep quality during the caregiving process. Complementary and supportive methods can be applied by health professionals, especially nurses, to increase the quality of life and sleep quality of caregivers as well as patients and to reduce fatigue and care burden.

Kaynakça

  • 1. Khavinson, V., Popovich, I., and Mikhailova, O. (2020). “Towards realization of longer life”. Acta Bio Medica: Atenei Parmensis, 91 (3), e2020054. https://doi.org/10.23750/abm.v91i3.10079
  • 2. Güreşçi, E. (2012). “Türkiye'de Kırsal Göçün Aile Üzerine Etkisi/The Effect On Family Of Rural Migration In Turkey”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (17), 149-161.
  • 3. Hakverdioğlu Yönt, G. (2023). “Kronik Hastalıklarda Bakım Bağımlılığı ile İlgili Literatürün Gözden Geçirilmesi”. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8 (2), 575-578.
  • 4. Agarwal, A. K., Raja, A., and Brown, B. D. (2023). “Chronic obstructive pulmonary disease.” In StatPearls. Treasure Island, FL: StatPearls Publishing”. Erişim Adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559281/ (Erişim Tarihi:12.05.2024)
  • 5. 2020 GOLD REPORT. (2020). “KOAH Tanı Yönetimi ve Önlenmesine Yönelik Küresel Strateji. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı için Küresel Girişim (GOLD)”. Erişim Adresi: https://goldcopd.org/gold-reports/.2020 (Erişim Tarihi:12.05.2024)
  • 6. Miravitlles, M., Peña-Longobardo, L. M., Oliva-Moreno, J., and Hidalgo-Vega, Á. (2015). “Caregivers’ burden in patients with COPD”. International journal of chronic obstructive pulmonary disease", 10, 347-356. https://doi.org/10.2147/COPD.S76091
  • 7. Gautun, H., Werner, A., and LurÅs, H. (2012). “Care challenges for informal caregivers of chronically ill lung patients: results from a questionnaire survey”. Scandinavian journal of public health, 40 (1), 18-24. https://doi.org/10.1177/1403494811425712
  • 8. 2024 GOLD REPORT. (2024). “Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease”. Erişim Adresi: https://goldcopd.org/2024-gold-report/ (Erişim Tarihi: 24.10.2024).
  • 9. Mesquita, R., Nakken, N., Janssen, D. J. A., van den Bogaart, E. H. A., Delbressine, J. M. L., Essers, J. M. N., Meijer, K., van Vliet, M., de Vries, G. J., Muris, J. W. M., Pitta, F., Wouters, E. F. M., and Spruit, M. A. (2017). “Activity Levels and Exercise Motivation in Patients With COPD and Their Resident Loved Ones”. Chest, 151 (5), 1028–1038. https://doi.org/10.1016/j.chest.2016.12.021
  • 10. Bryant, J., Mansfield, E., Boyes, A. W., Waller, A., Sanson-Fisher, R., and Regan, T. (2016). “Involvement of informal caregivers in supporting patients with COPD: a review of intervention studies. International journal of chronic obstructive pulmonary disease”, 11, 1587–1596. https://doi.org/10.2147/COPD.S107571
  • 11. Matarese, M., Pendoni, R., Piredda, M., and De Marinis, M. G. (2021). “Caregivers' experiences of contributing to patients' self-care in Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A thematic synthesis of qualitative studies”. Journal of advanced nursing, 77 (10), 4017–4034. https://doi.org/10.1111/jan.14942
  • 12. Yi, M., Jiang, D., Jia, Y., Xu, W., Wang, H., Li, Y., … Chen, O. (2021). “Impact of Caregiving Burden on Quality of Life of Caregivers of COPD Patients: The Chain Mediating Role of Social Support and Negative Coping Styles”. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 16, 2245–2255. https://doi.org/10.2147/COPD.S311772
  • 13. Mathews, G., and Johnston, B. (2017). “Palliative and end-of-life care for adults with advanced chronic obstructive pulmonary disease: a rapid review focusing on patient and family caregiver perspectives”. Current opinion in supportive and palliative care, 11 (4), 315-327. https://doi.org/10.1097/SPC.0000000000000303
  • 14. Figueiredo, D., Gabriel, R., Jácome, C., Cruz, J., and Marques, A. (2014). “Caring for relatives with chronic obstructive pulmonary disease: how does the disease severity impact on family carers?”. Aging & mental health, 18 (3), 385-393. https://doi.org/10.1080/13607863.2013.837146
  • 15. Strang, S., Osmanovic, M., Hallberg, C., and Strang, P. (2018). “Family caregivers' heavy and overloaded burden in advanced chronic obstructive pulmonary disease”. Journal of Palliative Medicine, 21 (12), 1768-1772. https://doi.org/10.1089/jpm.2018.0010
  • 16. Dilbaz, A. S., Dedeli, Ö., ve Yorgancıoğlu, A. (2015). “Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylere bakım veren aile üyelerinin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi”. Solunum Hastalıkları Dergisi, 25 (2-3), 1-6.
  • 17. Kanervisto, M., Paavilainen, E., & Heikkilä, J. (2007). “Family dynamics in families of severe COPD patients”. Journal of clinical nursing, 16 (8), 1498-1505. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2006.01804.x
  • 18. McNicholas, W. T. (2000). “Impact of sleep in COPD”. Chest, 117 (2), 48S-53S. https://doi.org/10.1378/chest.117.2_suppl.48s
  • 19. Byun, E., Lerdal, A., Gay, C. L., and Lee, K. A. (2016). “How adult caregiving impacts sleep: a systematic review”. Current sleep medicine reports, 2, 191-205. https://doi.org/10.1007/s40675-016-0058-8
  • 20. Liu, Y., Wheaton, A. G., Edwards, V. J., Xu, F., Greenlund, K. J., and Croft, J. B. (2020). “Short self-reported sleep duration among caregivers and non-caregivers in 2016”. Sleep Health, 6 (5), 651-656. https://doi.org/10.1016/j.sleh.2020.01.015
  • 21. Mendoza, T.R., Wang, X.S., Cleeland, C.S., Morrissey, M., Johnson, B.A., Wendt, J.K. and et al. (1999). “The rapid assessment of fatigue severity in cancerpatients: use of the Brief Fatigue Inventory”. Cancer, 85 (5), 1186-1196.
  • 22. Yesilbalkan, O. U., Karadakovan, A., and Göker, E. (2009). “The effectiveness of nursing education as an intervention to decrease fatigue in Turkish patients receiving chemotherapy”. Oncology nursing forum, 36(4), E215–E222. https://doi.org/10.1188/09.ONF.E215-E222
  • 23. Buysse, DJ., Reynolds, CF., Monk, TH., Berman, SR., Kupfer, DJ. (1989). “The pittsburgh sleep quality ındex: a new instrument for psychiatric practice and research”. Psychiatry Research, 28 (2), 193–213.
  • 24. Ağargün, MY., Kara, H., Anlar, O. (1996). “Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin Geçerliği ve Güvenirliği”. Türk Psikiyatri Dergisi, 7:107-11.
  • 25. Ware, J. E., Jr, and Sherbourne, C. D. (1992). “The MOS 36-item short-form health survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection”. Medical care, 30 (6), 473–483.
  • 26. Koçyiğit, H., Aydemir, Ö., Ölmez, N. ve Memiş, A. (1999). “Kısa form-36 (KF36)’nın Türkçe versiyonunun güvenirliliği ve geçerliliği”. İlaç ve Tedavi Dergisi,12 (2), 102-106.
  • 27. National Heart, Lung, and Blood Institute. (2022). “A Quick Guide On COPD”. Erişim Adresi: https://www.nhlbi.nih.gov/resources/quick-guide-copd (Erişim Tarihi:15.04.2024)
  • 28. Grosbois, J. M., Gephine, S., Kyheng, M., Le Rouzic, O., and Chenivesse, C. (2022). “Improving the wellbeing of caregivers of patients with COPD using a home-based pulmonary rehabilitation programme”. ERJ open research, 8 (4), 00255-2022. https://doi.org/10.1183/23120541.00255-2022
  • 29. Ivziku, D., Clari, M., Piredda, M., De Marinis, M. G., and Matarese, M. (2019). “Anxiety, depression and quality of life in chronic obstructive pulmonary disease patients and caregivers: an actor–partner interdependence model analysis”. Quality of Life Research, 28, 461-472. https://doi.org/10.1007/s11136-018-2024-z
  • 30. Xiong, C., Biscardi, M., Astell, A., Nalder, E., Cameron, J. I., Mihailidis, A., and Colantonio, A. (2020). “Sex and gender differences in caregiving burden experienced by family caregivers of persons with dementia: A systematic review”. PloS one, 15 (4) https://doi.org/10.1371/journal.pone.0231848
  • 31. Baha, A., Köktürk, N., Öztürk, B., Yıldırım, E. Ö., Özmen, İ., Gürgün, A., Topçu, A. F., Akpınar, E., Elmas, F., Şen, H. S., Ogan, N., Önder, Y., Doğan, Ö. T., Polatlı, M., Bingöl, Z., Ece, T., Çelik, E., Akgün, M., Özgür, E. S., Naycı, S. A., … Ateş, C. (2022). “The evaluation of disease awareness, caregiver burden, and workday loss in caregivers of COPD patients”. Turkish journal of medical sciences, 52 (2), 346–353. https://doi.org/10.55730/1300-0144.5321
  • 32. Rehman, A. U., Muhammad, S. A., Tasleem, Z., Alsaedi, A., Dar, M., Iqbal, M. O., ... and Hayat, K. (2021). “Humanistic and socioeconomic burden of COPD patients and their caregivers in Malaysia”. Scientific Reports, 11 (1), 22598. https://doi.org/10.1038/s41598-021-01551-5
  • 33. Cedano, S., Bettencourt, A. R. D. C., Traldi, F., Machado, M. C. L. O., and Belasco, A. G. S. (2013). “Quality of life and burden in carers for persons with chronic obstructive pulmonary disease receiving oxygen therapy”. Revista latino-americana de enfermagem, 21 (4), 860-867. https://doi.org/10.1590/S0104-11692013000400005 34. Pinto, R. A., Holanda, M. A., Medeiros, M. M., Mota, R. M., and Pereira, E. D. (2007). “Assessment of the burden of caregiving for patients with chronic obstructive pulmonary disease”. Respiratory medicine, 101 (11), 2402-2408. https://doi.org/10.1016/j.rmed.2007.06.001
  • 35. Kumar, S., Matreja, P. S., Gupta, A. K., Singh, A., and Garg, P. (2012). “To assess the quality of life (QOL) of caregivers and patients suffering from chronic obstructive pulmonary disease (COPD)”. J Aller Ther S, 2, 2. http://dx.doi.org/10.4172/2155-6121.S2-003
  • 36. Bahadori, M., Sami, R., Abolhassani, S., and Atashi, V. (2023). “Comparing the effects of smartphone-based and face-to-face pulmonary rehabilitation education on caregiver burden and quality of life among the family caregivers of patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease: a randomized controlled field trial”. Trials, 24 (1), 212. https://doi.org/10.1186/s13063-023-07239-7

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi ile İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1885 - 1896, 25.12.2024
https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1505790

Öz

Bu araştırma kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylere primer bakım verenlerin uyku kalitesi ve yorgunluk düzeylerinin yaşam kaliteleri ile ilişkisini incelemek amacıyla yürütülen araştırmada 400 bakım verici dahil edilmiştir. Araştırmada Hasta Yakını Tanıtım Formu, Kısa Yorgunluk Envanteri, Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 47,34±13,10, %67,3’ü kadındır. Katılımcıların %37,3’ü eşine bakım verdiğini ve %33,5’i kronik hastalığı olduğunu, %47,3’ü hastasına bir ila beş yıl arasında bakım verdiğini bildirmiştir. Bakım verilen hastaların %53,8’i hastalık evresi GOLD III’ tür. Katılımcıların yorgunluk puan ortalaması 6,68±2,26, uyku kalitesi puan ortalaması 5,71±3,34’tür. Yaş, cinsiyet ve kronik hastalık varlığı, bakım verme süresi ile hastaların GOLD evresinin yaşam kalitesi alt boyutları ile anlamlı ilişkisi olduğu saptanmıştır (p<0,05). Yorgunluğun ve uyku kalitesinin yaşam kalitesinin ağrı ve genel sağlık algısı alt boyutları dışında tüm alt boyutları ile çok düşük düzeyde ve negatif yönlü ilişkisi olduğu saptanmıştır (p<0,001). Elde edilen veriler, KOAH hastalarına bakım veren bireylerde yorgunluk düzeyinin ve uyku kalitesinin yaşam kalitesini birçok yönden anlamlı derecede etkilediğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, KOAH'lı hastalara bakım veren bireyler, bakım verme sürecinde yorgunluk ve düşük uyku kalitesi yaşamaktadırlar. Hastaların yanı sıra bakım vericilerin de yaşam kaliteleri ile uyku kalitelerinin arttırılması, yorgunluk ve bakım yüklerinin azaltılması için başta hemşireler olmak üzere sağlık profesyonelleri tarafından tamamlayıcı ve destekleyici yöntemler uygulanabilir.

Etik Beyan

İlgili Üniversiteden Etik Kurul onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

  • 1. Khavinson, V., Popovich, I., and Mikhailova, O. (2020). “Towards realization of longer life”. Acta Bio Medica: Atenei Parmensis, 91 (3), e2020054. https://doi.org/10.23750/abm.v91i3.10079
  • 2. Güreşçi, E. (2012). “Türkiye'de Kırsal Göçün Aile Üzerine Etkisi/The Effect On Family Of Rural Migration In Turkey”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (17), 149-161.
  • 3. Hakverdioğlu Yönt, G. (2023). “Kronik Hastalıklarda Bakım Bağımlılığı ile İlgili Literatürün Gözden Geçirilmesi”. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8 (2), 575-578.
  • 4. Agarwal, A. K., Raja, A., and Brown, B. D. (2023). “Chronic obstructive pulmonary disease.” In StatPearls. Treasure Island, FL: StatPearls Publishing”. Erişim Adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559281/ (Erişim Tarihi:12.05.2024)
  • 5. 2020 GOLD REPORT. (2020). “KOAH Tanı Yönetimi ve Önlenmesine Yönelik Küresel Strateji. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı için Küresel Girişim (GOLD)”. Erişim Adresi: https://goldcopd.org/gold-reports/.2020 (Erişim Tarihi:12.05.2024)
  • 6. Miravitlles, M., Peña-Longobardo, L. M., Oliva-Moreno, J., and Hidalgo-Vega, Á. (2015). “Caregivers’ burden in patients with COPD”. International journal of chronic obstructive pulmonary disease", 10, 347-356. https://doi.org/10.2147/COPD.S76091
  • 7. Gautun, H., Werner, A., and LurÅs, H. (2012). “Care challenges for informal caregivers of chronically ill lung patients: results from a questionnaire survey”. Scandinavian journal of public health, 40 (1), 18-24. https://doi.org/10.1177/1403494811425712
  • 8. 2024 GOLD REPORT. (2024). “Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease”. Erişim Adresi: https://goldcopd.org/2024-gold-report/ (Erişim Tarihi: 24.10.2024).
  • 9. Mesquita, R., Nakken, N., Janssen, D. J. A., van den Bogaart, E. H. A., Delbressine, J. M. L., Essers, J. M. N., Meijer, K., van Vliet, M., de Vries, G. J., Muris, J. W. M., Pitta, F., Wouters, E. F. M., and Spruit, M. A. (2017). “Activity Levels and Exercise Motivation in Patients With COPD and Their Resident Loved Ones”. Chest, 151 (5), 1028–1038. https://doi.org/10.1016/j.chest.2016.12.021
  • 10. Bryant, J., Mansfield, E., Boyes, A. W., Waller, A., Sanson-Fisher, R., and Regan, T. (2016). “Involvement of informal caregivers in supporting patients with COPD: a review of intervention studies. International journal of chronic obstructive pulmonary disease”, 11, 1587–1596. https://doi.org/10.2147/COPD.S107571
  • 11. Matarese, M., Pendoni, R., Piredda, M., and De Marinis, M. G. (2021). “Caregivers' experiences of contributing to patients' self-care in Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A thematic synthesis of qualitative studies”. Journal of advanced nursing, 77 (10), 4017–4034. https://doi.org/10.1111/jan.14942
  • 12. Yi, M., Jiang, D., Jia, Y., Xu, W., Wang, H., Li, Y., … Chen, O. (2021). “Impact of Caregiving Burden on Quality of Life of Caregivers of COPD Patients: The Chain Mediating Role of Social Support and Negative Coping Styles”. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 16, 2245–2255. https://doi.org/10.2147/COPD.S311772
  • 13. Mathews, G., and Johnston, B. (2017). “Palliative and end-of-life care for adults with advanced chronic obstructive pulmonary disease: a rapid review focusing on patient and family caregiver perspectives”. Current opinion in supportive and palliative care, 11 (4), 315-327. https://doi.org/10.1097/SPC.0000000000000303
  • 14. Figueiredo, D., Gabriel, R., Jácome, C., Cruz, J., and Marques, A. (2014). “Caring for relatives with chronic obstructive pulmonary disease: how does the disease severity impact on family carers?”. Aging & mental health, 18 (3), 385-393. https://doi.org/10.1080/13607863.2013.837146
  • 15. Strang, S., Osmanovic, M., Hallberg, C., and Strang, P. (2018). “Family caregivers' heavy and overloaded burden in advanced chronic obstructive pulmonary disease”. Journal of Palliative Medicine, 21 (12), 1768-1772. https://doi.org/10.1089/jpm.2018.0010
  • 16. Dilbaz, A. S., Dedeli, Ö., ve Yorgancıoğlu, A. (2015). “Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylere bakım veren aile üyelerinin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi”. Solunum Hastalıkları Dergisi, 25 (2-3), 1-6.
  • 17. Kanervisto, M., Paavilainen, E., & Heikkilä, J. (2007). “Family dynamics in families of severe COPD patients”. Journal of clinical nursing, 16 (8), 1498-1505. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2006.01804.x
  • 18. McNicholas, W. T. (2000). “Impact of sleep in COPD”. Chest, 117 (2), 48S-53S. https://doi.org/10.1378/chest.117.2_suppl.48s
  • 19. Byun, E., Lerdal, A., Gay, C. L., and Lee, K. A. (2016). “How adult caregiving impacts sleep: a systematic review”. Current sleep medicine reports, 2, 191-205. https://doi.org/10.1007/s40675-016-0058-8
  • 20. Liu, Y., Wheaton, A. G., Edwards, V. J., Xu, F., Greenlund, K. J., and Croft, J. B. (2020). “Short self-reported sleep duration among caregivers and non-caregivers in 2016”. Sleep Health, 6 (5), 651-656. https://doi.org/10.1016/j.sleh.2020.01.015
  • 21. Mendoza, T.R., Wang, X.S., Cleeland, C.S., Morrissey, M., Johnson, B.A., Wendt, J.K. and et al. (1999). “The rapid assessment of fatigue severity in cancerpatients: use of the Brief Fatigue Inventory”. Cancer, 85 (5), 1186-1196.
  • 22. Yesilbalkan, O. U., Karadakovan, A., and Göker, E. (2009). “The effectiveness of nursing education as an intervention to decrease fatigue in Turkish patients receiving chemotherapy”. Oncology nursing forum, 36(4), E215–E222. https://doi.org/10.1188/09.ONF.E215-E222
  • 23. Buysse, DJ., Reynolds, CF., Monk, TH., Berman, SR., Kupfer, DJ. (1989). “The pittsburgh sleep quality ındex: a new instrument for psychiatric practice and research”. Psychiatry Research, 28 (2), 193–213.
  • 24. Ağargün, MY., Kara, H., Anlar, O. (1996). “Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin Geçerliği ve Güvenirliği”. Türk Psikiyatri Dergisi, 7:107-11.
  • 25. Ware, J. E., Jr, and Sherbourne, C. D. (1992). “The MOS 36-item short-form health survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection”. Medical care, 30 (6), 473–483.
  • 26. Koçyiğit, H., Aydemir, Ö., Ölmez, N. ve Memiş, A. (1999). “Kısa form-36 (KF36)’nın Türkçe versiyonunun güvenirliliği ve geçerliliği”. İlaç ve Tedavi Dergisi,12 (2), 102-106.
  • 27. National Heart, Lung, and Blood Institute. (2022). “A Quick Guide On COPD”. Erişim Adresi: https://www.nhlbi.nih.gov/resources/quick-guide-copd (Erişim Tarihi:15.04.2024)
  • 28. Grosbois, J. M., Gephine, S., Kyheng, M., Le Rouzic, O., and Chenivesse, C. (2022). “Improving the wellbeing of caregivers of patients with COPD using a home-based pulmonary rehabilitation programme”. ERJ open research, 8 (4), 00255-2022. https://doi.org/10.1183/23120541.00255-2022
  • 29. Ivziku, D., Clari, M., Piredda, M., De Marinis, M. G., and Matarese, M. (2019). “Anxiety, depression and quality of life in chronic obstructive pulmonary disease patients and caregivers: an actor–partner interdependence model analysis”. Quality of Life Research, 28, 461-472. https://doi.org/10.1007/s11136-018-2024-z
  • 30. Xiong, C., Biscardi, M., Astell, A., Nalder, E., Cameron, J. I., Mihailidis, A., and Colantonio, A. (2020). “Sex and gender differences in caregiving burden experienced by family caregivers of persons with dementia: A systematic review”. PloS one, 15 (4) https://doi.org/10.1371/journal.pone.0231848
  • 31. Baha, A., Köktürk, N., Öztürk, B., Yıldırım, E. Ö., Özmen, İ., Gürgün, A., Topçu, A. F., Akpınar, E., Elmas, F., Şen, H. S., Ogan, N., Önder, Y., Doğan, Ö. T., Polatlı, M., Bingöl, Z., Ece, T., Çelik, E., Akgün, M., Özgür, E. S., Naycı, S. A., … Ateş, C. (2022). “The evaluation of disease awareness, caregiver burden, and workday loss in caregivers of COPD patients”. Turkish journal of medical sciences, 52 (2), 346–353. https://doi.org/10.55730/1300-0144.5321
  • 32. Rehman, A. U., Muhammad, S. A., Tasleem, Z., Alsaedi, A., Dar, M., Iqbal, M. O., ... and Hayat, K. (2021). “Humanistic and socioeconomic burden of COPD patients and their caregivers in Malaysia”. Scientific Reports, 11 (1), 22598. https://doi.org/10.1038/s41598-021-01551-5
  • 33. Cedano, S., Bettencourt, A. R. D. C., Traldi, F., Machado, M. C. L. O., and Belasco, A. G. S. (2013). “Quality of life and burden in carers for persons with chronic obstructive pulmonary disease receiving oxygen therapy”. Revista latino-americana de enfermagem, 21 (4), 860-867. https://doi.org/10.1590/S0104-11692013000400005 34. Pinto, R. A., Holanda, M. A., Medeiros, M. M., Mota, R. M., and Pereira, E. D. (2007). “Assessment of the burden of caregiving for patients with chronic obstructive pulmonary disease”. Respiratory medicine, 101 (11), 2402-2408. https://doi.org/10.1016/j.rmed.2007.06.001
  • 35. Kumar, S., Matreja, P. S., Gupta, A. K., Singh, A., and Garg, P. (2012). “To assess the quality of life (QOL) of caregivers and patients suffering from chronic obstructive pulmonary disease (COPD)”. J Aller Ther S, 2, 2. http://dx.doi.org/10.4172/2155-6121.S2-003
  • 36. Bahadori, M., Sami, R., Abolhassani, S., and Atashi, V. (2023). “Comparing the effects of smartphone-based and face-to-face pulmonary rehabilitation education on caregiver burden and quality of life among the family caregivers of patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease: a randomized controlled field trial”. Trials, 24 (1), 212. https://doi.org/10.1186/s13063-023-07239-7
Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Dahili Hastalıklar Hemşireliği, Halk Sağlığı Hemşireliği
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Büşra Dağcı Günal 0000-0003-2939-3824

Hülya Bulut 0000-0003-0086-6181

Canan Bozkurt 0000-0001-8034-4062

Yayımlanma Tarihi 25 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 27 Haziran 2024
Kabul Tarihi 28 Ekim 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 13 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Dağcı Günal, B., Bulut, H., & Bozkurt, C. (2024). Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(4), 1885-1896. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1505790
AMA Dağcı Günal B, Bulut H, Bozkurt C. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. Aralık 2024;13(4):1885-1896. doi:10.37989/gumussagbil.1505790
Chicago Dağcı Günal, Büşra, Hülya Bulut, ve Canan Bozkurt. “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk Ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi Ile İlişkisi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 13, sy. 4 (Aralık 2024): 1885-96. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1505790.
EndNote Dağcı Günal B, Bulut H, Bozkurt C (01 Aralık 2024) Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 13 4 1885–1896.
IEEE B. Dağcı Günal, H. Bulut, ve C. Bozkurt, “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi ile İlişkisi”, Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 13, sy. 4, ss. 1885–1896, 2024, doi: 10.37989/gumussagbil.1505790.
ISNAD Dağcı Günal, Büşra vd. “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk Ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi Ile İlişkisi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 13/4 (Aralık 2024), 1885-1896. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1505790.
JAMA Dağcı Günal B, Bulut H, Bozkurt C. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. 2024;13:1885–1896.
MLA Dağcı Günal, Büşra vd. “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk Ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi Ile İlişkisi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 13, sy. 4, 2024, ss. 1885-96, doi:10.37989/gumussagbil.1505790.
Vancouver Dağcı Günal B, Bulut H, Bozkurt C. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Bireylerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi. 2024;13(4):1885-96.