A New Scale Study: Postpartum & Newborn Care Cultural Practices Attitude Scale; A Methodological Study

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 254 - 265, 23.03.2025

Veysel Can , Mehmet Bulduk , Fatma Güdücü Tüfekci

Öz

The purpose of this study is to develop the Postpartum/Newborn Care Cultural Practices Attitude Scale (Postpartum & Newborn- CCPAS) and conduct its validity and reliability study. The study was carried out methodologically. A 32-item question pool was created for Postpartum&Newborn-CCPAS. Expert opinion was obtained for content validity and the number of questions was reduced to 10. After the pilot study, a field study was conducted. The study was conducted in the pediatric clinics of a university training and research hospital between March and August 2023. The accessible population of the study consisted of mothers (N=450) of children hospitalized in the pediatric clinics of the hospital. 441 people were reached in the study. Statistical analyses of the data were performed with SPSS and AMOS. Ethical principles were adhered to. It was determined that the data were suitable for factorization and the sample size was sufficient. Exploratory factor analysis was performed for construct validity. Scale items were collected in a single factor. The total variance explained by the factor was 72.1%. The total score average of the scale was 28.49±9.65, the reliability Cronbach alpha coefficient was 0.956 and the cut-off point was 30.5. According to the item discrimination analysis, it was determined that each item distinguished the measured phenomenon (p<0.001). Confirmatory factor analysis was performed for the scale. The obtained analysis results were found to be within the perfect fit (CMIN/df: 1.784; RMSEA: 0.042; SRMR: 0.023; CFI: 0.996; GFI: 0.980; AGFI: 0.955; RFI: 0.982), acceptable fit (NFI: 0.990; NNFI (TLI): 992; PNFI: 0.555; PGFI: 553) and lower than the AIC, CAIC and ECVI values of the compared model according to the fit measurement table. A 5-point Likert-type, one-dimensional, 10-item scale, which can determine attitudes towards cultural practices in postpartum and newborn care, has been developed with tested validity and reliability.

Anahtar Kelimeler

Maternal Care, Cultural Practices, Postpartum, Scale, Newborn Care

Yeni Bir Ölçek Çalışması: Lohusa & Yenidoğan Bakımında Kültürel Uygulamalar Tutum Ölçeği; Metodolojik Bir Çalışma

Öz

Bu araştırmanın amacı, Lohusa/Yenidoğan Bakımında Kültürel Uygulamalar Tutum Ölçeğini (Lohusa & Yenidoğan-BKUTÖ) geliştirip, geçerlilik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Araştırma, metodolojik olarak, gerçekleştirilmiştir. Lohusa & Yenidoğan-BKUTÖ için 32 maddelik soru havuzu oluşturulmuştur. Kapsam geçerliliği için uzman görüşü alınmış ve soru sayısı 10’a indirilmiştir. Pilot çalışma sonrasında alan araştırması yapılmıştır. Araştırma, bir üniversite eğitim ve araştırma hastanesinin çocuk kliniklerinde, Mart- Ağustos 2023 tarihleri arasında, gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ulaşılabilir evrenini, hastanenin pediatri kliniklerinde yatan çocukların anneleri (N=450) oluşturmuştur. Araştırmada, 441 kişiye ulaşılmıştır. Verilerin istatistik analizleri SPSS ve AMOS ile yapılmıştır. Etik ilkelere bağlı kalınmıştır. Verilerin faktörleşmeye uygun olduğu ve örneklem büyüklüğünün yeterli olduğu tespit edilmiştir (KMO=0,939). Yapı geçerliliği için açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçek maddeleri tek bir faktörde toplanmıştır. Faktörün açıkladığı toplam varyans %72,1’dir. Ölçeğin toplam skor ortalaması 28,49±9,65 olup, güvenirlilik Cronbach alfa katsayısı 0,956 ve kesme noktası 30,5’dir. Yapılan madde ayırt edicilik analizine göre, her bir madde ölçülen olguyu ayırt ettiği belirlenmiştir (p<0,001). Ölçek için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Elde edilen analiz sonuçları, uyum ölçümleri tablosuna göre mükemmel uyum (CMIN/df:1,784; RMSEA:0,042; SRMR:0,023; CFI:0,996; GFI:0,980; AGFI:0,955; RFI:0,982), kabul edilebilir uyum (NFI:0,990; NNFI(TLI):992; PNFI:0,555; PGFI:553) içerisinde ve karşılaştırılan modelin AIC, CAIC ve ECVI değerinden daha düşük olduğu görülmüştür. 5’li likert tipinde, tek boyutlu, 10 maddeden oluşan lohusa ve yenidoğan bakımında kültürel uygulamalara yönelik tutumların belirlenebileceği geçerliliği ve güvenirliliği test edilmiş bir ölçek geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anne Bakımı, Kültürel Uygulamalar, Lohusa, Ölçek, Yenidoğan Bakımı

Kaynakça

• 1. Kittler, P. G., & Sucher, K. P. Food and culture. Food and culture (5th ed.). Belmont: Thomson Inc: 2008.
• 2. Seviğ, Ü., & Tanrıverdi, G. Kültürlerarası Hemşirelik. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi: 2011.
• 3. Arısoy, A., Canbulat, N., & Ayhan, F. (2014). Karaman İlindeki Annelerin Bebeklerinin Bakımında Uyguladıkları Geleneksel Yöntemler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17: 23-31.
• 4. Acikgoz, A., Örsal, O., & Balcı Alparslan, G. (2014). Traditional Practices Used By Turkish Mothers in The Care of Their Babies. Holist Nurs Pract, 28(3):198–207.
• 5. Özyazıcıoğlu, N., & Polat, S. (2014). Traditional practices frequently used for the newborn in Turkey: A literature review. Indian Journal of Traditional Knowledge, 13(3), 445-452.
• 6. Çevik, A., & Alan, S. (2020). Doğum sonu dönemde yapılan geleneksel uygulamalar. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 10(1), 14-22.
• 7. Sivri, B. B., & Karataş, N. (2015). Toplumun kültürel yönü: doğum sonu dönemde anne ve bebek bakımına yönelik yapılan geleneksel uygulamalar ve dünyadan örnekler. J Curr Pediatr, 13: 183-93.
• 8. Uysal, G., Derya Beydağ, K., & Sönmez Düzkaya, D. (2019). 0-12 Aylık Bebeği Olan Ebeveynlerin Bebek Bakımına İlişkin Geleneks8el Uygulamaları. ACU Sağlık Bil Derg, 10(2): 211-217.
• 9. Önen, C., & Masyon, D. (2017). 15-49 Yaş Arası Kadınların Doğum Sonrasında Bebeğe Yönelik Geleneksel Uygulamaları ve Etkileyen Faktörler. Sağlık ve Toplum, 27(3): 31-37.
• 10. Yiğitalp, G., & Gümüş, F. (2017). Diyarbakır’da 15-49 Yaş Kadınların Bebek Bakımıyla İlgili Geleneksel Uygulamaları. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 3: 188-196.
• 11. Tanriverdi, G. (2015). Lohusa Kültürel Özellıklerı Tanılama Rehberi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 68-77. 12. Tortumoğlu, G., Okanlı, A., & Özer, N. (2004). Hemşirelik bakımında kültürel yaklaşım ve önemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1): 1–9.
• 13. Eğri, G., Gölbaşı, Z. (2007). 15-49 Yaş Grubu Evli Kadınların Doğum Sonu Dönemde Bebek Bakımına Yönelik Geleneksel Uygulamaları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5): 313-320.
• 14. Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E, Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. Bilimsel araştırma yöntemleri. PEGEM Akademi: 2015.
• 15. Kartal, M., & Bardakçı, S. SPSS ve AMOS uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlik analizleri. Akademisyen Kitabevi: 2018.
• 16. DeVellis, R. F. Ölçek geliştirme: Kuram ve uygulamalar. Ankara: Nobel Yayıncılık: 2017. 17. Erkuş, A., & Selvi, H. Ölçek uyarlama ve “norm” geliştirme. Pegem Akademi. Ankara: 2019.
• 18. Evci, N., & Aylar, F. (2017). Ölçek geliştirme çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 389-412.
• 19. Sakar, T., Sevil, Ü., & Apay, S. E. (2015). Lohusaların gebelik, doğum ve doğum sonrası bakıma ilişkin fonksiyonel olmayan inanç ve uygulamalarının değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, 1, 32-46.
• 20. Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4). 21. Özdamar, K. Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Yayıncılık: 2016.
• 22. Seçer, İ. SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık: 2015.
• 23. Fein, E. C., Gilmour, J., Machin, T., & Hendry, L. (2022). Statistics for research students. Darling Heights, Australia: University of Southern Queensland.
• 24. Alford, S., & Teater, B. (2025). Quantitative research. In Handbook of research methods in social work (pp. 156-171). Edward Elgar Publishing
• 25. Tabachnick, B. G., & Fidell L. S. Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Nobel: 2015.
• 26. Pallant, J. SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS. Routledge: 2020.
• 27. Comrey, A. L., & Lee, H. B. A first course in factor analysis. Psychology press: 2013.
• 28. Erkuş, A. Ölçek Geliştirme. Ankara: PEGEM Akademi Yayınları: 2012.
• 29. Alphar, R. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık: 2013.
• 30. Karasar, N. Bilimsel araştırma yöntemi (31. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık: 2016.
• 31. Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Thousand Oaks, CA: Sage.
• 32. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık: 2014.
• 33. İlhan, M., Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen YEM analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 5(2):26-42.
• 34. Şencan, H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Geçerlilik ve Güvenirlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık: 2005