Bir Dezavantajlı Grup: Menopoz ve Engellilik

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 2, 840 - 849, 26.06.2025

Eslem Altıntaş , Nevin Hotun Şahin

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1558812

Öz

Günümüzde engellilik sebebiyle yaşanan zorluklar, her toplumda halen önemini korumaktadır. Engelli kadınlar hem kadın olmanın hem de engelli olmanın getirdiği çifte baskıya maruz kalmaktadır. Eğitim, istihdam, aile içi ilişkiler ve sosyal yaşam gibi alanlarda karşılaştıkları sorunlara ek olarak, psikolojik zorluklar, üreme sağlığı, cinsel sağlık ve menopoz gibi konular genellikle göz ardı edilmektedir. Bu sorunların çözümünde önemli engellerden bazıları yeterli bilgi eksikliği, toplumsal farkındalığın yetersizliği, etkili destek ve danışmanlık hizmetlerinin olmamasıdır. Engelli kadınların sorunlarının çözümü için multidisipliner bir ekip çalışması gereklidir; bu ekip engelli kadınlar, aileleri, toplum ve destek kuruluşlarını içermelidir. Sosyal destek odaklı çözüm önerileri, engelli kadınlar ve ailelerinin yardım almasını kolaylaştırır. Menopoz semptomlarını yönetmek engelli kadınlar için daha zor olabilir ve mevcut sağlık sorunlarını karmaşıklaştırabilir. Toplumun, sistemlerin ve sağlık çalışanlarının duyarsız tutumları, engelli kadınların gereksinimlerini bastırmalarına neden olabilir. Bu sebeple yeterli sağlık bakımı alamayabilirler. Hemşireler sağlık hizmetlerinin sağlanmasında önemli rol oynarlar ve bu nedenle engelli kadınlara yönelik sağlık hizmetleri sunarken menopoz konularını da içeren kapsamlı ve destekleyici bir bakım sağlamalıdırlar. Bu sebeple, doğrudan engelli kadınların menopoz semptom yönetimini kolaylaştırıp ve yaşam kalitelerini artırırken, dolaylı olarak toplumun genel sağlığının korunmasına, geliştirilmesine ve iyileştirilmesine katkıda bulunabilir. Bu makaledeki amacımız, engelli kadınların menopoz sorunlarına dikkat çekmek ve bu konuda farkındalık oluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

Menopoz , Engellilik , Kadın sağlığı

A Disadvantaged Group: Menopause and Disability

Öz

Difficulties faced by individuals with disabilities remain significant across societies today. Women with disabilities experience the compounded pressures of both gender and disability. Beyond challenges in education, employment, family dynamics, and social life, issues such as psychological difficulties, reproductive health, sexual health, and menopause are often overlooked. Key obstacles to addressing these issues include a lack of information, insufficient social awareness, and limited support and counseling services. Effective solutions require a multidisciplinary approach involving women with disabilities, their families, communities, and support organizations. Social support-oriented solutions can help these women and their families access necessary assistance. Managing menopausal symptoms can be particularly challenging for women with disabilities and may exacerbate existing health issues. Insensitive attitudes from society, systems, and healthcare professionals may lead to these women suppressing their needs and receiving inadequate care. Nurses, crucial in delivering health services, should offer comprehensive care that includes support for menopause to improve the quality of life for women with disabilities. This approach not only aids in managing menopausal symptoms but also contributes to overall societal health. This article aims to highlight the menopausal challenges faced by women with disabilities and raise awareness about this important issue.

Anahtar Kelimeler

Menopause , Disability , Women health

Kaynakça

• 1. Buckinx F, Aubertin-Leheudre M. Sarcopenia in menopausal women: current perspectives. Int J Womens Health. 2022;14:805-819. doi: 10.2147/IJWH.S323301 .
• 2. Santoro N, Roeca C, Peters BA, Neal-Perry G. The menopause transition: Signs, symptoms, and management options. J Clin Endocrinol Metab. 2021;106(1):1-15. doi: 10.1210/clinem/dgaa764.
• 3. Turkish Gynecology and Obstetrics Association (TJOD). TJOD’den açıklama- Dünya Menopoz Günü. [internet]. 2023 [Erişim tarihi: 06 Kasım 2023]. Erişim adresi: https://www.tjod.org/tjodden-aciklama-dunya-menopoz-gunu/
• 4. Dündar T, Özsoy S. Engelli kadınlar ve menopoz. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2019;28(4):290-293.
• 5. Çılğın T. 21. Yüzyılda Türkiye’de ve Dünya’da engelli kadınların çalışma hayatında yaşadıkları sorunların ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelere rağmen devam etmesi paradoksu. Çalışma ve Toplum. 2023;2(77):1323-1352.
• 6. Fırat BÖ, Satılmış İG. Perinatolojide özel gruplar ve hemşirelik bakımı. Izmir Democracy University Health Sciences J. 2022;5(3):664-680.
• 7. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni 2022. [internet]. 2022 [Erişim tarihi: 14 Ocak 2025]. Erişim adresi: https://www.aile.gov.tr/media/98625/eyhgm_istatistik_bulteni_ocak_2022.pdf
• 8. Orhan S, Özkan E. Engelli kadın olmak. Afyon Kocatepe Univ J Soc Sci. 2020;22(1):1-19.
• 9. World Health Organization (WHO). World report on disability 2011. [internet]. 2011 [Erişim tarihi: 05 Temmuz 2024]. Erişim adresi: https://www.who.int/teams/noncommunicable-diseases/sensory-functions-disability-and-rehabilitation/world-report-on-disability
• 10. Karataş K, Çifci EG. Türkiye’de engelli kadın olmak: deneyimler ve çözüm önerileri. Int J Soc Res. 2010;3(13):147-153.
• 11. United Nations (UN). Women and girls with disabilities. Available from: https://www.un.org/development/desa/disabilities/issues/women-and-girls-with-disabilities.html [Erişim tarihi: October 20, 2023].
• 12. World Health Organization (WHO). Disability and health. 2021. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health [Erişim tarihi: 05.07.2024].
• 13. Tiyek R, Eryiğit BH, Emrah BAS. Engellilerin erişilebilirlik sorunu ve TSE standartları çerçevesinde bir araştırma. Kastamonu Univ J Econ Admin Sci. 2016;12(2):225-261.
• 14. Gedikli B. İstihdamda Engelli Kadın: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Marmara Univ J Women Gend Stud. 2022;6(1):83-103.
• 15. WHO. Dünya Engellilik Raporu Yönetici Özeti. [internet]. 2011 [Erişim tarihi: 05 Temmuz 2024]. Erişim adresi: https://www.engellilerkonfederasyonu.org.tr/wp-content/uploads/2020/04/D%C3%BCnya-Engellilik-Raporu-2011.pdf
• 16. Addlakha R, Price J, Heidari S. Disability and sexuality: claiming sexual and reproductive rights. Reprod Health Matters. 2017;25(50):4-9. doi: 10.1080/09688080.2017.1405302.
• 17. Kokanalı D, Karaca M, Özel Ş, Üstün YE. Engelli kadınlarda üreme sağlığı. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi. 2018;15(1):28-30.
• 18. Heideveld-Gerritsen M, van Vulpen M, Hollander M, Maatman SO, Ockhuijsen H, van den Hoogen A. Maternity care experiences of women with physical disabilities: A systematic review. Midwifery. 2021;96:102938. doi: 10.1016/j.midw.2021.102938.
• 19. McGregor FA, Unsworth CA. Menstrual hygiene management strategies used by women who are blind or have low vision. Scand J Occup Ther. 2022;29(7):598-610. doi: 10.1080/11038128.2021.1939375.
• 20. Şahin E. Menopoz ve Kanserler. Turkiye Klinikleri Obstetric-Womens Health and Diseases Nursing-Special Topics. 2022;8(2):64-70.
• 21. Andresen EM, Peterson-Besse JJ, Krahn GL, Walsh ES, Horner-Johnson W, Iezzoni LI. Pap, mammography, and clinical breast examination screening among women with disabilities: a systematic review. Womens Health Issues. 2013;23(4):e205-e214. doi: 10.1016/j.whi.2013.05.001.
• 22. Nosek MA, Gill CJ. Use of cervical and breast cancer screening among women with and without functional limitations: United States, 1994-1995. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 1998;47(40):853-856.
• 23. Havercamp SM, Scandlin D, Roth M. Health disparities among adults with developmental disabilities, adults with other disabilities, and adults not reporting disability in North Carolina. Public Health Rep. 2004;119(4):418-426. doi: 10.1016/j.phr.2004.05.007.
• 24. Courtney-Long EA, Armour BS, Frammartino B, Miller J. Factors associated with self-reported mammography use for women with and women without a disability. J Womens Health. 2011;20(9):1279-1286. doi: 10.1089/jwh.2010.2642.
• 25. Dormire S, Becker H. Menopause health decision support for women with physical disabilities. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2007;36(1):97-104. doi: 10.1111/j.1552-6909.2006.00110.x.
• 26. Özgedik D, Kirbaç A, Belgin E. Is there any difference in hearing function between surgical and natural menopause? Women Health. 2022;62(2):135-143. doi: 10.1080/03630242.2021.1884069.
• 27. Namasivaya Navin RB, Prabakaran S, Balaji D, Gowthame K, Rajasekaran S, Sarath Kumar B, et al. An Observational Study of Hearing Loss Among Menopausal Women. Indian J Otolaryngol Head Neck Surg. 2024;76(1):176-180. doi: 10.1007/s12070-021-02573-2.
• 28. Langer-Shapland K, Minton SJ, Richards N. ‘It should be more outspoken and not hushed away, not like put in a dark box’: An interpretative phenomenological analysis of experiences of menopause voiced by women with learning disabilities. Br J Learn Disabil. 2023;51(4):509-521. doi: 10.1111/bld.12438.
• 29. Welner SL, Simon JA, Welner B. Maximizing health in menopausal women with disabilities. Menopause. 2002;9(3):208-219. doi: 10.1097/00042192-200209000-00009.
• 30. Bove R, Okai A, Houtchens M, Elias-Hamp B, Lugaresi A, Hellwig K, Kubala Havrdová E. Effects of menopause in women with multiple sclerosis: an evidence-based review. Front Neurol. 2021;12:554375. doi: 10.3389/fneur.2021.554375.
• 31. Bove R, Healy BC, Musallam A, Glanz BI, De Jager PL, Chitnis T. Exploration of changes in disability after menopause in a longitudinal multiple sclerosis cohort. Mult Scler J. 2016;22(7):935-943. doi: 10.1177/1352458515616513.
• 32. Ladeira F, Salavisa M, Caetano A, Barbosa R, Sá F, Correia AS. The influence of menopause in multiple sclerosis course: a longitudinal cohort study. Eur Neurol. 2019;80(3-4):223-227. doi: 10.1159/000503009.
• 33. Konstantinidis C, Tzitzika M, Bantis A, Nikolia A, Samarinas M, Kratiras Z, et al. Female sexual dysfunction among Greek women with multiple sclerosis: correlations with organic and psychological factors. Sex Med. 2019;7(1):19-25. doi: 10.1016/j.esxm.2018.10.001.
• 34. Gava G, Visconti M, Salvi F, Bartolomei I, Seracchioli R, Meriggiola MC. Prevalence and psychopathological determinants of sexual dysfunction and related distress in women with and without multiple sclerosis. J Sex Med. 2019;16(6):833-842. doi: 10.1016/j.jsxm.2019.03.003.
• 35. North American Menopause Society. Estrogen and progestogen use in postmenopausal women: 2010 position statement of The North American Menopause Society. Menopause. 2010;17(2):242-255. doi: 10.1097/gme.0b013e3181d0dd0a.
• 36. Çelik AS, Pasinlioğlu T. Klimakterik dönemde yaşanan semptomlar ve hemşirenin rolü. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2013;1(1):50-56.
• 37. Erenel AŞ, Aksoy MU. İncinebilir Bir Grup; Engelli Kadınlar ve Cinsellik. Turkiye Klinikleri Obstetric-Womens Health and Diseases Nursing-Special Topics. 2018;4(1):27-31. doi: 10.5336/healthsci.2017-57908.
• 38. Yağmur Y, Gül S. Engelliliğin kadın sağlığına etkisi ve sosyal destek. Turkiye Klinikleri Obstetric-Womens Health and Diseases Nursing-Special Topics. 2021;7(3):21-29.