Somut Olmayan Kültürel Miras Değerlerinin Turizme Yansımaları Ebru Sanatı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2019, , 101 - 118, 20.03.2019

Elbeyi Pelit , Turgut Türkoğlu

https://doi.org/10.32572/guntad.463910

Cited By: 6

Öz

Somut olmayan kültürel miras, toplumların sahip olduğu ve kuşaktan kuşağa
aktarılan kültürel değerleri ifade etmektedir. Bu miras değerlerinin korunması
ve sürdürülebilirliğinin sağlanması için 2003 yılında UNESCO tarafından
‘koruma’ ve ‘yaşatma’ temeline dayanan “Somut Olmayan Kültürel Mirasın
Korunması Sözleşmesi” yapılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti de 2006 yılında
sözleşmeye taraf olmuş ve miras niteliği taşıyan bir takım kültürel değerlerini
“Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi”ne yazdırmıştır. Konuyla ilgili olarak
yapılan çalışmalarda söz konusu bu kültürel değerlerin; sosyal, ekonomik,
kültürlerarası etkileşim, tanıtım ve turizm açısından bölgesel ve ulusal
düzeyde katkı sağladığı vurgulanmaktadır. 2014 yılında Türk kâğıt süsleme
sanatı olarak listeye giren “Ebru” sanatı da ulusal ve uluslararası düzeyde
yapılan organizasyonlar ile bu potansiyele sahip olmakla birlikte, ebru
sanatının söz konusu bu katkılarına yönelik özel bir çalışmaya rastlanmamıştır.
Özellikle, geçmişten getirilen ve önemli bir kültür değeri olan Ebru sanatının,
yine ülkemizin gelişmesinde önemli bir stratejik sektör konumunda olan turizm
ile ilişkilendirilmesi noktasında da herhangi bir çalışmaya rastlanmaması bu
çalışmanın çıkış noktasını oluşturmuştur. Bu çerçevede konunun önemini ve bu
alanda yapılacak olan gelecek çalışmalara yön vermesi bakımından kavramsal
nitelikte ve ikincil veriler kullanılarak ele alınan bu çalışmanın amacı, somut
olmayan kültürel miras değerlerinin turizme yansımaları bağlamında önemli bir
değerimiz olan “Ebru” sanatının turizm sektörüne olası yansımalarını
inceleyerek bu alanda yapılacak çalışmalara katkı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Ebru sanatı, Somut olmayan kültürel miras, Turizm

Kaynakça

• Adıbelli, T. S. (2005). Dekoratif Ürünlerde Ebru (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ağıldere, S. T. (2010). Bektaşi fıkralarının Fransa yolculuğu: Les contes de Bektachi. Türk Kültürü Hacı Veli Araştırma Dergisi, (55). ss.239-252.
• Altıntaş, K. M. (2016). Kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel el sanatkârlarının karşı karşıya bulunduğu ticari sorunların analizi. Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (77). ss.157-182.
• Altunsabak, E. (2016). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Kültürden Kültüre Aktarımı ve Gençlik: Kars İli Örneği. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arıoğlu, İ. E., Atasoy, Ö. A. (2015). Somut olmayan kültürel miras kapsamında geleneksel el sanatları ve Kültür ve Turizm Bakanlığı. Journal of Turkish Studies, 10(16). ss.109-126.
• Atlı, S. (2016). Erzincan-Kemaliye (Eğin) sıra gezme sohbet toplantıları ve "Eğin fasıl grubu". Karadeniz Araştırmaları Dergisi, (51). ss.273-300.
• Babaoğlu, A. (2011). Ebru'nun Hatla İmtihanı (Katalog). İstanbul: Albaraka Türk Katılım Bankası.
• Babaoğlu, A. (2013). Ebru. Ustalarla Buluşma. (İçinde, ss.67-75). İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Barutçugil, H. (2010). Geçmişten Günümüze Ebru Sanatı ve Çağdaş Bir Yorum ile Günümüz Tekstiline Uygulanması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, İstanbul.
• Barutçugil, H. (2016). Ebrudan Yeşerenler (Sergi Katalogu). Ordu: Yüce Tanıtım.
• Begiç, H. N. (2015). UNESCO Dünya Kültürel Miras Listesinde yer alan geleneksel Türk ebru sanatı'nda yeni yorumlar. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (35). ss.587-605.
• Büyükokutan, A. (2012). Muğla'daki kahve falına bakma geleneği üzerine bir değerlendirme. Folklor/Edebiyat Dergisi, 18(71). ss.97-112.
• Can, M. (2013). Geleneksel Türk el sanatlarının turizme ve ekonomiye katkısı. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2). ss.259-266.
• Cekturk. (2007). Prag 5. Dünya Ebru günü (21-27.11.2016) Bilançosu. http://www.cekturk.com/tr/prag-5-dunya-ebru-gunu-21-27-11-2016-bilancosu/ (Erişim Tarihi: 04.05.2017).
• Cerrahoğlu, M. (2011). Halk biliminin işlevsel çözümleme modellerine göre Yâran Geleneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1). ss.543-558.
• Çakır, C. Ş. (2010). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çankaya, E. (2006). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzecilik Bağlamında Korunması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çapar, G., ve Yenipınar, U. (2016). Kültürel miras kaynağı olarak yöresel yiyeceklerin turizm endüstrisinde kullanılması. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. ss.110-115.
• Çolakoğlu, G. (2006). Gelenekten beslenen Karagöz. Folklor/Edebiyat Dergisi, 12(46). ss.543-554.
• Dağlı, Ş. Z. (2016). İslam ve ebru sanatında soyutlama düşüncesi kapsamındaki çalışmaların modern resim sanatıyla plastik bağlamda ilintisi. International Journal of Humanities and Education, 2(3). ss.74-99.
• Demir, G. K. (2015). Kent imgelerinin değerlendirilmesi bakımından Manisa. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1). ss.500-512.
• Demirbulat, Ö. G., Özdemir, S. S., ve Bozol, D. (2015). El sanatları ve turizm ilişkisi çerçevesinde Türk halı dokumacılığının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Litesinde yer alan örnekler doğrultusunda değerlendirilmesi. 14. Geleneksel Turizm Paneli Bildiriler Kitabı. Sakarya. ss.564-579.
• Demirci, B., ve Arslaner, E. (2012). Fuar organizasyonlarının yerel ekonomiye ve tekrar gelme niyetine etkileri: Bursa örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2). ss.63-73.
• Ekici, M. (2004). Bir sempozyumun ardından: Somut Olmayan Kültürel Mirasın müzelenmesi. Milli Folklor Dergisi, (60). ss.5-13.
• Erdinç, Ü. (2011). Ebru sanatında Necmettin Okyay'ın Mehmet Hatip Efendi'den öykünme izleri. Türk Sanatları Araştırmaları Dergisi, 1(1). ss.53-65.
• Gülcan, B. (2010). Türkiye'de kültür turizminin ürün yapısı ve somut kültür varlıklarına dayalı ürün farklılaştırma ihtiyacı. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1). ss.99-120.
• Kasımoğlu, H. (2011). Van halk masal ve hikâyelerinin icra bağlamı olarak divanhane (duvakhane) geleneği. Milli Folklor Dergisi, (23). ss.170-178.
• Kurgun, H., ve Yumuk, Y. (2013). Yöresel el sanatlarının kültürel turizmin gelişimindeki rolü: Görece (Boncukköy) ve Nazarköy örnekleri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(1). ss.27-32.
• Kutlu, M. M. (2009). Somut olmayan kültürel mirasın korunmasında eğitime yönelik ilk adım: Halk Kültürü dersi. Milli Folklor Dergisi, (82). ss.13-18.
• Küçük Çekmece. (2017). 18 Ülkeden 76 Sanatçı 8'inci Meşk Sergisi'nde Buluştu. http://kucukcekmece.istanbul/icerikler/haberler/18-ulkeden-76-sanatci-8-inci-mesk-sergisi-nde-bulustu/8270 (Erişim Tarihi: 05.06.2017).
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2017). http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,126302/turk-kagit-susleme-sanati-ebru-unesco-tarafindan-oy-bir-.html (Erişim Tarihi: 08.05.2017)
• Oğuz, M. Ö. (2008). UNESCO ve insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtları. Milli Folklor Dergisi, (78). ss.5-11.
• Oğuz, M. Ö. (2009). Somut olmayan kültürel miras ve kültürel ifade çeşitliliği. Milli Folklor Dergisi, (82). ss.6-12.
• Oğuz, M. Ö. (2013). Küreselleşme ve Uygulamalı Halk Bilimi. (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ökten, S. (2016). Gelenek, Sanat ve Medeniyet. (2. Baskı). İstanbul: Sufi Kitap.
• Öter, Z. (2010). Türk el sanatlarının kültür turizmi bağlamında değerlendirilmesi. Milli Folklor Dergisi, (86). ss.174-185.
• Özbalcı, S., ve Var, T. (2013). Mesir festival with an economic perspective. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3). ss.488-497.
• Özcüre, G., ve Yavuz, C. (2006). El sanatları ürünlerinin bulunduğu yöreye sosyo-ekonomik etkileri ve katkıları (Ordu İli Örneği). Uluslararası Katılımlı Sanat Ekonomisi Sempozyumu, Çanakkale. ss.167-183.
• Özdamar, H. (2012). Ebru Tekniğinin Farklı Yöntemlerle İşlenmiş Deri Malzeme Üzerine Uygulanması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Isparta.
• Özkul, K. (2016). Baskı endüstrisinde ebru sanatı uygulamaları. 5. Uluslararası Matbaa Teknolojileri Sempozyumu, 4-5 Kasım. ss.27-42.
• Park, H. (2010). Heritage tourism: emotinional journeys into nationhood. Annals of Tourism Research, 37(1). ss.116-135.
• Sarıoğlu, H. (2005). El sanatlarını milli değer olarak algılamak. Milli Folklor Dergisi, (66). ss.72-74.
• Sarkım, M. (2007). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Turistik Ürün Çeşitlendirme Politikaları ve Antalya Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) . Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Şahin, S., Kızılet, A., ve Bastık, C. (2011). Küreselleşme sürecinde güreşteki değişimin dinamikleri. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2). ss.16-29.
• Toktaş, P. (2012). Türk ebru sanatçılarının kronolojik olarak incelenmesi. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(9). ss.123-132.
• Türker, A., ve Çelik, İ. (2012). Somut olmayan kültürel miras unsurlarının turistik ürün olarak geliştirilmesine yönelik alternatif öneriler. Yeni Fikir Dergisi, (9). ss.86-98.
• Türkmen F., ve Fedakar, P. (2009). Türk halk tiyatrosunda hareket komiğine bağlı mizahi unsurlar. Milli Folklor Dergisi, (82). ss.98-109.
• Uslu, A., ve Kiper, T. (2006). Turizmin kültürel miras üzerine etkileri: Beypazarı/Ankara örneğinde yerel halkın farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3). ss.305-314.
• Uysal, A., ve Teker, M. S. (2012). Estetik ebru projesi. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(10). ss.127-134.
• Ümraniye Belediyesi. (2016). 6. Uluslararası Ebru Kongresi İkinci Gününde Ümraniye'de Devam Ediyor. http://www.umraniye.bel.tr/tr/main/news/6-uluslararasi-ebru-kongresi-ikinci-gununde-u/4302 (Erişim Tarihi: 15.08.2017).
• Yağmur, Ö., ve Yeşilyurt, F. (2012). A study on modern jewelry designed with traditional Turkish ceramics and women's acceptance of this jewelry. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2). ss.271-287.
• Yahşi, F. (2011). Ebru'nun Hatla İmtihanı (Katalog). İstanbul: Albaraka Türk Katılım Bankası.
• Yakıcı, A. (2010). Somut olmayan kültürel mirasın somut mekânı: Konya barana odaları. Milli Folklor Dergisi, (87). ss.94-100.
• Yılmaz, İ. G. (2008). Geleneksel Türk El Sanatlarının Turistik Ürün Bağlamında Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü.