TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE LİYAKAT İLKESİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 8, 140 - 180, 04.12.2016

Günay Yıldız

Öz

Türk kamu mevzuatı içerisinde liyakat ilkesine yer verilmiştir. Bu ilkenin
mevzuatta kendisine yer bulması Türk kamu personel rejimine çok büyük
artılar getirmesine rağmen, bu ilkenin içinin çok iyi doldurulamaması,
uygulamada görülmemesi ya da bu ilkeye çok ender rastlanması
nedeniyle öngörüldüğü şekilde kullanılamadığını söylemek gerekir. Bir
taraftan liyakat ilkesi ile, işe layık olanın, işin yapılabilmesi için gerekli
olan özellikleri bünyesinde barındıranın ön plana çıkması için çaba sarf
edilirken; diğer taraftan liyakat dışı uygulamaların varlığı layık
olmayanın, işin gerektirdiği niteliklere sahip olmayanın da devletin ön
saflarında yer almasına olanak verecek şekilde tanzim edilmiştir. Bu
çalışma neticesinde amaçlanan; liyakat ilkesinin, Türk kamu personel
rejimi’ne gerçek anlamda yansıması için yapılacaklar konusunda ışık
tutabilmektir. 

Anahtar Kelimeler

Liyakat, meritokrasi, kariyer, Türk kamu personel rejimi

The Merit Principle In The Turkish Public Administration

Öz

The Turkish government legislation stipulates concepts such as merit principle.
Albeit the fact that the principle exist in the regulations bring noticeable gain
to the Turkish public personnel regime, it is worth mentioning that it has been
underutilized due to reasons such as insufficient relevance, lack of
implementation or appreciation. The merit principle, on one hand,
concentrates on prioritizing the competent and qualified, but makes it possible
also for the unqualified to find a place for himself/herself in the forefront
thanks to without merit applications. The study aims at shedding light to the
steps to be taken for a true transposition of the merit principles into the
Turkish public personnel regime.

Anahtar Kelimeler

Merit, meritocracy, career, Turkish public personnel regime

Kaynakça

• AKGÜNER, Tayfun. “Kamu Personel Yönetimi”, Der Yayınları:90, 2001, İstanbul
• AKTAN, Coşkun Can. “Politikada Liyakat Üzerine Kutadgu Bilig ve Koçi Bey Risalesi’nden Öğreneceklerimiz”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat 1997, Sayı:13, s.1389-1393
• ALDAN, Mehmet. “Vali Atamaları”, Amme İdaresi Dergisi, Mart 1988, Cilt:21, Sayı:1, s.101-105
• ALTAN, Yakup. “Kalkınma Planlarında Türk Kamu Personel Rejimi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2010, Cilt:15, Sayı:1, s.423-439
• ASLAN, Onur Ender. “Kamu Personel Rejimi: Statü Hukukundan Esnekliğe”, TODAİE Yayın No: 326, 2005, Ankara
• ATEŞ, Mustafa. “Kamu Hizmetlerinde İşe Alma Sistemleri ve Türkiye’de Uygulanan Politikalar Üzerine Bir İnceleme”, DPT Yayın No: 2383, Nisan 1995
• AYKAÇ, Burhan. “Personel Yönetiminde Yeterlik İlkesi”, Amme İdaresi Dergisi, 1990, Cilt:23, Sayı:4, s.91-109
• AYKAÇ, Burhan. “Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kamu Yönetimi Bölümü, İnsan Kaynakları Yönetimi Ders Notları”, 2002- 2003, Ankara
• AYKAÇ, Burhan. “Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yönetim Bilimleri Bilim Dalı, Örgüt ve Yönetim Teorileri Ders Notları”, 2004-2005, Ankara
• AYKAÇ, Burhan, DURGUN, Şenol ve YAYMAN, Hüseyin. “Türkiye’de Kamu Yönetimi”, Yargı Yayınları, 2003, Ankara
• BERK, Ahmet. “Devlet Memurlarının Görevde Yükselmesi: Son Düzenlemeler Çerçevesinde Bir Değerlendirme”. Sayıştay Dergisi, 2005, Sayı:56, s.79-89.
• CANMAN, Doğan. “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Yargı Yayınevi, 2000, Ankara
• ÇOKER, Ziya. “Cumhurbaşkanımız Sayın Ahmet Necdet SEZER’in, Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkındaki Kanuna Bakış Açısı”, Cumhuriyet Halk Partisi Yerel Yönetim Dergisi, Aralık 2004, Sayı:10
• ERGUN, Turgay. “Kamu Yönetimi: Kuram, Siyasa, Uygulama”, TODAİE Yayınları, 2004, Ankara
• GÖKÇE, Ali Fuat. “Osmanlı Klasik Döneminde İdari Reform Hareketleri: Koçi Bey Risalesi”, Yasama Dergisi, 2010, Sayı:14, s.59-78
• GÖKÜŞ, Mehmet. “1960-1980 Döneminde Türk Kamu Bürokrasisinin Hukuki, Ekonomik ve Toplumsal Değişimi”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2010, Cilt:6, Sayı:12, s.203-223
• GÖZE, Ayferi. “Siyasal Düşünceler ve Yönetimler”, Beta Basım A.Ş. Yayın No:515, İstanbul, 2000
• GÜLER, Birgül. “Devlet Personel Başkanlığı Üzerine Bir İnceleme (1)”, Amme İdaresi Dergisi, Mart 1988, Cilt:21, Sayı:1, s.79-99
• GÜLER, Birgül. “Devlet Personel Başkanlığı Üzerine Bir İnceleme (2)”, Amme İdaresi Dergisi, Haziran 1988, Cilt:21, Sayı:2, s.63-83
• GÜLER, Birgül A. “Kamu Personeli: Sistem ve Yönetim”, İmge Kitabevi Yayınları, 2005, Ankara
• GÜNAY, Ömer Faruk. “Türkiye’de Kamu Yöneticisi Nasıl Yetiştirilmelidir?”, Turhan Kitabevi, 2005, Ankara http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2015/Kaymakamlik/2015KaymakamlikSINAVAILISKINGENELBILGILER30012015.pdf, adresinden 14 Mart 2015’te alınmıştır.
• http://www.anayasa.gov.tr/KARARLAR/IPTALITIRAZ/K1989/K1989-23.htm, adresinden 19 Temmuz 2012’de alınmıştır.
• “Cumhuriyetin İlanından Günümüze Devlet Personel Rejiminin Gelişimi”. www.basbakanlik-dpb.gov.tr/giris2.doc, adresinden 17 Eylül 2011’de alınmıştır.
• “Osmanlı Bürokrasisinde Memur Kavramının Ortaya Çıkışı”. http://www.uslanmam.com/56761-post1.html, adresinden 17 Şubat 2015’te alınmıştır.
• KARA, Bülent. “Türkiye’de Personel Reformu Çalışmalarının Altyapısı: 1930-60 Yılları Arasında Yabancı Uzmanların Kamu Yönetimine İlişkin Hazırladıkları Raporlar”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2006, Cilt:30, No:2, s.149-162
• MIHÇIOĞLU, Cemal. “Türkiye’de Liyakate Göre Terfi Meselesi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1957, Cilt:12, Sayı:3, s.90-95
• MIHÇIOĞLU, Cemal. “Türkiye’de Memuriyete Girişte Liyakat Prensibi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1958, Cilt:13, Sayı:1, s.109-116
• ONURAL, Hatun. “Üst Düzey Eğitim Yöneticilerinin Eğitim Yönetimi Alanındaki Yeterlik Sorunu ve Nedenleri”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Kış 2005, Sayı:41, s.69-85
• ÖKTEM, M.Kemal. “Türk Kamu Personel Yönetiminin Gelişimi”, Amme İdaresi Dergisi, Haziran 1992, Cilt: 25, Sayı: 2, s.85-105
• ÖZDEMİR, Hüseyin. “Osmanlı Devletinde Bürokrasi”, Okumuş Adam Yayınları:6, 2001, İstanbul
• ÖZTÜRK, Namık Kemal. “Liyakat Sistemini Korumanın Farklı Bir Yolu: Liyakat İlkesi Koruma Kurulu”, Türk İdare Dergisi, Haziran 2002, Sayı:435, s.129-143
• ŞEN, Mustafa Lütfi. “Liyakat İlkesi ve Türk Personel Sistemindeki Uygulaması”, Amme İdaresi Dergisi, Mart 1995, Cilt:28, Sayı:1, s.77-92
• TORTOP, Nuri, İSBİR, Eyüp G., AYKAÇ, Burhan. “Yönetim Bilimi”, Yargı Yayınları, 1993, Ankara
• TORUN, Yeşer. “Meritokrasi: Adaletin Terazisi Mi Yoksa Bir Adalet İllüzyonu Mu?”, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, Bahar: 2009, Cilt:7, Sayı:26, s.89-99
• TUTUM, Cahit. “Türk Personel Sisteminin Sorunlarına Genel Bir Yaklaşım”, Amme İdaresi Dergisi, Eylül 1980, Cilt:13, Sayı:3, s.95-107
• TÜRKAN, Abdulkadir. “Liyakat İlkesi ve Türk Personel Sistemindeki Yeri”, Başbakanlık Uzmanlık Tezi, 2000, Ankara
• ULUĞ, Feyzi. “Yönetimde Yeniden Yapılanma ve Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı Üzerine Eleştirel Bir Bakış”, Amme İdaresi Dergisi, Mart 2004, Cilt:37, Sayı:1, s.1-28
• YAYMAN, Hüseyin. “Türkiye’nin İdari Reform Politiği”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Yönetim Bilimi) Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2005, Ankara
• YAZICI, Gülgün. “Mevlana’nın Mesnevi’sinde Ehliyet ve Liyakat Kavramları”, Turkish Studies, International Periodical Fort he Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Fall 2009, Volume 4/7, s.928-938
• YILDIRIM, Mutlu. “Kamu Yönetiminin Kadim Paradoksu: Nepotizm ve Meritokrasi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ağustos 2013, Cilt:11, Sayı:2, s.353-380
• YÜKSEL, Öznur. İnsan Kaynakları Yönetimi, Gazi Kitabevi, 1998, Ankara
• 05.07.1958 tarihli ve 9947 sayılı Resmi Gazete. (7163 sayılı Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Teşkilat Kanunu.)