Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi

Aslı Anlama; Nuran Aydın

Derleme

Investigation of Neonatal Tetanus Effect of Women's Pregnancy Tetanus Vaccination Status

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 3, 123 - 133, 29.06.2020

Aslı Anlama Nuran Aydın

Öz

Purpose: The vaccination status for tetanus of women during pregnancy shows the effect in neonatal tetanus.
Neonatal tetanus, caused by basil infection “clostridium tetani”, lies second among deaths which can be prevented by vaccination. It is an important public health issue in developing countries in which births are done in unhygienic places, births are executed by untrained people, prebirth care services are not given properly, and tetanus vaccination is not executed very commonly. Not sucking, unable to feed and crying more than usual are first symptoms. The most common symptom is not sucking. This is because ofspasm in the face called trismus. Then risus gardonicus happens and proceed with opistotonus and konyulsiyonlar. Further due to contraction of larinks, diyafragma and intercostal muscles, shortness of breath is seen and it results in death.

Anahtar Kelimeler

Pregnancy, neonatal tetanus, tetanus vaccine, neonatal tetanus elimination

Kaynakça

1. Ertem M. Genişletilmiş bağışıklama programında sahada sorunlar. I. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Kitabı 2001, Ankara. Sf 187–200.
2. Sönmez Y, Aksakoğlu G. Gebelikte tetanoz aşılanma durumu ve etkileyen etmenler. Sted 2005; 14 (9): 212-16.
3. Davies-Adetugbo AA, Torimiro SE, Ako-Nai KA. Prognostic factors in neonatal tetanus. Trop Med Int Health 1998; 3: 9-13.
4. World Health Organization. Neonataltetanus. 2011 http://www. who.int/immunization_monitoring/ diseases/neonatal_tetanus/en adresinden 25.11.2014 tarihinde erişilmiştir.
5. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı (2006). http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/ 2006/ tablo15-16-17-18.htm adresinden 16.12.2010 tarihinde erişilmiştir.
6. Gupta SD, Keyl PM. Effectiveness of prenatal tetanus immunization against neonatal tetanus in a rural area in India. Pediatr Infect Dis J 1998;17:316-21.
7. Dünya Sağlık Örgütü, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Kaçırılmış fırsatların tanımlanması, Genişletilmiş Bağışıklama Programı Modül Eğitim Seti. 3. Basım,Aydoğdu Ofset, Ankara,1999:1
8. World Health Organization. Maternal and Neonatal Tetanus (MNT) elimination. The initiative and challenges. (www.who.int/immunization_monitoring/diseases/MNTE_initiative/en/ (erişim tarihi: 22.10.2007).
9. Saltoglu N, Tasova Y, Midikli D, Burgut R, Dundar IH. Prognostic factors affecting deaths from adult tetanus. Clin Microbiol Infect. 2004;10:229-33.
10. World Health Organization. Tetanus vaccine. Weekly epidemiological record. No. 20. 2006; 81:197_208._http://www.who.int/wer/2006/wer8120. pdf [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
11. Immunization surveillance, assessment and monitoring. http://www.who.int/immunization _monitoring/diseases/MNTE_initi ative/en/index4.html (Erişim Tarihi: 16.12.2010).
12. World Health Organization. Progress towards the global elimination of neonatal tetanus, 1990–1998. Wkly Epidemiol Rec 1999; 74: 73–80. Erişim Adresi: http://www.who.int/docstore/wer/pdf/1999/wer7410.pdf, Erişim Tarihi: 29/08/2005
13. Owusu-Darko S, Diouf K, Nour NM. Elimination of maternal and neonatal tetanus: a 21st-century challenge. Rev Obstet Gynecol. 2012;5:151-7.
14. Tetanus in Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases. Pink Book. 7. basım. Atkinson WA, Wolfe C ed. Centers for Disease Control and Prevention, 2002: 49-57.
15. Koç E, (2000). Neonatal Tetanoz. Sürekli Tip Egitim Dergisi, 9: 5, http://www.ttb. org.tr/STED.
16. Prevots R. Neonatal Tetanus. Morbidity and Mortality Weekly Report 1999;48: 176–7.
17. Immunization surveillance, assessment and monitoring. http://www.who.int/immunization _monitoring/diseases/MNTE_initi ative/en/index4.html (Erişim Tarihi: 16.12.2010).
18. Aksakal F.N. “Neonatal Tetanos: On Soru On Yanıt”, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2002;1:106-108.
19. Chin, J., ed. Control of Communicable Disease Manual, 17. basım. American Public Health Association. Washington, D.C., 2000.
20. TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı (2006). http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/ 2006/ tablo25.htm adresinden 16.12.2010 tarihinde erişilmiştir.
21. TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı (2006). http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/ 2006/ tablo25.htm adresinden 16.12.2010 tarihinde erişilmiştir.
22. Orenstein WA, Wassilak SG. Tetanus. In: Evans AS, Brachman PS (eds). Bacterial Infections of Humans: Epidemiology and Control (2nd ed). New York: Plenum Pub; 1991: 707-726.
23. Erdoğan, S., Demirel, R., & Tiryakioğlu, İ. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Neonatal Tetanozun Dağılımının Belirlenmesinde Kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(1).
24. WHO. Field Manual for Neonatal Tetanus Elimination, WHO/ V&B/99.14, Geneva, 1999. (www.who.int/vaccines-documents/ DocsPDF/www9563.pdf) (erişim tarihi 29.04.2007).
25. Kalaça S, Yalçın M, Şimşek YS. Missed opportunities for tetanus vaccination in pregnant women, and factors associated with seropositivity. Public Health 2004;118:377- 82.
26. Anlar B, Yalaz K, Dizmen R. Long-term prognosis after neonatal tetanus. Dev Med Child Neurol 1989; 31: 76-80.
27. Updated Recommendations for Use of Tetanus Toxoid, Reduced Diphtheria Toxoid, and Acellular Pertussis Vaccine (Tdap) in Pregnant Women. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2013;62:131-5.
28. World Health Organization. Tetanus vaccine. Weekly epidemiological record. No. 20. 2006; 81:197_208._http://www.who.int/wer/2006/wer8120. pdf [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
29. Önde M, Ergin F, Atasoylu G, Çıbık A. Aydın'da 15-49 yaş arası kadınlarda tetanos bağışıklamasında kaçırılmış fırsatlar. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;8:12-8.
30. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Maternal ve Neonatal Tetanos Eliminasyon Programı Klinisyen Rehberi, Ankara, 2006.
31. Pallikadavath S, Foss M, Stones RW. Antenatal care: provision and inequality in rural north India. Soc Sci Med 2004; 59: 1147-58.
32. Aksakal FN. Neonatal Tetanos: On Soru On Yanıt. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2002;1:106-108.
33. Gözdemir E, Kaygusuz, İ . (2014). Tetanus Vaccination in Pregnancy. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, (3), 159-167.
34. Kalaça S, Yalçın M, Şimşek YS. Missed opportunities for tetanus vaccination in pregnant women, and factors associated with seropositivity. Public Health 2004;118:377- 82.
35. Maral I, Baykan Z, Aksakal FN, Kayıkçıoğlu F, Bumin MA. Tetanus immunization in pregnant women: evaluation of maternal tetanus vaccination status and factors affecting rate of vaccination coverage. Public Health 2001;115:359-64.
36. TC Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. 2009. http://www.saglik.gov.tr/ TR/Genel/BelgeGoster.aspx? F6E10F8892433CFF404F9755767D76FFEC9E8A7FA3AA308F adresinden 25 Ocak 2010 tarihinde erişilmiştir.
37. Bleck TP. Clostridium tetani. In: Mandell GL, Benneth JE, Dolin R. Principles and practise of infectious diease. 4th ed. New York: Curchill Livingstone, 1995.
38. Maternal immunization against tetanus Standards for maternal and neonatal care 1.1. Http://www.who.int/ making_pregnancy_safer/publications/ Standards1.1N.pdf/ 19.03.2007
39. Tetanus vaccine. Wkly. Epid. Rec. 2006;20:197-208
40. Guardiola A, Teixeira AM, Silva CA ve ark. (2000). Neonatal Tetanus. Jornal de Pediatria 76: (5). 391-394.
41. Gözdemir, E , Kaygusuz, İ . (2014). Tetanus Vaccination in Pregnancy. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, (3), 159-167. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/gutfd/issue/34242/378401
42. Tetanus in Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases. Pink Book. 7. basım. Atkinson WA, Wolfe C ed. Centers for Disease Control and Prevention, 2002: 49-57.
43. TC Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. 2009. http://www.saglik.gov.tr/ TR/Genel/BelgeGoster.aspx? F6E10F8892433CFF404F9755767D76FFEC9E8A7FA3AA308F adresinden 25 Ocak 2010 tarihinde erişilmiştir.
44. Ertem M. Genişletilmiş bağışıklama programında sahada sorunlar. I. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Kitabı 2001, Ankara. Sf 187–200.
45. World Health Organization. Neonataltetanus. 2011 http://www. who.int/immunization_monitoring/ diseases/neonatal_tetanus/en adresinden 25.11.2014 tarihinde erişilmiştir.
46. World_Health_Organization._Tetanus._http://www.who.int/topics/tetanus/en/_[Erişim_Tarihi:_20.1 0.2008].
47. Maral I, Baykan Z, Aksakal FN, Kayıkçıoğlu F, Bumin MA. Tetanus immunization in pregnant women: evaluation of maternal tetanus vaccination status and factors affecting rate of vaccination coverage. Public Health 2001;115:359-64.
48. 47. 56. World Health Organization. Elimination of maternal and neonatal tetanus. http://www.unicef.org/health/index _43509.html (Erişim tarihi: 12.11.2011).
49. WHO. Field Manual for Neonatal Tetanus Elimination, WHO/ V&B/99.14, Geneva, 1999. (www.who.int/vaccines-documents/ DocsPDF/www9563.pdf) (erişim tarihi 29.04.2007).
50. World Health Organization. (WHO). Global Immunization Data 2009. http://www.who.int/immunization/ newsroom/Global_ Immunization_Data.pdf. adresinden 20.03.2009 tarihinde erişilmiştir.
51. T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlü ğ ü Çal ı ş ma Y ı l l ığı 2005. http://www.saglik.gov.tr/istatistikler/temel2005/index .doc/ 15.03.2006
52. T.C.Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı. 2004. http://www.saglik.gov.tr/extras/istatistikler/ temel2004/index.htm adresinden 15.12.2005 tarihinde erişilmiştir.
53. Başcı, A. B., Koçak, D. Y., Yılmazel, G., & Duman, N. B. (2015). Doğuma hazırlık sınıfına katılan gebelerin tetanoza karşı aşılanma sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 19(2), 84-89.
54. Sönmez Y, Aksakoğlu G. Gebelikte tetanoz aşılanma durumu ve etkileyen etmenler. Sted 2005; 14 (9): 212-16.
55. Aksakal F.N. “Neonatal Tetanos: On Soru On Yanıt”, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2002;1:106-108.
56. World Health Organization. Maternal and Neonatal Tetanus (MNT) elimination. The initiative and challenges. (www.who.int/immunization_monitoring/diseases/MNTE_initiative/en/ (erişim tarihi: 22.10.2007).

Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 3, 123 - 133, 29.06.2020

Aslı Anlama Nuran Aydın

Öz

Amaç: Kadınların gebelikteki tetanoz aşılanma durumunun neonatal tetanoza etkisini ortaya koymaktır. Neonatal tetanoz, clostridium tetani basil enfeksiyonunun sebep olduğu, aşıyla önlenebilir hastalıklardan ölümler içinde ikinci sırada yerini almaktadır. Doğum ortamlarının steril koşullarda olmadığı, eğitimsiz kişilerce yaptırılan, doğum öncesi bakım hizmetinin kısıtlı şekilde verildiği, tetanoz aşılanmanın düşük düzeylerde olduğu gelişmekte olan ülkelerde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hastalığın emmeme, beslenememe ve aşırı ağlama ilk görülen belirtileridir. En sık belirtisi emmede güçlüktür. Bunun nedeni ise trismus denilen yüzde oluşan kasılmalardır. Ardından risus sardonicus (alaycı gülümseme) dediğimiz olay gerçekleşir. Opistotonus ve konvulsiyonlar ile hastalık ilerler. Daha sonra larinks, diyafragma ve interkostal kasların kasılmasıyla da solunum yetmezliği görülür ve ölüm gerçekleşir. Ülkemizde 1994 yılında neonatal tetanozu azaltmak için eliminasyon programları başlatılmıştır. 2009 yılında ise Dünya Sağlık Örgütü tarafından elimine edildiği ilan edilmiştir. Eliminasyonu sağlanmasına rağmen özellikle aşı oranlarının istenilen düzeylerde olmaması bize riskin hala devam ettiğinin göstergesidir. Kadınların aşı olmama nedenleri arasında ise en büyük kısmı eğitim ve bilgisizlik oluşturmaktadır. Buna takiben kadın doğum uzmanlarının isteksiz davranışları, üşengeçlik/ihmal, yan etkisinden korkma, verilen aşı kartını kaybettikleri, sağlık kurumuna olan uzaklık, sağlık güvencesizliği diğer nedenler arasında gösterilmektedir.
Sonuç olarak neonatal tetanozu önleme programı çerçevesinde doğurganlık çağındaki her kadına aşılanmaya ilişkin destekleyici eğitim ve danışmanlık verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

gebelik, neonatal tetanoz, tetanoz aşısı, neonatal tetanoz eliminasyonu

Kaynakça

1. Ertem M. Genişletilmiş bağışıklama programında sahada sorunlar. I. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Kitabı 2001, Ankara. Sf 187–200.
2. Sönmez Y, Aksakoğlu G. Gebelikte tetanoz aşılanma durumu ve etkileyen etmenler. Sted 2005; 14 (9): 212-16.
3. Davies-Adetugbo AA, Torimiro SE, Ako-Nai KA. Prognostic factors in neonatal tetanus. Trop Med Int Health 1998; 3: 9-13.
4. World Health Organization. Neonataltetanus. 2011 http://www. who.int/immunization_monitoring/ diseases/neonatal_tetanus/en adresinden 25.11.2014 tarihinde erişilmiştir.
5. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı (2006). http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/ 2006/ tablo15-16-17-18.htm adresinden 16.12.2010 tarihinde erişilmiştir.
6. Gupta SD, Keyl PM. Effectiveness of prenatal tetanus immunization against neonatal tetanus in a rural area in India. Pediatr Infect Dis J 1998;17:316-21.
7. Dünya Sağlık Örgütü, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Kaçırılmış fırsatların tanımlanması, Genişletilmiş Bağışıklama Programı Modül Eğitim Seti. 3. Basım,Aydoğdu Ofset, Ankara,1999:1
8. World Health Organization. Maternal and Neonatal Tetanus (MNT) elimination. The initiative and challenges. (www.who.int/immunization_monitoring/diseases/MNTE_initiative/en/ (erişim tarihi: 22.10.2007).
9. Saltoglu N, Tasova Y, Midikli D, Burgut R, Dundar IH. Prognostic factors affecting deaths from adult tetanus. Clin Microbiol Infect. 2004;10:229-33.
10. World Health Organization. Tetanus vaccine. Weekly epidemiological record. No. 20. 2006; 81:197_208._http://www.who.int/wer/2006/wer8120. pdf [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
11. Immunization surveillance, assessment and monitoring. http://www.who.int/immunization _monitoring/diseases/MNTE_initi ative/en/index4.html (Erişim Tarihi: 16.12.2010).
12. World Health Organization. Progress towards the global elimination of neonatal tetanus, 1990–1998. Wkly Epidemiol Rec 1999; 74: 73–80. Erişim Adresi: http://www.who.int/docstore/wer/pdf/1999/wer7410.pdf, Erişim Tarihi: 29/08/2005
13. Owusu-Darko S, Diouf K, Nour NM. Elimination of maternal and neonatal tetanus: a 21st-century challenge. Rev Obstet Gynecol. 2012;5:151-7.
14. Tetanus in Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases. Pink Book. 7. basım. Atkinson WA, Wolfe C ed. Centers for Disease Control and Prevention, 2002: 49-57.
15. Koç E, (2000). Neonatal Tetanoz. Sürekli Tip Egitim Dergisi, 9: 5, http://www.ttb. org.tr/STED.
16. Prevots R. Neonatal Tetanus. Morbidity and Mortality Weekly Report 1999;48: 176–7.
17. Immunization surveillance, assessment and monitoring. http://www.who.int/immunization _monitoring/diseases/MNTE_initi ative/en/index4.html (Erişim Tarihi: 16.12.2010).
18. Aksakal F.N. “Neonatal Tetanos: On Soru On Yanıt”, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2002;1:106-108.
19. Chin, J., ed. Control of Communicable Disease Manual, 17. basım. American Public Health Association. Washington, D.C., 2000.
20. TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı (2006). http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/ 2006/ tablo25.htm adresinden 16.12.2010 tarihinde erişilmiştir.
21. TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı (2006). http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/ 2006/ tablo25.htm adresinden 16.12.2010 tarihinde erişilmiştir.
22. Orenstein WA, Wassilak SG. Tetanus. In: Evans AS, Brachman PS (eds). Bacterial Infections of Humans: Epidemiology and Control (2nd ed). New York: Plenum Pub; 1991: 707-726.
23. Erdoğan, S., Demirel, R., & Tiryakioğlu, İ. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Neonatal Tetanozun Dağılımının Belirlenmesinde Kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(1).
24. WHO. Field Manual for Neonatal Tetanus Elimination, WHO/ V&B/99.14, Geneva, 1999. (www.who.int/vaccines-documents/ DocsPDF/www9563.pdf) (erişim tarihi 29.04.2007).
25. Kalaça S, Yalçın M, Şimşek YS. Missed opportunities for tetanus vaccination in pregnant women, and factors associated with seropositivity. Public Health 2004;118:377- 82.
26. Anlar B, Yalaz K, Dizmen R. Long-term prognosis after neonatal tetanus. Dev Med Child Neurol 1989; 31: 76-80.
27. Updated Recommendations for Use of Tetanus Toxoid, Reduced Diphtheria Toxoid, and Acellular Pertussis Vaccine (Tdap) in Pregnant Women. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2013;62:131-5.
28. World Health Organization. Tetanus vaccine. Weekly epidemiological record. No. 20. 2006; 81:197_208._http://www.who.int/wer/2006/wer8120. pdf [Erişim Tarihi: 20.10.2008].
29. Önde M, Ergin F, Atasoylu G, Çıbık A. Aydın'da 15-49 yaş arası kadınlarda tetanos bağışıklamasında kaçırılmış fırsatlar. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;8:12-8.
30. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Maternal ve Neonatal Tetanos Eliminasyon Programı Klinisyen Rehberi, Ankara, 2006.
31. Pallikadavath S, Foss M, Stones RW. Antenatal care: provision and inequality in rural north India. Soc Sci Med 2004; 59: 1147-58.
32. Aksakal FN. Neonatal Tetanos: On Soru On Yanıt. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2002;1:106-108.
33. Gözdemir E, Kaygusuz, İ . (2014). Tetanus Vaccination in Pregnancy. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, (3), 159-167.
34. Kalaça S, Yalçın M, Şimşek YS. Missed opportunities for tetanus vaccination in pregnant women, and factors associated with seropositivity. Public Health 2004;118:377- 82.
35. Maral I, Baykan Z, Aksakal FN, Kayıkçıoğlu F, Bumin MA. Tetanus immunization in pregnant women: evaluation of maternal tetanus vaccination status and factors affecting rate of vaccination coverage. Public Health 2001;115:359-64.
36. TC Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. 2009. http://www.saglik.gov.tr/ TR/Genel/BelgeGoster.aspx? F6E10F8892433CFF404F9755767D76FFEC9E8A7FA3AA308F adresinden 25 Ocak 2010 tarihinde erişilmiştir.
37. Bleck TP. Clostridium tetani. In: Mandell GL, Benneth JE, Dolin R. Principles and practise of infectious diease. 4th ed. New York: Curchill Livingstone, 1995.
38. Maternal immunization against tetanus Standards for maternal and neonatal care 1.1. Http://www.who.int/ making_pregnancy_safer/publications/ Standards1.1N.pdf/ 19.03.2007
39. Tetanus vaccine. Wkly. Epid. Rec. 2006;20:197-208
40. Guardiola A, Teixeira AM, Silva CA ve ark. (2000). Neonatal Tetanus. Jornal de Pediatria 76: (5). 391-394.
41. Gözdemir, E , Kaygusuz, İ . (2014). Tetanus Vaccination in Pregnancy. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, (3), 159-167. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/gutfd/issue/34242/378401
42. Tetanus in Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases. Pink Book. 7. basım. Atkinson WA, Wolfe C ed. Centers for Disease Control and Prevention, 2002: 49-57.
43. TC Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. 2009. http://www.saglik.gov.tr/ TR/Genel/BelgeGoster.aspx? F6E10F8892433CFF404F9755767D76FFEC9E8A7FA3AA308F adresinden 25 Ocak 2010 tarihinde erişilmiştir.
44. Ertem M. Genişletilmiş bağışıklama programında sahada sorunlar. I. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Kitabı 2001, Ankara. Sf 187–200.
45. World Health Organization. Neonataltetanus. 2011 http://www. who.int/immunization_monitoring/ diseases/neonatal_tetanus/en adresinden 25.11.2014 tarihinde erişilmiştir.
46. World_Health_Organization._Tetanus._http://www.who.int/topics/tetanus/en/_[Erişim_Tarihi:_20.1 0.2008].
47. Maral I, Baykan Z, Aksakal FN, Kayıkçıoğlu F, Bumin MA. Tetanus immunization in pregnant women: evaluation of maternal tetanus vaccination status and factors affecting rate of vaccination coverage. Public Health 2001;115:359-64.
48. 47. 56. World Health Organization. Elimination of maternal and neonatal tetanus. http://www.unicef.org/health/index _43509.html (Erişim tarihi: 12.11.2011).
49. WHO. Field Manual for Neonatal Tetanus Elimination, WHO/ V&B/99.14, Geneva, 1999. (www.who.int/vaccines-documents/ DocsPDF/www9563.pdf) (erişim tarihi 29.04.2007).
50. World Health Organization. (WHO). Global Immunization Data 2009. http://www.who.int/immunization/ newsroom/Global_ Immunization_Data.pdf. adresinden 20.03.2009 tarihinde erişilmiştir.
51. T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlü ğ ü Çal ı ş ma Y ı l l ığı 2005. http://www.saglik.gov.tr/istatistikler/temel2005/index .doc/ 15.03.2006
52. T.C.Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı. 2004. http://www.saglik.gov.tr/extras/istatistikler/ temel2004/index.htm adresinden 15.12.2005 tarihinde erişilmiştir.
53. Başcı, A. B., Koçak, D. Y., Yılmazel, G., & Duman, N. B. (2015). Doğuma hazırlık sınıfına katılan gebelerin tetanoza karşı aşılanma sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 19(2), 84-89.
54. Sönmez Y, Aksakoğlu G. Gebelikte tetanoz aşılanma durumu ve etkileyen etmenler. Sted 2005; 14 (9): 212-16.
55. Aksakal F.N. “Neonatal Tetanos: On Soru On Yanıt”, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2002;1:106-108.
56. World Health Organization. Maternal and Neonatal Tetanus (MNT) elimination. The initiative and challenges. (www.who.int/immunization_monitoring/diseases/MNTE_initiative/en/ (erişim tarihi: 22.10.2007).

Toplam 56 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Klinik Tıp Bilimleri
Bölüm	Derleme
Yazarlar	Aslı Anlama Bu kişi benim Nuran Aydın Bu kişi benim
Yayımlanma Tarihi	29 Haziran 2020
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019 Cilt: 11 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA	Anlama, A., & Aydın, N. (2020). Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(3), 123-133.
AMA	Anlama A, Aydın N. Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Tıp Dergisi. Haziran 2020;11(3):123-133.
Chicago	Anlama, Aslı, ve Nuran Aydın. “Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 11, sy. 3 (Haziran 2020): 123-33.
EndNote	Anlama A, Aydın N (01 Haziran 2020) Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 11 3 123–133.
IEEE	A. Anlama ve N. Aydın, “Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi”, Gaziosmanpaşa Tıp Dergisi, c. 11, sy. 3, ss. 123–133, 2020.
ISNAD	Anlama, Aslı - Aydın, Nuran. “Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 11/3 (Haziran 2020), 123-133.
JAMA	Anlama A, Aydın N. Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Tıp Dergisi. 2020;11:123–133.
MLA	Anlama, Aslı ve Nuran Aydın. “Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, c. 11, sy. 3, 2020, ss. 123-3.
Vancouver	Anlama A, Aydın N. Kadınların Gebelikteki Tetanoz Aşılanma Durumunun Neonatal Tetanoza Etkisinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Tıp Dergisi. 2020;11(3):123-3.

Makale Dosyaları

Tam Metin